پیوند زبان‌شناسی با تحلیل و بررسی متون به‌ویژه متن ادبی بسیار عمیق و به‌هم‌تنیده است. در این بین، زبان-شناسی متن و عوامل متنی از‌‌جمله انسجام، از اهمیت بالاتری برخوردار است. بحث انسجام به معنای اصطلاحی آن نخستین بار توسط هالیدی و حسن مطرح گردید، به‌طورکلی در سه سطح واژگانی، دستوری و آوایی قابل بررسی است؛ ولی به‌سبب گستردگی این مباحث، پژوهش حاضر، صرفا سطح آوایی در تعدادی از عوامل آوایی چون سجع، ...

اسلوب حکیم یکی از عناصر زیباشناختی در متون است که گوینده بنابر اقتضاهای بافتی وموقعیتی، روش خردمندانه و حکیمانه­ای برای بیان غرض خود در پیش می­گیرد. این عنصر اگرچه گاه در بدیع و گاه در استفهام مطرح می­شود اما به دید غالب در علم معانی و موارد خروج کلام از اقتضای ظاهر است که به کارگیری آن بر بلاغت کلام می­افزاید و بلیغ بودن قائل آن را ثابت می­کند. به کارگیری این شیوه­ی هنری در زبان قرآن که متصف ب...

کتاب پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تألیف دکتر سید محمد باقر حجتی در تبیین موضوعات تاریخ قرآن در دو بخش قابل نقد و بررسی می باشد. در بخش اول، نحوه عرضه تعداد و ترتیب موضوعات اصلی تاریخ قرآن با تکیه بر الگویی منطقی و مأخوذ از کتاب های تاریخ قرآن موجود، مورد نقد و بررسی قرارگرفته است، پراکندگی، کمبود و جابجایی بعضی از موضوعات اصلی نتیجه اجمالی این بخش است، در بخش دوم هر یک از موضوعات اصلی که به ترتیب...

در نگاشته پیشین با نام «وحدت موضوعی در ترازوی نقد» (نک: پژوهش‌های قرآنی، ش55-54، ص206) به تفصیل ضعف دلایل این نظریه بیان شد؛ علاوه بر ناتوانی دلایل ارائه شده، می‌توان افزود دلایل و شواهدی وجود دارد که اثبات می‌کند تلاش برای موضوعی واحد برای تمامی سوره‌های قرآن، امری ناممکن است؛ «ناسازگارى این نظریه با اسلوب حاکم بر قرآن»، «فقدانِ معیار و میزانی مطمئن و فراگیر»، «دشواری و صعوبت دست­یابى به غرضى و...

چکیده توشیهیکو ایزوتسو، زبان شناس معروف ژاپنی، تحقیقاتی ارزنده در حوزۀ قرآن پژوهی انجام داده است. وی برای نخستین بار، قرآن را به صورت مستقیم، از عربی به ژاپنی ترجمه کرد و از ره گذر این ترجمه، به نکاتی دقیق دربارۀ مفاهیم کلیدی قرآن دست یافت و موفق به تألیف دو کتاب مهم، یکی با عنوان خدا و انسان در قرآن و دیگری به نام مفاهیم اخلاقی - دینی در قرآن مجید شد. ایزوتسو در این دو اثر، بحث های معن...

بررسی ترجمه‌های انگلیسی قرآن در حال حاضر نشان می‌دهد عمده هدف مترجم قرآن انتقال پیام برساختی‌قرآن بدون توجه به ویژگی‌های سبکی و الگوی گفتمانی‌ قرآن است. قرآن در مقایسه با متون متعارف نثر، برساختی هنرمندانه و فصاحتی‌ بلیغ ‌دارد. ظرافت واژگانی و ‌اسلوب قرآنی ‌در بسیاری از ترجمه‌های انگلیسی قرآن خوب از کار در نیامده‌ است. از این رو، این جستار بر‌ آن است تا چالش‌های فراروی مترجمان قرآن را در سطوح و...

بیشتر ناقدان ادبی عناصر ادبیات را معنا، عاطفه، صور خیال و اسلوب می­دانند نقد فنی یا زیبایی­شناسی نیز متن ادبی را بر پایه­ی چهار عنصر مذکور مورد بررسی قرار می­دهد این نوع نقد به بررسی متون ادبی براساس اصول هنری می­پردازد و در این فرآیند از به کارگیری ابزارهای خارجی مانند تاریخ، روانشناسی، جامعه شناسی و ... اجتناب می­ورزد و زیبایی­شناسی با آنکه علم نوپایی نیست به حد کافی از نظام برخوردار نشده است...

این مقاله در پی تبیین اهمیت و کیفیت استفاده از سجع، مبتنی بر ساختار و روح زبان فارسی در آثار عرفانی و ادبی است. در این میان، به علل توجه نویسندگان و میزان توفیق آنان در رعایت قواعد اصولی سجع از منشأ عربی آن، با هدف چگونگی استفاده مؤلفان از سجع و موازنه اشاره می شود. نتایج نشان می دهد که برای آفرینش اثر هنری مبتنی بر سجع، تغییر ساختار ظاهر به تغییر ساختاری درونی اثر از جمله محتوا و توصیف رویداده...