از ویژگی های تاریخ نگاری در دورۀ فاطمیان، ظهور سبک جدیدی بود که در کنارتاریخ سیاسی، جنبه های مختلف تاریخ اجتماعی ، از جمله مسائلی چو ن نحوۀعملکرد دولت در ادارۀ امور مالی، قضایی، اداری و نظامی و نظام تشکیلاتی رامورد توجه قرار می داد. در این نوشتار شماری از قدیم ترین نگاشته هایی که درباب تاریخ تشکیلات اداری و مالی در دورۀ فاطمیان یا اوایل دورۀ ایوبی، نوشتهشده و خود از مصادر تاریخ نگاری متأخرتر قل...

نوشتاری که برگردان آن در پی میآید, با گشایش مدخلی اجمالی بر سیر تاریخ نگاری و تاریخ نگاران عرب آغاز می شود, آن گاه نویسنده می کوشد که اطلاعات و معرفی های توصیفی خود را از کتاب های تاریخ عمومی و علم به دست دهد. در ادامه, به توصیف تإلیفات عربی در مورد تاریخ دانشوران به ویژه اطبا و حکما پرداخته شده و به دنبال آن, کتب فرهنگ عمومی و تراجم دانشمندان و دانشوران معرفی گردیده و در پایان نیز به کتب فهارس...

این مقاله می کوشد در چارچوب الگوهای روش شناختی و معرفت شناختی تاریخ نگاری اسلامی، واقعه ی ذوقار و ارتباط آن را با نبردهای ایران و اعراب در متون تاریخ نگاری اسلامی واکاوی کند.فرضیه ی مقاله این است که تبدیل واقعه ی ذوقار به نماد انتصاب عرب از عجم و هم زمانی آن با بعثت پیامبر در سنت تاریخ نگاری ایرانی اسلامی، بر پیش فرض مورخان اسلامی و دیدگاه آن ها درباره ی رویدادهای تاریخی در قالب یک طرح انداموار...

حاشیه نگاری و یادداشت نویسی بر آثار برجست? پیشینیان قدمتی دیرینه داشته و همواره مورد توجه بزرگان و دانشمندان بوده است. این گونه حواشی و یادداشت ها که در بر دارند? مطالب ارزنده و مفیدی بوده گاه به صورت اثری مستقل درمی آمده است. سید محمود فرخ خراسانی به عنوان شاعر، ادیب و محقق حوز? زبان و ادبیات فارسی در دوران معاصر به پیروی از همین سنت دیرینه به حاشیه نگاری و یادداشت نویسی بر تعدادی از آثار و کت...

ترجمه تاریخ یمینی که توسط جرفادقانی در تاریخ غزنویان بخصوص یمین الدوله محمود به فارسی برگردانده شده است، همانند متن عربی دارای نثری سنگین ، مصنوع، متکلف و فنی است تا جائیکه ممکن است خوانندگان و پژوهندگان را دچار سردرگمی و عدم درک مفاهیم آن کند و از رغبت آنان در تحقیق و مطالعه این اثر بی نظیر ادب فارسی بکاهد، لذا نگارنده بر آن شد تا نکات بغرنج این اثر را در قالب لغات، ترکیبات، اصطلاحات، اعلام اش...

میراث مکتوب مسلمانان در عرصه تاریخ نگاری, گنجینه گران سنگی است که بسیاری از زوایای پنهان آن همچنان در محاق باقی مانده است. بدون تردید یکی از مصادیق عینی برای این ادعا می تواند مورخ توانا و صاحب سبک, ابن واضح یعقوبی باشد که آن چنان که بایسته و شایسته اوست, مورد توجه قرار نگرفته است. او به عنوان یک تاریخ نگار مسلمان نه تنها صرفا تابع سنت پیشینیان خود نبوده است, بلکه در جای خود, در سپهر فرهنگ اسلا...

«تاریخ نگاری فلسفه» مطالعاتی است مابین فلسفه و تاریخ. مورخان فلسفه ناگزیر از اتخاذ رویکردی میان رشته ای هستند؛ اتین ژیلسون، فیلسوف و مورخ نوتومیست معاصر، سهم چشم گیری در بسط و تعمیق تاریخ نگاری فلسفة دینی به ویژه فلسفة مسیحی داشته است. مهم ترین اثر او در این باب تاریخ فلسفة مسیحی در قرون وسطی است. اهمیت ژیلسون به ویژه از آن جهت است که آثار او از منابع مهم غرب شناسی فلسفی ایرانیان در کنار تاریخ ...

علم تاریخ حاصل انضمام مورخان به گزارش واقعیت های تاریخی است و تداخل افق های زمانی حال و گذشته را در خود دارد. افق زمانی حال در پرتو دانش، بینش، ارزش، و روش مورخان نمود پیدا می کند و مورخان این ویژ گی ها را مرهون جامعة خود و شرایط حاکم بر جامعة جهانی اند. اگر اندوخته های فکری و معرفتی مورخان در زبان و ادبیات آن ها، اعم از گفتاری، مفهومی، و نوشتاری، خلاصه شود و از علم تاریخ برداشتی پویا و متناسب ...

کتاب نمایش در دوره ی صفوی نوشته ی یعقوب آژند، اثری است که با شیوه ای تاریخ نگارانه به ذکر اجراهای نمایشی رایج در دوره ی صفویه و ریشه ها و پیشینه ی این شیوه های اجرایی میپردازد و لذا ازنظر تاریخی از اهمیت مطالعاتی ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله ابتدا با قیاس مختصری از این اثر با برخی آثار دیگر چاپ شده در زمینه ی تاریخ نمایش درایران، جایگاه آن را در بین این آثار تبیین و وجوه ممتاز آن را مشخص ...