واژگان و مفردات قرآن از جنبه های گوناگونی مورد مطالعه قرار می گیرند. مطالعه این واژگان امکان فهم بهتر مراد آیه را به مفسّر و خواننده قرآن می دهد، چرا که یک واژه همیشه بر یک معنا در تمام گفتار و نوشتار باقی نمی ماند، بلکه با توجه به کاربرد یک واژه در جملات مختلف ، دارای معانی متفاوتی می باشد. عدم اطلاع بر این امر، گاهی ممکن است منجر به فهم اشتباه یک متن شود. از جمله این واژگان قرآنی، واژه فتنه اس...

بعد از ظهور اسلام و نزول قرآن کریم، شاعران و نویسندگان در آفرینش آثار ادبی خود، اسلوب قرآن و شیوه های بیانی آن را الگوی کار خود قرار دادند و از الفاظ و اندیشه های قرآنی در لابه لای شعرهای خود بهره جستند، به گونه ای که موضوع اقتباس از قرآن به بابی فراخ تبدیل شد و کتابهایی به آن اختصاص یافت. بنابراین پیوندی که میان ادبیّات قرآنی و ادبیّات عربی و به طور خاص شعر ایجاد شده است، پیوندی ژرف و ناگسستنی ا...

از ظهور اسلام تا کنون کسانی که با شعر و سخن وری به تغذیه ذوق‏ها پرداخته و شهد ادب در کام دوستان ریخته‏اند از آغاز دستی در خوان گسترده و پر برکت قرآن داشته و اندیشه خود را به عصاره الوان نعمت آن آمیخته‏اند. تشبیه یکی از مباحث علم بیان در زبان و ادبیات فارسی است که به دلایل و عوامل متعدد مورد تغییر و تحول قرار گرفته است، و در روند تکامل خود از مبانی بسیاری و از جمله مهمترین آنها آیات قرآنی، تأ...

العوی در این مقاله، نقش نظریه انسجام و مناسبت را که از جمله رویکردهای تازه در مطالعات زبان شناختی متن است و بیشتر از طرف اسپربر و ویلسون نظریه پردازی شده، در متن قرآن بررسی می کند. انسجام، روابط صوری میان پاره های مختلف متن و مناسبت، روابط و ادات انسجامی را بررسی می کنند. به دیگر سخن، انسجام، رابطه میان واحدهای زبانی (پاره گفته ها و اجزای متن) است و نظریه مناسبت، رابطه ای است که نه فقط بر اساس ...

یکی از مباحث مهم در عرصة قرآن پژوهی جستجو از حقیقت و ماهیت قرآن ورای ظاهر و ساختار کنونی آن است. پاسخ به این پرسش برای حل مسائلی همچون تعدد و نزول قرآن بسیار راهگشاست. صدر المتألهین شیرازی هم رأی با گروهی دیگر از اندیشه وران قرآنی معتقد است قرآن از عالم امر به عالم خلق فرود آمده است و بدین خاطربه آن قرآن و فرقان گفته می شود. به خاطر ویژگی های عالم امر، قرآن دارای هویت و حقیقت ماورایی بحث و بسیط...

گویش اناجیل حاکی از این است که روح القدس مأمور باردارکردن مریم است و حاصل آن ولادت عیسی مسیح است که گناه آمرزی امت را بر دوش می کشد. قرآن شخصیت عیسی را نزدیک به همین گویش اما با نظرگاهی متمایز بازشناسی کرده و رهیافت تازه ای پدید می آورد. به تصریح قرآن، روح الهی در شکل انسانی خوش اندام تمثل می یابد و به مریم پسری پاکیزه عطا می کند. اساسی ترین پایه اشتراک قرآن و اناجیل، پاکدامنی مریم و باردارسازی...

شیخ عبدالقاهر جرجانی (د. 471)، بلاغی و نحوی نامی و زبان شناس بزرگ ایرانی، از معدود دانشمندان تاریخ اسلام و ایران به شمار می رود که چند سده از جامعه ی علمی خویش جلوتر بوده است و اندیشه های پیشرو و شایان درنگ او بیشتر به کار ادب پژوهان و زبان شناسان امروز آمده است. تا ادیبان و نحویان سده ی پنجم قمری. بیشتر آثار بر جای مانده از عبدالقاهر در قلمرو دانش نحو و سپس بلاغت است، امّا در سال های اخیر تفسیر...

رفتار معصومان:، در اندیشه شیعی، هم چون گفتار ایشان، یکی از اجزای تشکیل دهندۀ سنت است که نقش مهمی در فهم و تفسیر آموزه های قرآنی دارد. با این همه، به دلیل عدم شناخت ابعاد مختلف کارآمدی این مؤلفۀ حدیثی، حضور این بخش از سنت در تفاسیر امامیه کم رنگ به نظر می رسد و میزان استناد به آن کم برگ است. این پژوهش می کوشد تا با بررسی تطبیقی میان دو تفسیر اجتهادی معاصر امامیه، یعنی المیزان و من وحی القرآن، کا...

فلسفه علوم قرآنی به عنوان یکی از معرفت های درجه دوم درصدد آن است که مبادی و مبانی دانش علوم قرآنی را مورد ارزیابی و تنقیح قرار دهد. روش شناسی تحقیق در علوم قرآنی به مثابه یکی از مسایل مطرح در این حوزه بر آن است که به ما کمک نماید تا بتوانیم روش ها و رویکردهای پژوهشی شکل گرفته در این دانش اسلامی را کشف و بررسی نماییم. با تکیه بر چنین موضوعی می توان به این نتایج دست یافت : 1 ـ مطالعات و تحقیقا...

گفت­وگو که از جمله عناصر مهم قصه و داستان به شمار می­آید، در قرآن کریم نیز به عنوان یک سنت الهی به گونه­های مختلف نشان داده شده است. در نظر قرآن انسان موجودی گفت­وگو محور محسوب می­شود، همچنین گفت­وگو به عنوان مقدس­ترین راه به شمار می­آید چرا که خداوند در انتقال حقایق و مصالح انسان همواره این­راه را برگزیده است، و در ارتباط با پیامبرانش، اولین و بهترین راه را برای انتقال اندیشه و حل اختلاف­ها و ...