یکی از مباحث مهم در حوزه علوم قرآنی و تفسیر، مسئله «مبانی یا اصول تفسیر» است. مبانی تفسیر که همان باورها و اصول پذیرفته شده و مسلّم نزد مفسّر است، در فرایند تفسیر وی، ایفای نقش می کند و پذیرش یا عدم پذیرش آنها، سبب رویکرد خاص در تفسیر می گردد. از آنجا که مبانی مفسران متفاوت است، لذا اختلاف در تفسیر پدید می آید. از امام محمدباقر (علیه السلام) روایات فراوانی در حوزه تفسیر آیات قرآن و علوم قرآنی باق...

در ابتدا به بحث و بررسی واژه های "تفسیر"، "تفسیر اثری"، "شیعه" پرداختیم. سپس در مورد "تفسیر اثری شیعه" سخن گفته و اقوال برخی از مخالفان شیعه و تفسیر اثری آنرا در این زمینه مطرح کرده و ورد نمودیم. بدنبال آن سیر تطور و پیشرفت تفسیر اثری شیعه را از عصر حضرت رسول تا کنون مورد بررسی قرار داده ایم. و آن در سه مرحله: تفاسیر و تفسیر نویسان عصر حضرت رسول، تفاسیر و تفسیر نویسان عصر ائمه، تفاسیر و تفسیر ن...

تفسیر بحرالعلوم ابو لیث نصر بن محمد سمرقندی بلخی معروف به تفسیر سمرقندی (375 ه ق) از جمله تفاسیر روایی اهل سنت در قرن چهارم هجری است. ابو­لیث در حوزه فقه و حدیث هم تبحر داشته و دارای آثاری نیز در این رابطه می­باشد. سمرقندی کلیه آیات قرآن را در بحر­العلوم تفسیر کرده است و غلبه جنبه روایی این اثر سبب شده که این تفسیر را از جمله تفاسیر روایی اهل سنت به­شمار آورند، روایات مورد استناد ابو­لیث در تفس...

روش تفسیری استاد مطهری مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده پس از معرفی زمانه مطهری و احساس مسؤلیتی که وی در قبال جامعه داشت و آگاهی بخشی را تنها راه بیرون رفت از انحطاط تحمیل شده بر مسلمانان، می دانست؛ از آثار تفسیری مطهری سخن گفته و آن را به دو بخش ترتیبی و موضوعی تقسیم می کند سپس به روش تفسیری وی پرداخته و ویژگی های زیر را برای آن بیان می کند: 1- توجه به روش قرآن به قرآن با گرایش معناشناسی زبا...

یا عدم جواز تکلیفی و وضعی تفسیر، نقاط اشتراک متعددی دارند. جمعی در میان فریقین، به عدم جواز تفسیر حکم داده اند; ولی اکثر آنان فهم قرآن را میسور و تفسیر را روا می دانند. با مقارنه ادله عدم جواز تفسیر به دو نقطه مشترک دست می یابیم: دلیل بر عدم جواز تفسیر که مستند به روایات نهی از تفسیر به رأی است و عدم دلیل بر جواز تفسیر که مبتنی بر این ادعاست که شیوه قرآن در رساندن پیام هایش ویژه و از محاورات عر...

چکیده: «علم خدا»، یکی از مهم ترین مسائل مطرح در شناخت خدا و در متون دینی است. روش ها و رویکردهای دین شناسان در بررسی متون دینی یکسان نیست و هر گروه با روی آورد ویژه خود، به آن نگریسته، تو بر توی آن را واکاویده اند. متکلمان، فلاسفه، عرفا، مفسران و دیگر دانشمندان مسلمان، هر یک با رهیافت و روش خویش، لایه های گوناگون این بحث را بررسیده اند. هر دسته از آنان در رهگذر این تلاش، گره هایی از این بحث گش...

از جمله واقعیت های تاریخی پس از رحلت رسول گرامی اسلام (ص) ظهور جریانی در رویگردانی از تفسیر قرآن است. این جریان با اقدام برخی از صحابه رسول خدا (ص) آغاز شد و سپس در بین تابعان وسعت بیشتری یافت که در نتیجه مسلمانان به جای تأمل در قرآن کریم صرفاً به تلاوت آیات روی آوردند و از شناخت بسیاری از حقایق نورانی بازماندند . در این مقاله تلاش شده است که با توجه به شواهد تاریخی ابتدا در مورد این جریان و پیش...

نویسنده در این نوشتار نخست از انگیزه نگارش تفسیر توسط فیض کاشانى، سخن گفته سپس مبانى تفسیر وى را مطرح کرده است آنگاه از منابع تفسیرى و روائى مفسر یاد نموده است در ادامه از ویژگى هاى لغوى، روائى و روش قرآن به قرآن در تفسیر صافى بحث کرده است و در پایان قواعد به کار رفته در تفسیر را بر شمرده است.

این مقاله براساس مطالعات و یافته های پژوهشی است که به منظور بررسی روش شناسی پژوهش هایی است که در حوزه روان شناسی در ایران اجرا شده و نتایج آنها در مقالات علمی ـ  پژوهشی مجلات روان شناسی در ایران انتشار یافته است. در این مقاله هفت موضوع زیر مورد بررسی قرار گرفته است: 1.   مفهوم مبانی معرفت شناسی و روش شناسی پژوهش در روان شناسی؛ 2.   توضیح مختصر روش های کمّی و کیفی و ترکیبی در پژوهش های روان شناسی...