تحلیل و تحقیق متن‌شناسی متون ادبی عهد سامانیان از اولین وظیفه‌های سخن‌شناسان تاجیک است. این مقاله نیز با هدف نقد و بررسی کتاب ادبیات دورۀ سامانیان در فرهنگ‌های فارسی به‌نگارش درآمده است. به‌ گفتۀ مؤلف این کتاب، سعید عمران سعیداف، در نقد و تصحیح متون ادبی قرن نهم تا دهم میلادی، فرهنگ‌های تفسیری به‌خصوص لغت‌نامه‌های قدیمی مقام شایسته دارند؛ ازهمین‌رو، کتاب مذکور در دو باب به تشریح این مو...

مطالعۀ رابطۀ چندسویۀ متون ادبی، از ارتباطات عمیق فرهنگی، داد و ستدهای محتوایی و تعاملات ادبی آن ها در طیّ قرون متمادی، پرده برمی گیرد و به کشف راز زیبایی، کمال هنری و جاودانگی شاهکارهای ادبی می انجامد. مثنوی مولوی، از آن گونه شاهکارهایی است که نه تنها با متون ادبی پیشین رابطه دارد و با آن ها گفت وگو می کند، بلکه سخت با فرهنگ مردم گذشته و اهالی دین و تصوف و عرفان، پیوند می خورد. بررسی و تحقیق در ...

توجه روزافزون به علم تاریخ و انتشار کتب غنی و سودمند به زبان‌های مختلف در این زمینه، مترجمان متون تاریخی را ملزم می‌سازد تا با رعایت چهارچوب‌های علمی به این امر مهم بپردازند. بی‌تردید انجام این کار بدون آگاهی از شاخصه‌های علمی این فن ممکن نیست. در این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های متون علمی و ادبی، سعی شده است با طرح یک مدل، ترجمة علمی و ترجمة ادبی با هم مقایسه و شاخصه‌های هر یک برشمرده شود. در ادا...

قارون، یکی از شخصیت های تاریخی و داستانی در ادبیات فارسی است که تاثیر نسبتاً زیادی در متون مختلف داشته است. اولین حضور او در کتب دینی است و بعد از آن می توان انعکاس سیمای او را در متون تاریخی و ادبی مشاهده کرد. این انعکاس بیشتر متأثر از شخصیت عبرت آموز اوست. او در متون دینی به عنوان شخصیتی سرکش و طغیانگر در تقابل با موسی(ع) حضور یافته است. اما حضور او در متون ادبی تنها به این ویژگی او ختم نمی شو...

در دوره­ معاصر، نقد ادبی در کانون توجه قرار گرفته است و آثار ادبی از دیدگاه­های مختلف بررسی شده­اند. در میان شاخه­های متعدد نقد ادبی، یکی از رویکردهایی که از آغاز سده­ بیستم به آن توجه شد، رویکرد بررسی ساختارگرایانه است که به سبب تلاش برای کشف الگو و نظامی از روابط و پیوندها، ارزیابی مفاهیم را ممکن می­سازد؛ بدین ترتیب ساختارگرایی با حرکت از زبان به ادبیات و تحلیل ژرف ساخت آثار ادبی، الگوهای منا...

فابل یا آنچه در زبان فارسی حکایت حیوانات نامیده می‌شود، نمونه‌ای از انواع آثار ادبی است که در طی سده‌ها همچون جهانگردی کرة زمین را پیموده، به دفعات بازنویسی گردیده و آثار مشابهی به تقلید از آن سروده شده‌اند چه به زبان اصلی و چه دیگر زبان‌های دنیا. یک نمونه از این آثار کلیله و دمنه است، که نمونه ادبیات جهانی می‌باشد. این مجموعه حکایات، به اروپا نیز راه یافت، جایی که با استقبال بزرگی روبرو و به ز...

شخصیت­سازی و شخصیت­پردازی یکی از عناصر مهم در آثار داستانی کودک و نوجوان است و به دلیل اهمیت فراوان آن، نویسندگان همواره در گزینش و عملکرد شخصیت­های داستانی آثار خود دقت کرده­اند. در آثار ادبی اقتباسی از متون کهن نیز شخصیت­پردازی از جایگاه مهمی برخوردار است؛ به گونه­ای که شخصیت­ها ابزار بیان اندیشه­ و پیام نویسنده قرارگرفته­اند. شخصیت­های آثار اقتباسی از مثنوی بهترین نمونه برای اثبات این ادعا ه...

در نگارش تاریخ علم تا نیمه دوم قرن بیستم رویکردی درون گرایانه غلبه داشت. بر اساس این رویکرد وظیفه مورخ این است که تاریخ عقلانی نظریه ها را بنویسد و نشان دهد که تاریخ علم، تاریخ انباشت یافته ها و ابداعات فردی است. با انتشار آثار کوهن تحولی انقلابی در تاریخ نویسی ایجاد شد. او تحت تأثیر مورخینی مانند کوایره و باترفیلد علم را به عنوان نهادی جمعی مورد مطالعه قرار داد و بر این اساس تاریخ علم را تاریخ...