مثنوی مولوی، از ستون های چهارگانه ادب فارسی، از معدود آثاریست که در عین احاطه به آثار گذشتگان صاحب سبک و طرحی نو است. تمثیلات در مثنوی غالباً نشانه یی از ارتباط و اختلاط گوینده با طبقات عوام محسوب می شود و منجر به ملموس شدن معانی انتزاعی در حد فهم و ادراک مخاطب می گردد. تمثیلات مثنوی به عنوان نوعی استدلال در-باب شناخت اجمالی و ورود به اقلیم ناشناخته شاهکار ادبی مولوی بیش ازتفسیرهای لفظی یا تق...

مثنوی مولوی به عنوان یکی از آثار مشهور عرفانی از دیرباز مرکز توجّه شاعران دیگر بوده است. به همین دلیل، بارها تقلیدهایی از آن صورت گرفته است. یکی از مثنوی‌هایی که به تقلید از آن سروده شده است و از نظر صورت و محتوا شباهت‌هایی به مثنوی مولوی دارد، مثنوی طاقدیس اثر ملاّ احمد نراقی است. این مقاله متضمّن مقایسة این دو مثنوی و نتایج مترتّب بر آن با رویکرد انتقادی است. از نظر عوامل صوری، مقایسة این دو نشان...

پژوهش حاضر، با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت میان مراثی محتشم و شریف رضی و بررسی مضامین و قالب های مراثی این دو شاعر انجام گرفته است. روش پژوهش، ازنظر هدف، نظری و ازنظر ماهیت، توصیفی و تحلیل محتوا و شیوة تجزیه و تحلیل اطلاعات، کیفی است. شاعران مورد نظر، باتوجه به اوضاع سیاسی و مذهبی عصر خویش، به سرودن مراثی و یادکردن از قیام امام حسین(ع) روی آوردند؛ و بیشتر از اینکه به شجاعت و قیام امام حسین(ع) ...

پژوهش حاضر، با هدف بررسی وجوه تشابه و تفاوت میان مراثی محتشم و شریف رضی و بررسی مضامین و قالب های مراثی این دو شاعر انجام گرفته است. روش پژوهش، ازنظر هدف، نظری و ازنظر ماهیت، توصیفی و تحلیل محتوا و شیوة تجزیه و تحلیل اطلاعات، کیفی است. شاعران مورد نظر، باتوجه به اوضاع سیاسی و مذهبی عصر خویش، به سرودن مراثی و یادکردن از قیام امام حسین(ع) روی آوردند؛ و بیشتر از اینکه به شجاعت و قیام امام حسین(ع) ...

چکیده ابن­سینا و پس از وی شیخ اشراق به رابطه میان تاویل و تعبیر اشاره کرده­اند و معتقدند که گاهی نفس در بیان حقیقتی معنوی که در خواب یا کشف و شهود مشاهده کرده است، آن را به مشابه یا ضد آن تغییر می­دهد که در این صورت نیازمند تفسیر باطنی هستیم. این تفسیر باطنی در صورتی که در مورد کشف و شهود و الهاماتی باشد که در بیداری دریافت شده اند، تاویل نامیده می­شود و در صورتی که در مورد مطالب دریافت شده در ...

چکیده علوم معانی، بیان، ادب، تفسیر و لغت از جمله علومی است مسلمانان از دیرباز به آنها توجه کرده اند و تألیفات و تصنیفات متعددی در این زمینه داشته اند. یکی از ادبایی که به علوم اسلامی خدمات شایانی ارزانی داشته ابو عبیده صاحب کتاب مجاز القرآن است. این مقاله در پی آن است که ضمن بیان مختصری از حیات و ادب ابوعبیده و دیدگاه ادبا حول مجاز در قرآن و سبب و انگیزه تألیف مجاز القران، سبک و شیوه ابوعبیده...

چکیده ندارد.

این مقاله با هدف تبیین دشواری و پیچیدگی‌های نشر اولین روزنامۀ تاجیکی، بخارای شریف، و نیز تحلیل و بررسی مطالب مندرج در آن به نگارش درآمده است. ابتدای قرن بیست دوران تحولات، جنبش‌ها و انقلاب‌ها بود. در این دوره، انقلاب اول روس، انقلاب‌های مشروطیت در ایران و ترکیه، و حرکت ملی آزادی‌خواهان در کشورهای دیگر بر افکار و اندیشۀ نوجویان بخارا نیز تأثیر گذاشت و بحث و مناظرۀ نوخواهان و محافظه‌کارا...

با ملاحظه و بررسی تطبیقی مثنوی معنوی و دیوان شمس، اندیشه ها و مضامین مشترکی در این دو اثر عظیم ادبی دیده می شود. برخی از این اندیشه های مشترک، در دیوان شمس به اجمال و ابهام و در مثنوی مشروح و با روشنی بیش تر آمده است. از این رو، مقایسة این دو اثر بزرگ و یافتن مطالب و نکات مشترک آن ها می تواند در برطرف کردن ابهام ابیاتی از دیوان شمس نیز مؤثر افتد. در مقالة حاضر، علاوه بر جست وجوی اندیشه های مشتر...