خراسان، از مناطق مرزی و مسیرهای ارتباطی مهم و درعین حال از کانون های بااهمیت سیاسی و تمدنی ایران، شاهد تحولات تاریخی بسیاری بوده است. از دوره های مهم در این تحولات، دوران حملة مغول به ایران و عصر حکومت ایلخانان بود. از پیامدهای مهم هجوم و سلطة مغولان در این بخش از ایران، تغییرات گستردة جمعیتی است که آثار آن تا عصر حاضر نیز کمابیش باقی مانده است. علاوه بر کشته شدن ده ها هزار نفر از مردم خراسان ط...

شعر شیعه به طور کلی و شعر علوی به طور خاص در طول قرن ها حیات خود در قالب ها و انواع مختلف ادبی توانسته است مضامین مختلف کلامی، تاریخی و فکری را به همراه شور و احساسات سرایندگان خود از ملل و مذاهب گوناگون متجلی سازد. در این مقاله بر آنیم تا انواع ادبی را در شعر علوی شناسایی و معرفی نماییم. تقسیم بندی پیشنهادی اشعار علوی بر اساس محتوا و درون مایه آن ها خواهد بود که غالباً اسامی اشعار و یا مجموعه ش...

ادبیات مقاومت چهره ای انسانی و جهانی دارد و تلاش¬های یک نسل مبارز را که برای رهایی سرزمین، دین، فرهنگ و سنت¬های خود از چنگال تجاوزگران به حریم ارزش¬های ملی و انسانی به پا خاسته¬ است، برای همگان در بیان فخیم شعری و ادبی ترسیم می¬کند. حوادثی مانند اشغال فلسطین و حملة عراق به ایران، باعث آفرینش آثاری یگانه در حوزة ادبیات مقاومت ملل شد. آثار شاعر مقاومت فلسطین، «سمیح القاسم» و شاعران دفاع مقدّس ایرا...

چکیده پس از فتح خرمشهر، عملیات های خیبر و بدر (به خصوص خیبر) موجب انفعال عراق و برتری جمهوری اسلامی ایران شد، اما هیچ یک از عملیات های انجام شده در مقطع پس از فتح خرمشهر تا فاو، دارای نتایجی نبود که بتواند برتری تعیین کننده ای را نصیب ایران کند. ازاین رو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پس از یک سال اقدامات فشرده، عملیات والفجر8 را بهمن ماه 1364 در منطقه فاو اجرا کرد. ابتکار ویژة این اقدام، عبور از...

نخستین برخورد جهان عرب با غرب را می توان در سالهای پایانی قرن هجدهم، همزمان با حملة ناپلئون به مصر، ردیابی کرد که نقش بسزایی در بیداری جهان عرب داشت. یکی از حوزه هایی که بشدت از این موضوع تأثیر پذیرفت، ادبیات است که با ظهور بزرگانی چون بارودی، احمد شوقی و... به دگرگونی در محتوا دست یافت و پا را از این حد فراتر نگذاشت ولی پس از 1947؛ با ظهور شاعرانی چون نازک-الملائکه و بدر شاکر السیاب، ساختار شع...

شرح‏‏حال‏‏نویسی عرفانی، به طور کل، و «مقامات‏‏نویسی»، نگارش شرح حال یکی از اولیا و مشایخ صوفیه، به طور خاص، نقش ویژه‏‏ای در گذشتۀ فرهنگی و اجتماعی ایرانیان داشته و در ذهن و زبانِ بهترین شاعران و نویسندگان فارسی زبان، پس از قرن پنجم، تأثیر عمده‏‏ای به جای گذاشته است، بنابراین، یکی از ژانرهای مهم تاریخ ادبیات عرفانی به شمار می ر‏ود؛ گرچه، با همۀ ارزش و اهمیتش، چنان که باید شکافته و شناخته نشده است...

حملة آمریکا به عراق در مارس 2003 که به سقوط رژیم بعثی منجر شد، سرآغاز دوران جدیدی در روابط ایران با این کشور بود. فروپاشی حکومت صدام حسین، فرصتی استثنایی برای جمهوری اسلامی پدید آورد تا قدرت سیاسی و فرهنگی خود را در عراق گسترش بخشد. نفوذ ایران هم در بعد دیپلماسی رسمی و روابط صمیمانه با دولت جدید عراق مشهود بود و هم در بعد فرهنگی و غیررسمی که به قدرت نرم موسوم است. ایران با بهره گیری از قدرت نرم...

هدف: بررسی میزان رونق منابع و ذخایر آب شهر قم در دورۀ حکومت قاجار و همچنین واکاوی نقش حکومت و طبقات مردمی در احداث و احیا و کنترل منابع و ذخایر آب شهر قم است. روش: مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و منابع کتابخانه‌ای تنظیم شده است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: شهر قم در ابتدا آب فراوانی داشت؛ ولی مشکل اهالی آن، روش درست استفاده از این آب برای آشامیدن و آبیاری بود. پس ا...