در نگرش به تاریخ مذهب ایران ، قرن هشتم و زمان حکومت سلطان محمد خدابنده – از سلسله سلاطین مغول- نقطه عطفی در تاریخ مذهب ایران به شمار می آید.در این زمان ، به دستور شاه مغول ، مذهب رسمی ایران ، مذهب شیعه دوازده امامی می گردد. این موضوع توجه پژوهشگران رابه خود جلب می کند که، چه عواملی باعث چنین اتفاق مهمی در تاریخ مذهب ایران شده است . در اولین گامهای تحقیق در این مورد ، با نام علّامه حلّی به عنوان ی...

مسئلۀ چیستی حقیقت انسان یکی از مسائل اختلافی در میان عالمان و متکلمان امامی است. در یک رده‌بندی کلی می‌توان گفت که سه نظریه دربارۀ چیستی انسان درمیان متکلمان امامی وجود دارد. برخی از متکلمان امامی حقیقت انسان را عبارت از جوهر مجرد متعلق به بدن شمرده‌اند. برخی بر آن رفته‌اند که انسان عبارت از همین پیکر محسوس و مشهود است. و گروهی دیگر برآنند که حقیقت انسان اجزائی اصلی در بدن است که پایا و دگرگونی...

مسئلۀ چیستی حقیقت انسان یکی از مسائل اختلافی در میان عالمان و متکلمان امامی است. در یک رده بندی کلی می توان گفت که سه نظریه دربارۀ چیستی انسان درمیان متکلمان امامی وجود دارد. برخی از متکلمان امامی حقیقت انسان را عبارت از جوهر مجرد متعلق به بدن شمرده اند. برخی بر آن رفته اند که انسان عبارت از همین پیکر محسوس و مشهود است. و گروهی دیگر برآنند که حقیقت انسان اجزائی اصلی در بدن است که پایا و دگرگونی...

تأسیس حکومت صفوی با رویکرد مذهبیِ شیعة دوازده امامی، فصل نوینی در تاریخ ایران گشود که این مقطع را از جهاتی متمایز از ادوار قبلی تاریخ ایران کرد. ایجاد حکومت مرکزی قدرتمند، فتوح نظامی، گسترش و تثبیت قلمرو در مرزهای هم‌جوار با حکومت‌های رقیب همسایه، از یک سو و اقداماتی همچون تأمین امنیت راه‌ها، گسترش کاروانسراها و روابط سیاسی و اقتصادی صفویان با اروپاییان، موجبات رشد و رونق تجارتِ داخلی و خارجی ایر...

دراین کتاب، نخست اوضاع سیاسی، تاریخی عراق مورد بررسی قرار گرفته و در باره حکومتها و دولتهایی که دراین سرزمین به حکومت رسیده اند، بحث شده و مطالبی در باره جامعه عراق که متشکل از سه طبقه اشراف ، متوسط و فقیر بود، آورده شده و همچنین مسائل زیر مورد بررسی قرار گرفته : گسترش مذهب شیعه دوازده امامی ، زهد و تصوف ، جنبش های علمی و ایجاد دانشگاه نظامیه و مستنصریه در بغداد، وفور مدارس، توجه حاکمان و وزرا ...

چکیده فتاحی نیشابوری از شاعران نامدار صوفی مسلک و شیعه دوازده امامی است که در اواخر قرن نهم می زیسته است و مراحل زندگی و سبک اشعارش از ویژگی های خاصی برخوردارمی باشد. مسئله ی اصلی این پژوهش نقد و تحلیل سیصد وسی وسه غزل وبیست وسه قطعه وبیست ودو رباعی از دیوان فتاحی نیشابوری است. از این رو ابتدا با استفاده از منابع تاریخ ادبیّات و تذکره ها، درباره ی زندگی، اعتقادات، مسافرت هاو معرفی آثار و تحلیل...

چکیده: موقعیت و جایگاه مذهبی مشهد بخاطر قرار گرفتن مزار امام هشتم شیعیان دوازده امامی در این شهر باعث شده است تا در دوران گذشته همچون امروز هر ساله سیل عظیمی از زائران مسلمان از مناطق مختلف ایران وکشورهای همجوار به این شهر وارد شوند. این زائران از مناطق مختلف جغرافیایی, اقوام و نژادهای گوناگون و خاستگاههای اجتماعی متفاوتی بوده اند که در حقیقت با انگیزه زیارت رنج پیمودن راههای دور و نزدیک را ...

نوشتار پیش رو، در پی بررسیِ انتقادی نظرگاه های نایکسان درباره مذهب ناصر کبیر و خاندان وی است. در این باره، دو دیدگاه وجود دارد؛ گروهی از نویسندگان در سده های متمادی، با گرایش های اعتقادی مختلف و از طیف های گوناگون فکری و علمی، او را پیرو مذهب زیدیه شمرده­ اند و در مقابل، گروهی دیگر از نویسندگان امامی که بیشتر از قرن دهم هجری به بعد هستند، با استناد به پاره ای از گزاره ها، او را عالمی امامی مذهب ...

چکیده برهان حدوث و قدم از استدلال‌های دیرینی است که متکلمان امامی برای اثبات وجود خداوند همواره بدان استناد می‌کرده‌اند. نحوه تقریر این برهان و استدلال‌هایی که متکلمان امامی برای اثبات مقدمات آن ارائه کرده‌اند در مکاتب و ادوار مختلف کلام امامی متفاوت بوده و همین امر موجب بروز تطورات و تحولات شایان توجهی در تاریخ این برهان شده است. تاکنون دگرگونی‌ها و تطورات این برهان در تاریخ کلام امامیه بررسی...

بغداد یکی از اصلی‏ترین مراکز تجمّع شیعیان امامی است که در طول سده‏های متمادی به مکان مناسبی برای رشد فرهنگ تشیّع در عرصه‏های حدیثی، تفسیری، فقهی و کلامی تبدیل شده است. در میان جریان‏های نیک‏شناختۀ امامی در بغداد باید از «جریان اهل ادب» یاد کرد که به رغم جایگاه مهم در تاریخ فکر امامیه، مورد کم‏توجهی قرار گرفته است. لذا، این نوشتار برای نخستین بار به بازشناسی این جریان کم‏شناختۀ امامی در بغداد می‌پ...