چکیده در این مقاله، با توجّه به اسطوره و داستان کی‌خسرو، پادشاه کیانی، در اوستا و با اشاره به متن‌های پهلوی، تاریخیِ اسلامی و شاهنامه، به بازشناسی مکان دریاچۀ چیچست باستانی پرداخته شده است. دربارة این موضوع با در نظر داشتن ابعاد گوناگون چون جنگ کی‌خسرو با افراسیاب، ویژگی­های ذکر‌شده برای این دریاچه در متن‌های مختلف و با توجّه به مکان دژ بهمن و آتش‌کدۀ آذرگشنسب بحث شده است. در این منبع‌ها، همۀ این ...

ظروف و اشیای سنگی که اخیراً در تعداد زیادی از گورستان های باستانی در منطق? جیرفت، واقع در جنوب شرق ایران به دست آمده است، از اهمیت ویژه ای برخوردار ند. این مجموعه نشانگر وضعیت اندیشه بشری درنقط? اتصال هزاره چهارم به هزاره سوم پ.م است. بر روی این اشیاء نقوشی از انسان، جانوران، گیاهان و معماری دیده می شود. بررسی این نقش مایه ها مدارک دست اول جدیدی از گذشت? دور و نقشی که این فرهنگ اصیل فلات جنوبی ا...

هدف از انجام این پایان نامه، آشکارسازی ساختارهای باستانی به وسیلهی پردازش داده های گرانی سنجی و مغناطیسسنجی با بکارگیری فیلترهای مختلف است. به این منظور بخشی از محوطه باستانی تپه حصار دامغان مورد مطالعه دو روش ژئوفیزیکی یعنی گرانیسنجی و مغناطیس سنجی قرار گرفته است.در روش گرانی سنجی تباین چگالی بین دیواره ها و اتاقک ها و یا گورها با محیط اطرافش مورد بررسی قرار می گیرد. به کمک روش مغناطیسسنجی نیز...

فردوسی و شاهنامة او را می توان حاصل دو فرهنگ یا آبشخور فکری دانست؛ یک سوی فرهنگِ ایرانی و دیگر سوی فرهنگ اسلامی . هنگامی که او آهنگ سرودن شاهنامه را در سر می پرورانده، نزدیک به چهارصد سال از ورود اسلام به ایران گذشته است و بی گمان اندیشه های اسلامی بر او تأثیر و نفوذ داشته است. به جز تفکرات اسلامی، باورهای ادیان کهن و آداب باستانی، قطعاً بر فردوسی و اثر او تأثیر گذاشته است. در این فرصت تلاش بر آن...

تپة ده نو در مطالعات سطح­الارضی محققین آمریکایی در خوزستان شناسایی و در سال هایی ١٩٦٨ و ١٩٧٠ میلادی توسط استو (steve) مورد بررسی قرار گرفت که طی آن چند آجر کتیبه­دار یافت شدند. گنجوی و کارتر (carter) نیز در آنجا چند نمونه آجر کتیبه­دار پیدا کردند. قدیمی­ترین آجرنوشته یافت شده مربوط به دوران حکومت پادشاه ایلامی، ایگی هلکی در حدود قرن چهاردهم پیش از میلاد می­باشد. پس از او از دیگر شاهان ایلامی، ش...

در این مقاله کلیاتی درباره ی چهار فصل بررسی باستان شناختی منطقه ی کوهرنگ، در کوه های بختیاری و نیز، تقسیم بندی ریخت شناختی محوطه های شناسایی شده، ارائه شده است. بررسی های کوهرنگ از سال 1386 هـ.ش. آغاز و در سال های 1388، 1389 و 1390 پی گرفته شد؛ طی این بررسی ها، 768 محوطه از انواع گوناگون و مربوط به دوره های زمانی گوناگون، از پارینه سنگی میانی تا سده ی اخیر، در بخش مرکزی کوهرنگ شناسایی شده است. ...

خِرد در اندیشۀ زردشتی نقش اصلی و محوری دارد و با وجود آفریدگار بزرگ یکی است. کُل آفرینش جهان، از ابتدا تا پایان، با خِرد رهبری می شود. در این مقاله، ابتدا خِرد در متون باستانی ایران (فارسی باستان، گاهان اوستا و اوستای نو) سپس در متون پهلوی نظیر بندهش، گزیده های زادسپرم، و متن دست نویس م.او 29) بررسی شده است. آن گاه چهار نوع خِرد (خِرد همه ـ آگاه، خِرد افزونی، خِرد پرهیزگاران و خِرد غریزی یا آسن خِرد) در ...

چگونگی شکل یابی شهر باستانی بم، همانند سایر شهرهای باستانی ایران، چندان روشن نیست، در این مقاله تلاش شده تا با استفاده از منابع و متون تاریخی تحریر شده توسط مورخین، جغرافی نویسان مسلمان و نیز سیاحان یا مأموران رسمی- که به این منطقه سفر داشته اند - چگونگی شکل یابی، توسعه و تخریب شهر بم مورد بررسی قرارگیرد. در این مقاله اثبات گردیده است که اگر چه فرم عمومی شهر تغییر یافته و دیوارهای دفاعی آن مکرر...

باستان ژئوفیزیک یکی از زیرشاخه های ژئوفیزیک کاربردی است که با استفاده از روش های گوناگون ژئوفیزیکی به اکتشاف آثار باستانی مدفون در زمین می پردازد. سرعت بالای انجام عملیات های ژئوفیزیکی، هزینه کم در مقایسه با دیگر روش های اکتشافی، نتایج قابل اعتماد، غیرمخرب بودن این روش ها و موفقیت آمیز بودن کاربرد آنها در کاوش های باستان شناسی باعث شده که توجه باستان شناسان به ژئوفیزیک جلب شده و کاربرد آن در کا...

خردگرایی از اندیشه­های بنیادین فرهنگ ایرانی است، زیرا این فرهنگ، سعادت و رستگاری آدمی را در استخدام خرد می­داند. از این دیدگاه خرد بزرگترین موهبت الهی و مهم ترین ابزار برای مبارزه با دیوهایی است که در درون آدمی به صورت صفات ناپسند چون حرص، خشم، حسد و...فرو خفته­اند. این بینش از آغاز تا پایان، چون خون در پیکر شاهنامه جاری است. فردوسی در جای جای شاهنامه صفات نیک و آثار پر برکت آن را بر می­شمارد و...