در پهنه‌ی بی‌پایان شعر و ادب مشرق زمین، بی‌گمان یکی از اثرگذارترین شاعران، در طول قرون و اعصار، «متنبّی» بوده است. چرا که «ابوطیّب متنبی» - این شاعر کوفیِ قرن چهارم هجری- نه تنها سخنور صاحب سبکِ بسیار اثرگذاری در طول تاریخ ادب عربی بوده است، بلکه در سخنوران بزرگ پارسی همچون مولوی و سعدی نیز تأثیر نموده است. از این رو به نظر نگارنده - به عنوان مترجم دیوان متنبّی- وی را باید «سرسلسله‌ی شعرای مشرق زمین...

بهار عربی پدیده ای نوین در یکی از حساس ترین و استراتژیک ترین نقاط دنیاست که منجر به بروز و ظهور تغییر و تحولات اساسی در معادلات قدرت در جهان گشته است. این پدیده که دومینووار از یک کشور عربی به دیگر منتقل گردید و حاکمان این سرزمین ها را کنار زد، بسیاری از تئوریهای مطرح در عرصه جامعه شناسی جوامع عربی را تغییر داد. این پدیده با عنایت به نظریات گوناگونی تئوریزه گردیده است و تحلیل گران مختلف، آنالیز...

---

در این مقاله تلاش شده است تا با توجه به شواهد و مدارک، خاستگاه واژۀ ترجمه و چگونگی صورت و معنای آن تحقیق شود. پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‏دهد که واژه‏ ترجمان که ترجمه نیز از مشتقات آن است از دو منشأ وارد زبان عربی شده است، یکی از زبان سریانی به معنای تفسیر و تبیین سخن و دیگری از زبان فارسی به معنای زبانی را به زبان دیگر برگرداندن و هر دو معنا در آثار عربی شواهد بسیاری دارد. این کلمه در زبان عرب...

ابوالقاسم شابی(1909-1934م) یکی از شاعران برجستۀ معاصر تونس در ادب عربی به شمار می آید که شعر و اندیشه اش را در خدمت انسان و ارزش های انسانی قرار داده است. یافته­های این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی بیانگر این است که شعر او توانسته است به عنوان الگوی دیگر شاعران معاصر عرب در مسیر انسانیّت حرکت نماید. وی برآن بود تا در چارچوب هنر شعری ، تجسّم کننده آرزوها و رؤیاهای ناب انسانی باشد.شابی برای رسیدن به چنین ...

بیداری اسلامی به معنای زنده‌شدن دوباره در پرتو اسلام اصیل و تجدید‌ حیات اسلام است که در سایۀ آن استقلال، عدالت و ارزش­های متعالی جان‌می‎گیرد. در جریان بیداری اسلامی، جهان اسلام تلاش‌می‎کند با پایداری و مقاومت به بازسازی هویت اسلامی خود بپردازد و ایمان، آرمان و هستی خویش را در برابر سلطه و تهاجم بیگانگان حفظ‌نماید. در این میان، شاعران مقاومت ایران - همگام با سایر شاعران متعهّد - با سلاح شعر از حر...

ابوریحان محمد بن احمد بیرونی از علمای بزرگ و ریاضیدانان ‘ منجمان ‘ مورخان و کاملان قرن چهارم و پنجم هجری است و محققان او را از بزرگترین حکمای شرق میدانند . ولادت او در سال 362 ه ق در خوارزم اتفاق افتاده و مرگش در غزنه در اوان انقلاب سلاجقه و سلطنت مسعود بن محمود غزنوی بوده است . تألیفات این مرد بزرگ به زبان عربی یعنی زبان علمی و همه کس فهم عالم اسلام و ایران بوده است ‘ مگر ترجمه ( التفهیم ) که ...

یکی از موضوعات اساسی شعر معاصر عربی و فارسی توجه به مسائل سیاسی و اجتماعی است. نزار قبانی و ملک الشعراء بهار از جمله¬ی شاعرانی هستند که تحت تأثیر محیط سیاسی و اجتماعی عصر خود بوده و توجه خاصی به اینگونه مضامین داشته اند؛ این مضامین با زیباترین و عمیق¬ترین معانی در شعرشان جلوه می¬کند و بازگو کننده¬ی شرایط جامعه¬شان می¬باشد.این پژوهش در راستای ادبیات تطبیقی به بررسی افکار و اندیشه¬های سیاسی و اجت...

در لابلای متون عربی که در قرون نخستین اسلامی، ایرانیان نگاشته اند، عبارات و ابیاتی به فارسی دیده می شود که نکات ارزشمندی را در تاریخ زبان و ادبیّات فارسی روشن می نماید. با بررسی این متون گاه ابیاتی به گنجینه کهن ادب فارسی افزوده می شود و گاه حوزه نفوذ فارسی دری در قرون نخستین، دقیق تر مشخّص می گردد. بحث در تاریخ ادبیّات فارسی بدون بررسی فارسی نگاشته های متون عربی چندان دقیق نخواهد بود. در این جستا...

وقوع بیداری اسلامی در سال 2011 میلادی در مهم ترین بخش از جهان اسلام و تداوم اعتراضات در عربستان سعودی، اردن و بحرین و احتمال گسترش آن به دیگر کشورهای عرب موجب بر هم خوردن نظم پیشین در منطقه، میزان و نحوه اقدامات قدرت های منطقه ای، بین منطقه ای و فرا منطقه ای شده است. در چنین شرایطی که حفظ نظم پیشین به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن این تحولات برای آمریکا غیرممکن شد، این کشور تلاش کرد از طریق مدیریت...