هجو یکی از گونه‌های پویای ادبی است که در شعر برخی از شاعران عصر اندلس فراوان دیده شده است. پس از ظهور اسلام شعر هجو از حوزۀ فردی و قبیلگی خارج و در عرصۀ دین و سیاست داخل شد.گاه شاعران اندلس در هجویه‌های خود از ابزار طنز برای بیان اغراض و اهداف خود استفاده کرده‌اند و بدین‌وسیله در مقام منتقد اجتماعی و سیاسی در برابر قدرت‌های سیاسی ایستاده‌اند. آنچه در این مقاله مورد پژوهش قرار گرفته، آشکار کردن ...

وصف یکی از موضوعات شعری به شمار می آید اما اهمیت و کاربرد آن در شعر بسیار بیشتر از دیگر موضوعات است. در میان انواع وصفها، وصف طبیعت و پدیده ها و جلوه های زیبای آن، بیشترین اشعار را به خود اختصاص می دهد؛ چرا که طبیعت همواره الهام بخش شاعران در هر زمینه و مضمونی است، بنابراین هر چه طبیعت زیباتر و دل انگیز تر باشد وصف آن نیز زیباتر خواهد بود. اندلسیان مردمانی بودند عاشق ادب و شعر،...

رساله حاضر از سه بخش تشکیل شده است. در بخش اول که شامل سه گفتار می باشد، نگارنده محیط جغرافیایی و ساکنان نخستین اندلس(اسپانیا) ، فتح این سرزمین توسط اعراب، حیات اجتماعی-فکری مسلمانان در سرزمین جدید و حکمرانی آنان، زمینه های نشات شعر عربی در آن دیار دور، جایگاه شعر اندلسی ، ویژگیها و مهمترین مضامین آن و شرح حال شاعران مشهور اندلس و آثار شعری شان را مورد بحث قرار داده است.در بخش دوم نیز که شامل س...

مقاله‏ حاضر گزارش مختصری از تصورات مسلمانان از غرب و غربیان از آغاز تا دوره‏ی عثمانی، با تکیه بر گزارش‏های جهان‏گردان و جغرافیادانان مسلمان است. این مقاله از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول به بررسی گزارش‏ها و آگاهی‏های مسلمانانِ مشرق زمین از اروپا و جهان مسیحی می‏پردازد و بخش دوم به گزارش‏های مسلمانان اندلس از آنها. امید است که مقاله‏ حاضر که شرحی است از تاریخچه‏ی غرب‏شناسی مسلمانان، گامی باشد در...

امویان اندلس از سال 138 تا 422 ق با فراز و فرود براندلس فرمان راندند. آنان که از یک سو با خلافت عباسی و از دیگر سو با خلافت فاطمی در تضاد و تقابل بودند، برای ماندگاری در صحنه سیاسی و تداوم اقتدار خود از تمامی ابزارهای سیاسی، مذهبی و فرهنگی از جمله استفاده از جایگاه فقهای مالکی در تثبیت و مشروعیت بخشی به حکومت خود بهره می بردند .

برای روشن شدن روابط و تعاملات فرهنگی و علمیِ میان شرق و غرب نیاز به تحقیقات بیش‏تری در این زمینه می‏باشد. در این میان فهم روابط شرق و غرب در دوران میانه و در حقیقت روابط فرهنگی و تمدنیِ جهان اسلام و مسیحیت در این دوران، بسیار بااهمیت می‏باشد. چرا که در این دوره، تمدن اسلامی با تمدن مسیحیِ غرب در تعاملی نزدیک و شدید بوده است. هدف ما در این نوشتار، توجه به روابط و تعاملات تمدنی و علمی جهان اسلام و م...

علم مواقیت با سه کارکرداصلیِ تعیین اوقات نمازهای روزانه گاه با جدول و گاه با ابزارهای غیرفنی، تعیین جهت قبله و پیش‌بینی رؤیت هلال ماه از اواخر عصر حکومت موحدون و به‌ویژه در دورۀ بنی نصر مورد توجه غالب منجمان در اندلس بود. توجه ویژه منجمان اندلسی به دانش مواقیت، موجب گسترش این دانش و ایجاد سِمَتی با عنوان مُوَقِّت گردید. این جستار با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع و مآخذ تاریخی درصدد است بیابد ...