سیمین دانشور و سحر خلیفه، دو نویسنده مشهور ایرانی و فلسطینی از جمله افرادی هستند که در آثارشان از نماد استفاده کرده اند. در این مقاله سعی شده است تا جنبه های نمادین مضامین مشترکی که هر دو نویسنده در اثر خود «جزیره سرگردانی» و «حبی الأول» از آن ها به عنوان نماد استفاده کرده اند و برخی معانی آن ها استخراج گردد. اینگونه برمی آید که هر دو نویسنده در آثار خود، موضع گیری صریحی نسبت به قضایای سیاسی و ...

در این گفتار به بررسی دیدگاه­های ملک الشعراء بهار (متوفّای1330ش) و جمیل صدقی الزهاوی (متوفّای 1932م) در باب استعمار ستیزی در اشعار آنها پرداخته می­شود. با توجّه به این که دو شاعر در یک زمان زندگی می­کرده­اند، اشتراک های زیادی میان افکار آنها دیده می­شود.  روابط متقابل میان ملل عالم به خصوص ملل هم­جوار، از دیرباز مرسوم و متداول بوده است. در این میان رابطه­ی فرهنگی و ادبی ملّت ایران و عراق در طول تار...

عراق سرزمین آکنده از شعر و مالامال از شاعران است وکمتر شهر و روستایی در آن یافت می شودک شاعری از آنجا برنخاسته باشد. از آنجاکه در محیط های عربی اسلامی تحت استعمار درگذشته، هماره فضایی از بازگشت و عقب گرد، ارتجاع گرایی، تحریم نمودن نداهای جدید و جرم شماری هر صدای تازه ای حاکم بوده است؟ نوگرایی پیوسته جرمی بزرگ و حرکتی پا عواقب و پیامدهای ناشناخته، همراه با نا ایمنی شمرده می شد. از این رو با و...

«علی احمد باکثیر» (1910؟-1969م) ادیب و نمایشنامه­نویس یمنی ازجمله ادبایی است که در آثار منثور و منظوم خویش به مسائل و مشکلات جامعه‌اش ‌پرداخته است. در نمایشنامه منثور «الدودة و الثعبان» که روایتگر رمزگونه حمله ناپلئون به مصر و نقش استعمار فرانسه در آن است، مضامین سیاسی و اجتماعی مختلفی دیده می‌شود. باکثیر با انتخاب عنوان «کرم و اژدها (الدودة و الثعبان)» به‌صورت نمادین به موضوع استعمار اشاره‌کرد...

این مقاله به بررسی نظرات ادوارد سعید دربارة جوزف کنراد می پردازد می کوشد دلایل مرکزیت این رمان نویس را در آراء سعید روشن کند. به نظر نگارنده‘ بررسی سیرتطور نگاه ناقدانة سعید به آثار و اندیشه کنراد می تواند نمایه ای به نسبه دقیق از سیر اندیشه خود سعید باشد. گذشته از وجوه اشتراک زندگی شخصی این دو متفکر‘ مضامینی چون تبعید‘ هویت و استعمار نیز درآثار آنان محوریت دارند. سعید در نخستین آثارش نگاهی ادب...

تا پیش از آغاز سده نوزدهم میلادی ، دول استعماری اروپا هنوز تهاجم جدی خود را به مناطق مهم دنیای اسلام چون عثمانی، هندوستان و قسمتهایی از سرزمین های آفریقائی آغاز نکرده بودند. بنابرین دنیای اسلام هنوز خطر فوق را به درستی درک نکرده بود. اما با آغاز سده نوزدهم استعمار با تمام توان خود بر جهان اسلام یورش آورد و بخشهایی از قلمرو امپراطوری عثمانی. قفقاز و الجزایربه ترتیب تحت سیطره امپراتوری های بریتان...

این رساله از منظر نقد پسااستعماری بر آن است این مسئله را بیان کند که رمان های معشوق و آبی ترین چشم، نوشته ی تونی موریسون، رمان های مقاومت و دو گانگی هستند که مرزهای بین خودی و دیگری را شکسته اند. موریسون در رمان هایش از جمله آبی ترین چشم و معشوق الگویی را برای جستجو در ناگفته های تاریخ مطرح کرده و هم چنین از مفهوم ضمنی نژاد که از طریق زبان منتقل می گردد سخن می راند. در این مطالعه سعی بر این بود...

سیدجمال‌الدین‌ اسدآبادی‌ و محمد عبده از جملۀ پیشگامان و اندیشمندان بیداری اسلامی در جهان تسنن‌اند. هردو، با احساس «دردی مشترک» و با نگاه به وضع کشورهای اسلامی و عقب‌ماندگی و عقب‌نگهداشته‌شدن ممالکشان، درپی چاره افتادند و «اسلام» را چارة نهایی دانستند و به ارائة راهکارهایی پرداختند. سیدجمال به‌رغم این‌که‌ آرمان‌های‌ بزرگی، همچون‌ «وحدت»، در سر داشت و برای‌ تحقق‌ آن‌ها، بی‌صبرانه،‌ به‌ هر تلاشی‌ ...

عرصۀ تاریخ­نگاری و مطالعۀ هنر اسلامی حدود دو سدۀ پیش در مغرب­زمین نمایان شد. رویکردهای جدید تاریخ­نگاری و آشنایی با متون اسلامی، درک دستاوردهای تمدن اسلامی، از جمله هنر را ساده­تر کرد. اندکی بعد، گروهی از معماران به شوق دیدار بناهای کهن اسلامی راهی اسپانیا شدند. دست­اندازی استعماری یا روابط سیاسی قدرت­های غرب در سرزمین­های اسلامی، پای جهانگردان طراح و معمار را به این مناطق باز کرد. حاصل این سفر...