قرن 10 میلادی در جزیرۀ آغتامار در ترکیۀ امروزی کلیسایی توسط شاه گاگیک به‌نام صلیب مقدس بنا شد که نمونه‌ای منحصر‌به‌فرد در هنر مسیحی این دوره و یکی از شاهکارهای بی‌نظیر کلیسا‌سازی به‌سبک ارمنی است. بسیاری از موضوعات و سبک حجاری‌های این کلیسا به‌شیوۀ ساسانی است، از جمله نقوش گیاهی، جانوری، اساطیری، ماسک‌های انسانی و نقوش پادشاهی. این پژوهش به روش توصیفی و تطبیقی به بررسی نقوش حجاری‌شده در کلیسای ...

قلعه بختک در شهر لیلان از توابع شهرستان ملکان در استان آذربایجان شرقی واقع گردیده است. محوطه به شکل مستطیل و در جانب غرب لیلان قرار دارد. این محوطه حدود ????متر طول و ????متر عرض دارد. بزرگ ترین ضلع آن ضلع شرقی و کوچک ترین ضلع آن نیز ضلع شمالی می باشد. روایت های شفاهی که در میان کهن سالان منطقه لیلان جاری است، این قلعه را به بختک یکی از وزرای خسرو انوشیروان،پادشاه ساسانی منسوب می دارد. بختک احت...

آذربایجان یکی از مراکز مهم سیاسی و دینی در طول تاریخ ایران، به خصوص ایران باستان بوده است.به دنبال روی کار آمدن دولت دینی ساسانی، آذربایجان مانند فارس از جایگاه دینی ممتازی برخوردار گردید؛ به طوری که پادشاه ساسانی هنگام تاج گذاری با پای پیاده به زیارت آتشکده آذرگشنسب در آذربایجان می رفتند و در هنگام تصمیم گیری های سخت به ویژه در زمان جنگ، برای به جا آوردن آداب نیایش و نذر و نیاز به آنجا مراجعه ...

آگاهی از این موضوع که چه عواملی در مکان گزینی محوطه های باستانی یک منطقه نقش دارند، تنها با مطالعه یک محوطه امکان پذیر نیست، بلکه اینگونه پژوهش ها مستلزم بررسی تمامی محوطه های یک منطقه جغرافیایی مشخص است. امروزه در مطالعات باستان شناختی، از اطلاعات بررسی های باستان شناختی استفاده می شود که این روش در مقایسه با حفاری، علاوه بر عدم تخریب سایت های باستانی، موجب صرفه جویی در هزینه و زمان نیز می شود...

در محوطه باز طاق بستان کرمانشاه تعداد14 سرستون در اندازه های متفاوت وجود دارند که در ادامه روند مطالعات باستان شناسی محوطه طاق بستان بارها مورد اشاره پ‍ژوهشگران قرار گرفته اند نحوه گرد آوری سرستون ها هم به مرور زمان و به شکل های مختلف انجام شده است. این سرستونها در محدوده بیستون، روستای قلعه کهنه، روستای وندرنی در نزدیکی کامیاران و همچنین در محوطه مسجد جامع شهر کرمانشاه خصوصا در سالهای اخیر و ب...

یکی از پیش نیازهای مهم برای برآورد خطر زمین لرزه، به دست آوردن اطلاعاتی دقیق تر و کامل تر از زمین لرزه هایی است که در دوره های تاریخی و پیش از تاریخ روی داده اند. این اطلاعات را می توان از بررسی نسخه ها و روایات تاریخی (لرزه شناسی تاریخی)، شواهد و آثار زمین شناسی (دیرینه لرزه شناسی)، و یا باستان لرزه شناسی (archaeoseismology) به دست آورد. باستان لرزه شناسی رشته ای نوپا است که با بررسی و ارزیابی...

آیا با مطالعه نقوش پارچه در دوره ساسانی، به عنوان نمونه ای از حیات هنری این دوره، می-توان رابطه ای منطقی بین هنر نساجی این دوره و باورها و عقاید موجود و غالب آن زمان ملاحظه کرد؟ چگونگی این رابطه پرسشی است که در این پایان نامه سعی شده به آن پاسخ داده شود. با مطالعه بر روی اوضاع اجتماعی، سیاسی، مذهبی و اقتصادی و هنری دوره ساسانی اوضاع کلی فرهنگی آن دوره تا حدودی روشن می گردد و تا حدی این امکان ف...

بازمانده‌های باستان‌شناختی فرهنگ شکار و یا منسوب به دستگرد در ایران باستان که تاکنون کاوش و معرفی شده‌اند را می‌توان به دو گروه اشکانی و ساسانی طبقه‌بندی کرد؛ و در این نوشتار، ایدة اصلی نویسنده این است که معماری شکارگاه‌ها و ساخت دستگرد در ایران باستان، اصالتاً ساسانی است؛ و از دوران اشکانیان و هخامنشیان، هنوز شواهد روشن و تردیدناپذیری ندارد. هرچند شواهد باستان‌شناختی از رواج سنت شکار در میان طب...

بعد از دارابگرد و اردشیرخوره (گور یا فیروزآباد)، شهر باستانی بیشاپور از اولین شهرها و پایتخت‌های ساسانی است که توسط شاپور ساخته شد. این شهر از جمله معدود شهرهای ایران باستان است که برخی عناصر اصلی آن نسبتاً باقی‌مانده و می‌تواند معرف شهر ایرانی در دوره خود باشد. در کشور ما علی‌رغم تعدد مطالعات باستان‌شناسی، باستان‌شناسیِ شهری که در واقع به بررسی فرآیند شهری و چگونگی شکل‌گیری شهرها و توسعه آنها به...

پدیده شهر و شهرسازی مسلماً یکی از دستاوردهای بزرگ بشری محسوب می شود و در ایران قدمتی به درازای تمدن دارد، با آغاز این دوره است که بسیاری از تحولات اجتماعی، فرهنگی، صنعتی و اقتصادی به وجود می آید. در دوره ساسانی شهرهای زیادی به وسیله شاهان ساسانی ساخته شدند و این شهرها زیر نظر کامل دولت مرکزی و شاه قرار داشتند. شهرهای جدید جزء املاک شخص شاه بوده که به چنین شهرهایی« شهرهای شاهی» گفته می شد. بهترین...