فریقین سند احادیث نهی از تفسیر به رأی را پذیرفته و دربارهء مفاد این احادیث به دوگروه کلی تقسیم شده اندهء گروهی با استناد به این روایات هر نوع کوششی را برای استنباط مراد خدا از ظواهر آیات مردود و حرام می دانند، گروه غالب با رد این نگرش نهی از تفسیر به رأی را به معنای نفی مطلق تفسیر قلمداد نمی کنندو بر این باورندکه مقصود از این روایات تفسیر بدون علم، یا تحمیل رأی بر قرآن است. برخلاف تصور برخی اخت...

نیل به معارف قرآن کریم به عنوان مجموعه ای مرتبط و منسجم جز با تکیه بر تفسیر  مستند به منابع روشن و متقن میسّر نیست. از جمله مفسرانی که با بهره گیری از منابع اصیل، به ویژه حجت درونی عقل، به قله رفیع فهم معارف ناب قرآنی دست یافته اند، علامه سید محمدحسین طباطبایی است. نوشتار حاضر پس از تبیین روش تفسیری علامه طباطبایی، لزوم بهره گیری از عقل و منطق در تفسیر را بررسی کرده و سپس با تفکیک بین معانی عقل ...

در مقاله حاضر، پژوهشگر درصدد برآمده است تا هم آوایى دو نابغه ادبیات جهان، مولانا جلال الدین محمّد مولوى و جبران خلیل جبران را بشنود و آن را به گوش مشتاقان برساند. نیلبکى که جبران در پیامبر از آن یاد م ىکند، همان نى است که مولانا مثنوى معنوى را سعى دارد عوامل سنگینى گوش « المواکب » با آن آغاز مى کند. جبران در قصیده زیباى بشر در مقابل فریادهاى نى الهى را بیان کند. در پیامبر، جبران خود را چنگى مى د...

 پرسش و پاسخهایى در حوزه‌هاى گوناگون قرآنى است.  استاد نخست به بحث در قلمرو دین پرداخته و معتقد است هر چیزى که در رابطه با سلامت و سعادت معنوى و روحى و اخلاقى انسان باشد، در برنامه‌ها و اهداف قرآن قرار دارد. ایشان، نیاز انسان به شرع و دین را، لایزال دانسته و معتقد است انسان در مورد امور جزئیه و تنظیمات داخلى، به دین نیاز ندارد. از سوى دیگر پیامبران نیامده‌اند تا حرف تازه‌هاى بزنند، بلکه آمده‌ا...

یکى از پژوهش هاى راهگشا در مقوله "نیاز بشر به وحى و نبوت"، بررسى و تجزیه و تحلیل آرا ابن سینا، به عنوان یکى از برجسته ترین فیلسوفان نظریه پرداز، در این زمینه است. ابن سینا از دو زاویه به این مسئله نظر انداخته است: نخست از زاویه فردى و معنوى و دیگر از زاویه اجتماعى و دنیوى. از نگاه نخست، ایمان به خدا، سیر و سلوک و حیات معنوى را در پرتو تعالیم دینى راه نجات و سعادت و عروج به مدارج کمال مى داند. ا...

قرآن کریم دارای آیات تاریخی فراوانی است که با شرایط عصر نزول و حوادث صدر اسلام مرتبط است و فهم بسیاری از این آیات نیازمند مراجعه به تاریخ، به ویژه تاریخ صدر اسلام است؛ لذا توجه به تاریخ صدر اسلام در فهم و تفسیر آیات قرآن کریم از ضرورت و اهمیت فراوانی برخوردار است. در واقع، آگاهی از تاریخ گسترده حوادث صدر اسلام که قرآن به گونه‏ای اشاره‏وار از آن‏ یاد کرده، موجب روشنی مفاهیم آیات مربوط به این نوع...

هیچ کتابی به اندازه کتب مقدس و آسمانی مورد شرح و تفسیر واقع نشده است در این میان قران کریم دارای جایگاهی بی بدلیل است اطلاعات کتاب شناسی نگارش بیش از سه هزار تفسیر را در طول تاریخ اسلام گزارش می کند تنوع واختلاف تفاسیر به خصوص در دورهه ای مختلف زمانی حکایت ازنیاز مستمر به تفسیر این کتبا اسمانی دارد با توجه به آن که قران کریم خود را مبین و بیان معرفی کرده است این پرسش مطرح میشود که با این وصف چه...

در میان متون نثر عرفانی معارف بهاء ولد متنی ادبی ویگانه دانسته می شود. این کتاب مجموعه ای از یادداشتهای بهاء ولد (628) است که به شکلی بدیع و متفاوت از دیگر آثار عرفانی نگاشته شده است .معارف، دربردارنده پراکنده گویی های او در موضوعات مختلف است. با نگاهی گذرا در پاره های ناپیوسته این کتاب ، آنچه مکرر و پیوسته به نظر می آید حضور چشمگیر آیات قرآنی است. بهاء ولد در توجه به آیات قرآنی نوآوریهایی داشت...

البیان فی تفسیرالقرآن، اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سید ابوالقاسم خویی (متوفی 1371 ش ) است. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است : مقدمه ای در علوم قرآن و تفسیر سوره حمد . با وجود توجه گسترده به بخش علوم قرآنی این اثر، متأسفانه بخش تفسیری آن چندان مورد توجه و ژرفکاوی های پژوهشی واقع نشده است . این در حالی است که به نظر می رسد در این بخش، مباحث ارزشمندی از جهت محتوا و روش شناسی تفسیر قرآن ارائه شده...

در قرآن کریم آیاتی با ساختار مشابه وجود دارد که در این آیات، گاهی اسلوب تقدیم و تأخیر به کار رفته است و بی شک این اسلوب ها، حامل غرض خاصّی می باشند. با دقّت و بررسی تفاسیر مجمع البیان، المیزان و نمونه، متوجّه این مهم می شویم که عملکرد آنها در برخورد با این دسته از آیات، متفاوت بوده است. بازتاب تفسیر المیزان در پاسخگویی به تقدیم و تأخیر آیات متشابه لفظی، از تفاسیر دیگر بهتر است و پس از آن، عملکرد ت...