معراج پیامبر(ص) موضوعی مهم در حوزه نگارگری و بخش جدانشدنی نسخه‌های خطی فارسی و پس از آن در کتب چاپی محسوب می‌گردد. خلق این تصاویر تحت عنوان معراج‌نگاری از عصر ایلخانان آغاز و در دوره قاجار و متقارن با چاپ کتب سنگی دنبال شد. با این حال به احتمال فراوان روایات اسلامی دست‌مایه تصویرسازان در باب این مرکب قرار گرفته است، که با سیر و غور در آن می‌توان به تطبیق نسبی تصاویر براق با احادیث و روایات برجا...

مقامه های فارسی و عربی با وجود فراوانی و تنوع ظاهری، بنیانی همبسته دارند که حاصل ساختار روایی مشترک آن ها است. هدف اصلی این پژوهش، کشف و شناخت این ساختار روایی مشترک است. بدین منظور بر پایة «نظریة ریخت‏شناسی ولادیمیر پراپ» به ارزیابی 124 مقامة موجود در کتاب های مقامات بدیع الزمان همدانی، مقامات حریری و مقامات حمیدی پرداختیم و دریافتیم که ساختار روایات مقامه های فارسی و عربی از نظر انواع قهرمان ...

این مقاله نشان می­دهد که پاره­جمله­­های زبان فارسی از طریق حرکت غیرموضوع باقیمانده و متعاقب آن حذف گروه زمان مشتق می­شوند. شواهدی مانند تطبیق حالت، تأثیرات نظریۀ مرجع­گزینی، و دامنه و ضمایر مقید نشان می­دهند که ­پاره­جمله­های زبان فارسی حاصل عملکرد قاعدۀ حذفند. اما پیش از عملکرد این قاعده، پاره­جمله­­ها از طریق حرکت غیرموضوع از جایگاه حذف خارج می­شوند و به حاشیۀ چپ جمله منتقل می­شوند. شواهدی ما...

«گونه شناسی» شناخت کاربردهای زبان فارسی است در حوزه های جغرافیایی و دوره های مختلف، و تطبیق آن با متون فارسی. با سنجش مقوله های مختلف زبانی و بیانی هر متن با متون دیگر می توان به مجموعه ای از هم خوانی ها دست یافت، که همین همخوانی ها اساس کار در گونه شناسی است. بنا بر اصل گونه شناسی، هر دست نوشت ویژگیهای زبانی و فرهنگی حوزه خویش را دارد و در صورت آمیزش آنها، ویژگیهای سبکی هر کدام از دست نوشته ها...

شعر فارسی، بی گمان گذشته ای درخشان و غرور انگیز دارد. اگر ادبیّات ایران در تاریخ گذشتۀ خود، تنها سخن سرایانی همچون فردوسی، نظامی، خیام، مولوی، سعدی و حافظ را در دامن خود پرورده بود، به شایستگی قابلیّت ارج گذاری داشت. امّا این در حالی است که افتخارات شعر گذشتۀ ایران، تنها به همین قلّه های بلند محدود نمی شود. فریاد بلند نیما، آنقدر مؤثّر بود که پرده های گوش برخی از همان شاعران سنّت گرا را لرزاند و اندک...