امویان از همان آغاز در اندیشه کسب خلافت بودند و در این راه با ادعاهایی که نشان از اهداف آنان داشت ، وارد شدند. نخست خونخواهی عثمان را بر اولیای دم و خویشان وی-بنی امیه-واجب دانستند. پس از رسیدن به خلافت گفتند: خلافت حق آنهاست و آن را از عثمان به ارث برده اند. سپس به مذهب جبرگرایش یافتند، خود را برگزیده خداوند برای حکومت بر مسلمانان خواندند و برای اثبات حق خویش در خلافت و تجویز و توجیه انتخاب ول...

چکیده: جامعه شناسی ادبیّات دانشی نوپا و میان رشته­ای است که در آن تأثیر جامعه بر ادبیّات و برعکس، تأثیر ادبیّات بر جامعه مورد بررسی قرار می­گیرد. رمان بیش از هر اثر دیگری، تحت تأثیر اوضاع و شرایط جامعه قرار دارد و می­تواند بازتاب ساختار اجتماعی جامعه باشد. رمان چهار جلدی سال­های ابری علی اشرف درویشیان، رمانی کاملاً رئالیستی است و تمام وقایع آن، تجربیّات و شواهد عینی زندگی نویسنده است. هدف از نقد جام...

درباره محمدعلی حزین لاهیجی و آثارش پژوهش هایی صورت گرفته است. اما، هنوز جای تحقیق دربارۀ زوایای ناشناختۀ حیات وی وجود دارد. در مقاله حاضر به مسایلی چون چگونگی اوضاع زمانه او، وضع اجتماعی و اقتصادیش، تأثیر آن بر زندگانی و مهاجرتش، و نیز افکارش درباره هند (1180- 1146 ق) پرداخته شده است. یافته های اساسی این تحقیق که به روش تاریخی صورت گرفته است، مدلل می دارد که حزین از چهره های فرهنگی عصر خود بوده...

رُمان یکی از مهم ترین انواع ادبی است که می تواند به خوبی بسیاری از مسائل مربوط به زندگی اجتماعی انسان را در خود بگنجاند. بر این اساس نویسندگانی که تاریخ و حوادث تاریخی را دستمایه ی نوشتن قرار می دهند نیز می توانند آداب و رسوم، باورها و اعتقادات، نوع روابط افراد با یکدیگر، تشکیلات اداری و ... را در ادوار تاریخی به خوبی نشان دهند. با نگاهی به گذشته ی ایران زمین باید دوره ی صفویّه را یکی از پربارتری...

تاریخنگاری محلی سومین گونه مشهور تاریخ نویسی پس از تاریخ های سلسله ای و عمومی است .هر ایالت و یا شهری به فراخور اوضاع سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی خاص خود دارای یک یا چند اثر در تواریخ محلی می باشد.در این میان ایالت وسیع و پر رونق فارس با زمینه های تاریخی،فرهنگی و دینی خاص،از تاریخنگاری محلی نسبتاً پر باری به ویژه در عصر ناصرالدین شاه برخوردار بوده است. دراین عصر،آثاری چون نزهت الاخبار از میرز...

تحقیق درباره شخصیت­های تأثیرگذار جهان اسلام در قرن اول هجری برای نشان دادن تصویری نسبتاً واضح و درعین حال واقعی از اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن روزگار ضروری است. مالک بن حارث نخعی، معروف به مالک اشتر، یکی از بزرگان و صاحب نفوذان شهر کوفه بود. وی در دوران خلافت عمر (پس از تأسیس کوفه در سال 17ﻫ)، عثمان و حضرت علی(ع) در این شهر اقامت داشت، ولی نفوذ و تأثیر وی بر حوادث و وقایع جهان اسلا...

در این مقاله دیدگاه محمدتقی بهار درباره رخدادهای مهم بین‌المللی از جمله جنگ جهانی اول و دوم، عواقب آن‌ها و وضعیت ایران و برخی دولت‌های آسیایی و اروپایی در این دو جنگ بررسی می‌شود. با توجه به این‌که معاهدات و پیمان‌های سیاسی میان ایران و سایر دولت‌ها تأثیر عظیمی در اوضاع فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور ما داشته است، واکنش بهار به این معاهدات و مداخلات سیاسی و نظامی کشورهای بیگانه به‌ویژه ر...

از متون جغرافیای انسانی اطلاعات و آگاهی‌های ارزشمندی در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی به دست می‌آید. در این متون، جغرافی نگاران مسلمان به وصف اوضاع اجتماعی، خُلق و خو، آداب و رسوم، اوضاع دینی و سیاسی اقوام و ساکنان مناطق گوناگون جهان اسلام پرداخته‌اند. وصف اصطخری و مقدسی دو جغرافی نگار برجسته ایرانی و عرب قرن چهارم، علاوه بر بیان امور واقع جغرافیایی ـ تاریخی، تحت تأثیر گرایشهای قومی، دینی و...

روابط انسانی از ضروری ترین مفاهیم پذیرفته شده میان افراد و جوامع بشری است. از میان این پیوند ها روابط فرهنگی، که در دامنه فرهنگ نقش آفرینی می کند، اهمیت بیش تری دارد. فرهنگ فارسی را باید اصطلاحی فراگیرتر از فرهنگ ایرانی بنامیم، زیرا براساس اوضاع تاریخی و دوره های زمانی ای که ایران پشت سر گذاشته و مرزهایی گسترده را در برگرفته و ساختارهای حکم رانی گوناگون و رخ دادهای چشم گیری را شاهد بوده است آثا...