میرزا عظیما معروف به اکسیر اصفهانی (متوفّی 1169ه.ق) از شاعران توانا، نا‌شناخته و نازک‌خیال شبه قارة هند است که متأسّفانه نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده، حتّی در تذکره‌ها و تاریخ‌ها نیز مطلب چندانی از او نیامده است. مهم‌ترین اثر وی، دیوان به طور دقیق 9326 بیت در بر دارد که بخش اعظم آن را غزلیات تشکیل داده است. غزلیات اکسیر اصفهانی گنجینه‌ای سرشار از مضامین و بن‌مایه‌های غنایی است. فضای کلّی...

نفثه المصدور اثر شهاب الدین محمد زیدری نسوی از شاهکارهای نثر فنّی، مصنوع و مزیّن فارسی است. محتوای این کتاب که بدون مقدمه آغاز می­شود و به یکباره به انتها می­رسد، به نظر می­رسد غلیان احساسات نویسنده است که در متنی مخیّل با زبانی آهنگین به وقوع پیوسته است. در این مقاله، از دیدگاه نظریه ی نوع ادبی غنایی، محتوای این کتاب مورد بررسی قرار می­گیرد. نویسنده همزمان با یادکرد خاطرات عاطفی خود، بدبختی­ها، د...

غزل نئوکلاسیک ـ که با ظهور شعر نو، در شعر کلاسیک ایران ایجاد شد ـ یکی از جریان­های شعری معاصر محسوب می­شود که تا امروز همچنان پویا و مورد توجّه است. هدف سرایندگان پیشگام آن، همگام ساختن قالب سنّتی غزل با اقتضائات روز بود. این جریان شعری از امکاناتی که شعر نو به شعر فارسی، در سطوح بیان، زبان و عناصر ادبی افزوده، بهره برده و خود نیز ابعادی نوین در غزل ایجاد کرده است؛ از آن جمله می­توان به تلفیق ادب...

خورشید و مهپاره اثر میرزا محمد سعید طبیب قمی از شاعران قرن یازدهم هجری قمری به عنوان یکی از منظومه­های عاشقانه­ی ادب فارسی که گاه داستان­هایی از سنخ فولکلورند، قابلیت بررسی با بسیاری از نظریات تحلیلی فولکلور از جمله الگوی تحلیل ساختاری روایت پراپ را دارد. ضرورت تحقیق در اینست که آشنایی با ساخت یک اثر ناشناخته یا کمتر شناخته شده را به عنوان بخشی از ادب غنایی ما ممکن می سازد.  الگوی پراپ در صدد ب...

چکیده                 دوران سلطان محمود و مسعود غزنوی(387-432ه.ق) از مهم ترین ادوارگسترش شعر فارسی است. شاعران این دوران، شاعران نیمه ی اول قرن پنجم چون عنصری، فرخی، عسجدی، منوچهری، عیوقی، ابوسعید و چند شاعر بی دیوان هستند که مجموعا بیش از 20600بیت از آنان برجای مانده است یکی از شگردهای اصلی  این شاعران، برای تقویت جنبه های مفهومی و ادبی انواع غنایی، بهره گیری از اشارات دینی در شعر است. در این ...

یکی از شاخه­های ادبیات تطبیقی که به مقایسه و تطبیق آثار ادبی می­پردازد «ادبیات مقابله­ای» است. در این شیوه تأثیر ادبیاتی بر ادبیات یا شاعری بر شاعر دیگر در نظر گرفته نمی­شود و تکیه بر روی نقاط وحدت اندیشه است. ادبیات تطبیقی آمریکایی نیز برخلاف مکتب فرانسه، بر همین شیوه نظر دارد. در این نوشته براساس شیوه «ادبیات مقابله­ای» به مقایسه تعدادی از «عاشقانه» های احمد شاملو و ناظم حکمت پرداخته شده است....

چکیده بدون شک دامنه دارترین و دراز آهنگ ترین نوع از انواع شعر فارسی، اشعار غنایی است. در این میان منظومه های عاشقانه از برجستگی خاصی برخوردار است. چراکه این نوع از منظومه ها، بسط یافته ی اشعار غنایی است. یکی از این منظومه های غنایی، منظومه ی رعنا و زیبا از ملا مهدی گلپایگانی، متخلّص به شعله، از شاعران خوش قریحه و شیعی مذهب، قرن دوازدهم هجری است که آثاری همچون چاه وصال (لیلی و مجنون)، یوسف و زلیخ...

نامه نگاری به زعم بسیاری از بزرگان زبان و ادبیات فارسی یک نوع ادبی مستقل است که به سبب پیشینه درازدامن در ادبیات فارسی از اهمیت بسیاری برخوردارست. علاوه بر مجموعه نامه های سیاسی، دیوانی و اخوانیات با ارزش های ادبی و تاریخی، در بسیاری از داستان های عاشقانه ادب فارسی نیز به سبب دوری عاشق و معشوق، نامه هایی با مضامین غنایی وجود دارد. در این مقاله شانزده اثر مشهور ادب غنایی مورد بررسی قرار گرفته و ...

منظومه های بزمی و عاشقانه، بارزترین جلوه های ادبیات غنایی است. این پژوهش به بررسی ساختار داستانی و سبکی مثنوی های غنایی معروف در سه دوره ی خراسانی(منظومه بیژن و منیژه، ویس و رامین)، عراقی(لیلی و مجنون، یوسف و زلیخا)و هندی(نل و دمن، محمود و ایاز)، بر اساس شگردهای داستان نویسی معاصر می پردازد. این پژوهش، ضمن بررسی عناصر این ساختار، به جستجوی ویژگیهای این منظومه ها پرداخته و با ارائه شواهدی، به ا...

بیشک جنبههای نمادین معماری و تزیینات بناهای تاریخی از اهمیت بسزایی برخوردار است. مطالعه و بررسی این بناها برای صاحبان اندیشه در تاریخ معماری این مرز و بوم ضرورتی انکارناپذیر است. چرا که این بناها در هر دورهای بیانگر رمز و رازهایی هستند که دستیابی به آنها ما را به شناخت اندیشهی معماران آن رهنمون میشود. این رمز و رازها در قالب نمادهایی به شکلهای مختلف هندسی، گیاهی، اسلیمی، کتیبه و... خودنمایی میک...