گادامر به پیروی از هیدگر نگاهی هستی شناختی به تاریخ و فهم دارد، زیرا هستی انسان را یک هستی افکنده شده در جهان می داند که به تاریخ تعلق دارد و پیشاپیش متأثر از تاریخ است. در نتیجه، فهم نیز به عنوان یکی از حالت های هستی انسان، متأثر از تاریخ است. اما این نگاه او به تاریخ زمینه ساز این نقد اساسی می شود که وی نمی تواند از توصیف هستی شناختی فهم، یک قاعدۀ معرفت شناختی بیرون بکشد و معیاری فراتاریخی بر...

موضوع نگاری تفصیلی مباحث انسان شناسی در قرآن است.  همه مدخلهای مربوط به موضوع انسان شناسی تفسیر راهنما بدون مستند آیه و توضیحات در پانزده فصل اصلی زیر عناوین ماهیت و حقیقت انسان، خلقت انسان، طبیعت و فطرت انسانی، ابعاد وجودی انسان، ابعاد اجتماعی انسان، علم و آگاهی انسان، ویژگی ها و امتیازات انسان، فضایل انسانی، نیازها و گرایشهای انسان، سعادت و کمال انسان، حالات و صفات انسان، انسان و سنتهای الهی،...

تاریخ عالم آرای عباسی و تاریخ عالم آرای نادری به عنوان دو منبع اصلی شناخت دو دوره مهم از تاریخ ایران مورد استفاده قرار می گیرند. از آنجا که محمد کاظم مروی در نگارش اثر خویش، کتاب عالم آرای عباسی را مد نظر و الگو قرار داده، همواره بررسی شیوه های نگرش این دو مورخ بزرگ به تاریخ در کنار روش تاریخ نگاری، در میان پژوهشگران این حوزه مورد بحث و گفتگو بوده است. از این رو این پژوهش بر آن است با مقایسه تط...

آیۀ فطرت به لحاظ تفسیر مفهوم فطرت از آیات بحث انگیز در تاریخ اندیشۀ اسلامی است. یکی از نظریه های عمده در تفسیر فطرتی که خداوند، مردم را بر آن سرشته است، ارجاع آن به توحید یا اسلام است. گرایش مفسران به این تفسیر به سبب عواملی همچون روایات وارده در منابع شیعه و سنی، مبیّن بودن عقیدۀ توحید از لحاظ عقلانی و همچنین برخی احتمالات نحوی در بیان نقش ترکیبی واژۀ فطرت در آیه است. بسیاری از مفسران از ارائۀ ...

تاریخ جایگزین در حقیقت بعد متفاوتی از حوادث گذشته را تصور کرده و برآیندهای این تفاوت را در جهان واقعی وارد می کند و تا آینده پیش می رود. به عبارت ساده تاریخ جایگزین تفسیر و یا بحث چه می شد اگرهای تاریخی با تفکراتی در مورد آثار و نتایج متفاوت منشعب از این چه می شد اگرهاست. تاریخ جایگزین بیشتر نقاط اساسی تاریخ را می چرخاند و تفسیری کاملا متفاوت را در زمان حال ایجاد می کند. این تفسیرها گاهی بر اسا...

ابزار معتبر در تفسیر موضوعی قرآن و روشهای تفسیر موضوعی در سده چهاردهم مورد بررسی قرار گرفته است. کاربرد قرآن، بهره گیری از سنت، استفاده از آرای مفسّران، نقش لغت، مددگیری از تاریخ، کارکرد عقل و بهره بری از دانش تجربی از جمله ابزارهای تفسیر موضوعی محسوب می شوند. نوع نگرش به تفسیر موضوعی و تعریفی که مفسّر برای آن دارد، ملاک دسته بندی گونه های تفسیر موضوعی است. از این رو، در تعریف تفسیر موضوعی، برخی ...