امکان حصول قطع در تفسیر از سوی برخی اندیشمندان مورد انکار قرار گرفته است این مساله در زمان گذشته از سوی کسانی که حجیت ظواهر قرآن را انکار می کرده اند و تفسیر قران را تنها در حیطه اختیارات معصومان می دانسته اند وامروزه از سوی کسانی که به نسبی بودن شناخت متون و تبعیت آن از فضای ذهنی مخاطب معتقدند مورد بحث واقع شده است این مقاله بر آن است تا نشان دهد نصوص قرآن کریم چه تنصیص به کمک قرائن پیوسته لفظ...

 بررسى نقاط همسو و ناهمسو در میان متون اصلى سه دین بزرگ ابراهیمى یعنى یهود، مسیحیت و اسلام است. نویسنده در چهار محور تاریخ، تشریع، معارف و اخلاق نگاه و بیان قرآن و عهدین را به مقایسه و ارزیابى گرفته است. در محور نخست از دو زاویه بحث کرده است 1- ثبت رویدادهاى تاریخى که در این زمینه قرآن با تورات و انجیل همسویى نسبتاً زیاد دارد البته تفاوتهایى نیز هست امّا تورات و انجیل همسویى زیادى با یکدیگر ندارن...

تفسیر اخلاقی، یکی از گونه های متمایز تفسیر قرآن کریم است و از جمله مهم‌ترین مؤلفه-های این مکتب تفسیری، مبانی و زیرساخت‌های معرفتی آن محسوب می شود. اعتقاد به وحیانی بودن قرآن، حجیت ظواهر قرآن و جواز تفسیر آن که از مبانی عام تفسیری است، در تفسیر اخلاقی قرآن نیز وجود دارد اما آنچه رویکرد اخلاقی به تفسیر قرآن را از سایر رویکردهای تفسیری متمایز می‌کند، مبانی خاص آن است که مهم‌ترین آنها عبارتند از: ه...

شیخ صدوق از فقها و محدثان طراز اول امامیه در قرن چهارم هجری قمری است. نظر به صبغهٔ روایی اغلب آثارش، بیشتر در زمره محدثان به شمار آمده و وجههٔ تفسیری او کمتر مورد توجه قرار گرفته است. کتاب تفسیر قرآن صدوق به ما نرسیده لکن در میان آثار به‌جامانده از وی می‏توان به برخی از دیدگاه‏‏های تفسیری‌اش دست یافت. این نوشتار در صدد است تا مبانی و روش تفسیری وی را از میان آثار مذکور استخراج کند. قدسی بودن و وح...

پرسش از منشاء قرآن همواره از سوی مخالفان و موافقان دین اسلام مطرح بوده است. از قرن نوزدهم، این پرسش محور مطالعات بسیاری از مستشرقان قرار گرفت و دیدگاه های گوناگونی در این باره ارائه شد. در این مقاله، ابتدا اهمّ دیدگاه های اندیشمندان اسلامی درباره منشاء قرآن بیان شده است و آنگاه مهم ترین دیدگاه های قرآن پژوهان غربی در این باره به روش کتابخانه ای استقراء گردید که بر اساس آن، مشخّص شد که اهمّ نظرات د...

جامعه کنونی ایران با آسیب‌ها و مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زیادی روبه‌رو است که نشان از دوری آن از نسخه شفابخش قرآن مجید دارد. مسأله این است که با گسترش ارتباطات و مدیریت صاحبان پول و قدرت از طریق شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای، «جهانی شدن فرهنگ» سرعتی مضاعف یافته است و ایستادن در برابر آن با تکیه بر معیارها و سلایق شخصی امکان‌پذیر نبوده و نیازمند در اختیار داشتن راهبردهای نفوذ اجتماعی از متن ...

با توجه به اینکه در جامعه ی جهانی، همواره بعضی از اقوام، خود را برتر از دیگران دانسته و اقوام دیگر را پست می شمرند و همین مسأله، علت اصلی بسیاری از جنگ ها بین افراد و ملّت ها شده است، بررسی دیدگاه قرآن کریم در زمینه ی تعصبات قومی و قبیله ای ضروری می باشد. تعصبات قومی و قبیله ای به معنای این است که شخص، قوم و خویشاوندان خود را چه ظالم و چه مظلوم در برابر اقوام دیگر یاری رساند. در قرآن و روایات مع...

قرآن به عنوان پیام الهی، وقتی هدایت بخش و سعادت آفرین است که به درستی فهمیده شود و در محور زندگی قرار بگیرد. فهم قرآن، مبانی و زیرساخت‌های اعتقادی خاصی دارد که پذیرفته‌شده همۀ فرق اسلامی است و مهم‌ترین آنها عبارتند از: وحیانیّت، مبتنی بر عقل و فطرت، معرفتبخشی و واقعی بودن، حکیمانه بودن، هدایتگری، درخور فهم بودن و... که تشکیک در هر یک از این مبانی، اعتبار قرآن را مخدوش می‌کند. مبانی هرمنوتیک فلسف...