زبان فارسی و فرهنگ ایران همواره مشتاقانی در جهان داشته است و بخش‌هایی مانند آناتولی و منطقۀ بالکان، بسیار از این زبان و فرهنگ تأثیر پذیرفته‌اند. فارسی‌آموزی، نسخه‌برداری آثار علمی و ادبی، ترجمه، تصحیح و شرح متون فارسی، وجود نسخه‌های خطی بی‌شمار از آثار کهن ایرانی در کتابخانه‌های بزرگ دنیا و توجه محققان و مصححان غیرایرانی به بازآفرینی این متون، نشانه‌هایی از نفوذ فرهنگ ایرانی و زبان فارسی در جها...

مثنوی و اشعار مولانا دارای دو جنبه عام و خاص است که جنبه عام شامل حکایات و تمثیلات است و جنبه خاص معناشناسی است. اشعار و آثار مولانا ازآبشخور قرآن بهره گرفته و جاودان مانده است. یکی از خصوصیات منحصر به فرد  اشعار مولانا که همواره انسان را شیفته خود می­کند، طرز بیان مسایل تعلیمی و اندرزی است. به جراّت می­توان گفت که     مهم­ترین موضوع در آثار مولانا و به ویژه مثنوی، عناصر تعلیمی- تربیتی، اخلاقی و...

مثنوی معنوی از مواریث عرفانی و ادبی پیش از خود بهره ‌برده ‌است. در این پژوهش «داستان جزع ناکردن شیخی بر مرگ فرزندان خود» از مثنوی با ترجمۀ رسالۀ قشیریه و تذکرة‌الاولیا بر اساس رویکرد نورمن ‌فرکلاف مورد مقایسه و تحلیل انتقادی گفتمان قرار‌گرفته‌ است. در سه اثر مذکور به بیان احوال عارفانه پرداخته شده ‌است. گفتمان غالب در بستر عرفان در حکایت مثنوی، «ولی و عارف واصل»، در رسالۀ قشیریه «مقام رضا» و در...

مکتب نگارگری بغداد در دوره آل جلایر تمامی تجاربی را که پیشتر مکتب تبریز ایلخانان و مکتب بغداد سده ششم هجری بدست آورده بودند به ارث برد و با بهره گیری از این تجارب نگارگری به نوآوری ها و دستاوردهای درخوری دست یافت. در این مکتب نگارگری بود که خط نستعلیق از برای بهره گیری هرچه زیباتر از خوشنویسی برای کتب ادبی غنایی یا تغزلی بوسیه میرعلی تبریزی اختراع شد. در این مکتب نگارگری بود که تحولی چشمگیر در ...

حکایات صوفیه بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل می‌دهد. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته می‌شوند که عمده‌ترین آنها ترغیب و تعلیم صوفیه در سیر و سلوک است. مولانا نیز در آثار خود توجه زیادی به قصه و حکایات صوفیه دارد، به‌گونه‌ای که در همة آثار او، این حکایات دیده می‌شود. در آثار او، حکایت صوفیه از نظر کمیت تنوع زیادی دارند و برخی از آنها کوتاه و برخی طولانی هستند. مولانا در ...

چکیده: تمثیل یکی از شیوه های فن بیان است :داستان یا توصیفی از یک پدیده ی طبیعی که برای مجسم کردن مفاهیم عقلی و توجیه و استدلال عقاید تمثیل پرداز، برای اقناع ذهن مخاطب مورد استفاده قرار می گیرد.در قرآن کریم خداوند متعال برای نزدیک کردن مفاهیم انتزاعی که ذهن بشر قادر به درک صحیح از آن نیست ،تمثیلات گوناگون به کار می بردکه همه این تمثیلات واقعی و حقیقی هستند .همینطور مثنوی که تمثیل در آن ظرف بیان...

تقابل عقل و عشق (فراعقل)، به ‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل مورد بحث در تاریخ ادب عرفانی، نه تنها در اشعار شعرای عارف بلکه در برخی از آثار ارزشمند غنایی ادب فارسی نیز نمود و جلوه بارزی یافته و به صور گوناگون در قالب داستان‌ها، تمثیلات و حکایات مختلف بیان گردیده‌ است. منظومه «هفت پیکر» که چهارمین منظومه از دفتر رنگارنگ پنج گنج نظامی و یکی از شاهکارهای ادب فارسی است، از آثاری است که می‌توان نگرش‌ها...

داستان عرفانی «گنج­نامه» از جملة اقوال شمس است که به شکل محاوره­ای و بسیار کوتاه در مقالات آمده که مولوی با تأثر از ساختار و محتوای این حکایت، داستان طولانی و ساختارمندی خلق کرده است. البته اگرچه تأثیر نقش بسیاری از حکایات و قصه­های مقالات شمس بر مثنوی معنوی امری است که محققان فراوانی به آن اشاره کرده­اند؛ تأثیر داستان یادشده بر داستان موردنظر در مثنوی (گنج­نامه مثنوی) به میزانی است که می­تواند...

چکیده پایان نامه(شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج بدست آمده) این رساله به بررسی رویا و خیال در مثنوی اختصاص دارد و در مقدمه ی آن دو موضوع رویا و خیال به طور کلی تعریف شدهاند. در کنار آن به دو اصطلاح مرتبط وحی و الهام نیز پرداخته شده است. در فصل اول کلّیات طرح ارائه شده است. فصل دوم به بررسی پیشینه ی بحث رویا وخیال نزد متفکّران اسلامی اختصاص دارد. در این فصل ابتدا قرآن و احادیث به عنوان م...

ساقی  نامه  یکی  از گونه های ادبیات  غنایی در قالب  مثنوی است که  در بردارنده ی مضامینی  مانند سرخوشی، اغتنام فرصت، و نیز گاهی متضمن  مواعظ و نکته های اخلاقی و حکمی است؛ یکی از ساقی نامه هایی که  می توان آن  را از حیث درونمایه  و مضمون متفاوت با نمونه های پیشین دانست، ساقی نامه ملک الشعرای بهار است؛ بهار با توجه  به زمینه  شعری  خویش و نیز  اوضاع اجتماعی، ساقی نامه ای با درونمایه ای  اجتماعی و ...