کتاب حدیقه الحقیقه یکی از مثنویهای اخلاقی و تربیتی ادبیات فارسی است . ارائه نمونه های مسائل اخلاقی و تربیتی حدیقه و نیز روش سنایی در بیان این نکات در این پایان نامه بررسی خواهد شد . استفاده از تمثیل (بیشتر از نوع حکایات اخلاقی کوتاه ) و آیات و احادیث از روش های بیان سنایی در ارائه نکات اخلاقی است .

اقبال لاهوری یکی از شاعرانی است که متعهدانه مسایل و مشکلات جامعه و مردم کشور خود را در شعرش منعکس کرده و در بیداری مردم سرزمین خود و تأسیس کشور پاکستان نقش مهمی داشته است. وی در شمار معدود  شاعرانی است که امید به آینده در شعر شان موج می زند و خوشبینانه پیشنهاداتی برای درمان دردهای اجتماعی مردم جامعه خود ارایه کرده اند. نکته شایان توجه در شعر او آن است که وی نه تنها مشکلات را بازتاب می دهد بلکه ...

شاهنامه در تقسیم بندی های شعری جزء ادب حماسی به شمار می آید ولی این اثر حاوی نکات تعلیمی بسیاری است که اگر آن را جزء ادب تعلیمی قرار دهیم رواست. بخشی از این ارزشمندی شاهنامه از دید حکمی به دلیل نوع داستانی اثر است. از سویی بخشی از ادب تعلیمی ما را امثال و حکم تشکیل می دهد و شاهنامه به دلیل کارکرد تعلیمی امثال و ارزش‌های تعلیمی خود یکی از گنجینه های بی نظیر فارسی از این حیث است. امثال و حکم متأث...

ادبیات، زیبایی‌آفرینی در زبان است و ادبیات تعلیمی، آن دسته از آثار ادبی را شامل می‌شود که با زبانی ادبی و هنرمندانه به تعلیم و هدایت انسان‌ها بپردازند. ادب تعلیمی در ایران یکی از پردامنه‌ترین انواع ادبی است؛ به‌طوری که اگر یک اثر ادبی کاملاً از نوع تعلیمی نباشد و در انواع حماسی، غنایی و یا نمایشی قرار گیرد، باز تعلیماتی در آن نهفته یا آشکار است. این مقاله پس از تحلیل ادبیات تعلیمی در قلمرو زبانی...

حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده و از فردیترین عرصة خود سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه و حتی آثار غنایی تا برونیترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می گیرد. ادب تعلیمی، همچنان که از نام آن برمی آید، ادبیاتی است که در خدمت ارشاد و تعلیم باشد. هدف اصلی سراینده در این نوع از اشعار، ...

درونمایه‌های تعلیمی- اخلاقی چنان با ادبیات پارسی و انواع آن درآمیخته است که کمتر اثر ادبی را می‌توان یافت که از آموزه‌های اخلاقی و تعلیمی بی‌بهره باشد. شاهنامه فردوسی اثری حماسی است اما آکنده از آموزه‌های اخلاقی چون دعوت به نیکی، تاکید بر خردورزی، دفاع از مظلوم، نکوهش ظلم، آز، دروغ، پیمان‌شکنی، تجاوز به حقوق دیگران و به طور کلی هر آنچه با بدی و زشتی پیوند دارد.    این مقاله سعی دارد درونمایه‌ه...

برخی از محققان،مطهَّر بن طاهر مَقْدسی (د. پس از 355هـ) مؤلف کتاب البدء و التاریخ را «خردگرا» و «معتزلی» دانسته­اند و برآن اند که البدء کتابی است تاریخی- فلسفی، زیرا نمونه های خردگرایی در اینکتاب از نظر ظاهری و کمّی قابل توجه است؛ به علاوه مقدسی از واژه «عقل» در استدلال های کلامی چون اثبات مباحث نبوت و شریعت و در تحلیل مضامین اخبار تاریخی فراوان استفاده کرده و هرجا که مناسب دیده، به آراء فلاسفه یونان...

حدیقهالحقیقه یکی از متون تعلیمی عرفان و تصوف به شمار می رود که گاه جنبه تعلیم در آن بر ذوق و خیال غلبه دارد و می توان آن را نوعی دایرهالمعارف عرفانی دانست. یکی از ابزارهای زبانی که خطیبان، شاعران و سخنوران در آثار تعلیمی برای تأثیرگذاری بیشتر سخن بر مخاطبان، از آن استفاده می کنند، به کاربردن جمله های پرسشی در کلام است. سنایی نیز در منظومه تعلیمی خود، حدیقه، از این ابزار بهره برده است. در این پژ...

روایت‌شناسی تطبیقی‌تعلیمی یکی از جدیدترین زاده‌های مطالعات میان‌رشته‌ای است. در این شیوه با رویکرد تعلیمی، به بررسی تطبیقی روایت‌های مشابه پرداخته می‌شود. یکی از درون‌مایه‌های نسبتاً پربسامد در ادبیات تعلیمی، اتهام و تبرئه است. در این جستار، نویسنده به روش تطبیقی، به مطالعه و بررسی هفت روایت از ادبیات جهان می‌پردازد که درون‌مایۀ آن‌ها متکی بر اتهام و تبرئه است. این روایت‌ها عبارت‌اند از: هیپولیت...

چکیده شعر تعلیمی، پیشینه ای کهن در ادب فارسی دارد و شعر آیینی را یکی از گونههای آن است. این قسم از شعر در دهههای اخیر از رونق بیشتری برخوردار بوده است و آن را در میراث ادبی گذشته فارسی با عنوانهایی همچون ادبیات دینی، ادبیات مذهبی، ادبیات مناسبتی و مانند این ها میشناسیم. این مقاله می کوشد تا تعریف شعر آیینی، ویژگیهای چشمگیر این نوع شعر، درون مایه شعر آیینی از دیدگاه تعلیمی و اندیشه های تعلیمی در...