زبان فارسی و فرهنگ ایران همواره مشتاقانی در جهان داشته است و بخش‌هایی مانند آناتولی و منطقۀ بالکان، بسیار از این زبان و فرهنگ تأثیر پذیرفته‌اند. فارسی‌آموزی، نسخه‌برداری آثار علمی و ادبی، ترجمه، تصحیح و شرح متون فارسی، وجود نسخه‌های خطی بی‌شمار از آثار کهن ایرانی در کتابخانه‌های بزرگ دنیا و توجه محققان و مصححان غیرایرانی به بازآفرینی این متون، نشانه‌هایی از نفوذ فرهنگ ایرانی و زبان فارسی در جها...

چکیده کمک گرفتن از اساطیر و قصه‌های عامیانه برای حل مشکلات تصحیح متن و رسیدن به صورت صحیح قدیمی‌تر‌ یک واژه یا مصرع و... شیوه‌ای راهگشا در تصحیح متون کلاسیک است. این شیوه خصوصاً در تصحیح ابیات شاهنامه بسیار استفاده شده است. یکی از ابیات چالش‌برانگیز شاهنامه که در نسخه‌های خطی و چاپ‌های مختلف به صورت‌های گوناگون ضبط شده بیتی است که تهمینه در داستان رستم و سهراب، هنگام معرفی خود به رستم می‌آورد: ی...

چکیده «فتحعلی خان صبای کاشانی» فرزند آقا محمّد ضرّابی، از شعرای بزرگ روزگار قاجار و ملک الشعرای دربار فتحعلیشاه می باشد که در حدود سال 1179 هـ.ق در کاشان به دنیا آمد. وی در زادگاهش به تحصیل علوم و فنون پرداخت. در شعر و شاعری، شاگرد حاج سلیمان صباحی بیدگلی بود و تخلّص خود را از جزء نخستین کلمه ی صباحی گرفت. از صبا دیوان اشعاری به جا مانده که شامل: قصاید، ترکیب بند، ترجیع بند، غزلیات، قطعات و ...

نعمت الله بن محمود(920ق)، معروف به شیخ بابا نخجوانی و شیخ علوان از شخصیت­های عرفانی و ادبی سدۀ نهم هجری به شمار می­رود و شش اثر عرفانی، از جمله «شرح گلشن راز» به او منسوب است. دربارۀ زندگی، آثار و اندیشه­های او آگاهی مبسوط و کافی در دست نیست. قدمت شرح او بر گلشن رازِ شبستری و عدم معرفی و تصحیح نشدن آن تا به حال، و از سوی دیگر شهرت گلشن راز، ضرورت انجام دادن این پژوهش را توجیه­می­کند. این نوشتار ...

راحة الصّدور یکی از آثار برجستة تاریخی - ادبی زبان فارسی است که از شاهنامه بسیار اقتباس کرده است. نقل پانصد و نود و چهار بیت از شاهنامه در موضوعات حکمی و اخلاقی در این کتاب، از یک طرف نشان دهندة عظمت شاهکار فردوسی و از طرف دیگر نشان دهندة علاقه و دلبستگی راوندی به شاهنامه است. راوندی در سراسر کتاب خود از اندرزهای حکیمانة فردوسی سود برده و با این کار، به اثر خود ارزش و اعتبار بخشیده و به دلیل عل...

شاهنامه یکی از امّهات متون زبان فارسی است که در سالهای اخیر, بارها چاپ و تصحیح و شرح شده و گزیده هایی از آن در اختیار علاقمندان و خوانندگان قرار گرفته است. از آنجایی که شاهنامه یکی از متون درسی است و دانشجویان عمدتاً بدون تأمّل و دقّت, گزارشهای شارحان را می پذیرند, و شروح نوشته شده بر شاهنامه نیز خالی از اشکال نیست, انجام پژوهشی در زمینه بررسی و مقایسه شروح مهمّی که تاکنون بر این حماسه ملّی نگاشته ...

چکیده نقد و بررسی متون کهن ادب فارسی زمینه ساز رشد و شکوفایی اندیشه های ذهنی دانش پژوهان و ادب دوستان خواهد شد. برطرف کردن ابهامات ودشواریی های متون ادبی فهم آن را آسان تر خواهد کرد و پژوهندگان را با متون مأنوس تر خواهد نمود. به همین دلیل بسیاری از متون ادبی اعم از نثر یا شعر به دست صاحب نظران بررسی و گاهی موشکافی شده است اما با همه کوشش هایی که در این راه انجام گرفته است هنوز بسیاری از این اب...

آثار به جای مانده از گذشته قسمتی از میراث فرهنگی جامعه ما را تشکیل می دهد. از این میراث می توان به نسخه های خطی به جای مانده از دانشمندان اشاره کرد. تصحیح نسخ خطی به جای مانده از پژوهش های گرانبهاست. در این میان نسخه های فراوانی از علامه خواجویی_ که یکی از علما و دانشمندان عهد نادری است_ باقی مانده است. نگارنده به تصحیح و تحقیق یکی از این نسخ خطی با نام «شرح الحدیث العلوی» پرداخته است. این رسال...

چکیده زبان و ادبیات بومی و محلی، پشتوانه ی عظیم و ارزشمند زبان و ادبیات ملی و رسمی هر کشور است. زبان و ادبیات ایرانی از این نظر دارای گنجینه ای بی کران از گویش ها و زبان های محلی است. یکی از این زبان ها با ادبیات غنی آن، زبان «لکی» است. در این راستا باید میراث های ادبی این زبان را که کمتر شناخته شده، جمع آوری، تصحیح و تنقیح کرد؛ تا از گزند فراموشی در امان بمانند؛ همچنین باید چهره های برجسته و ...

معروف نودهی در سال 1166هـ.ق در روستای «نوده» واقع در سلیمانیه عراق چشم به جهان گشود وهشتاد سال از عمرش را به تحصیل،وتدریس و تصنیف پرداخت و با بررسی آثارش متوجه می شویم که ایشان فردی بسیار توانا،علاقمند به مسائل دینی بوده و در به نظم کشیدن علوم مختلفه تبحر زیادی داشته و حرص می ورزیده است وی به سه زبان عربی،کردی و فارسی آشنایی داشته و اکثر قریب به اتفاق آثارش به زبان عربی است و در سال 1254هـ. ق چ...