ایرانیان در ادوار گذشته با نورافشانی ها و آتش افروزی ها، جشن و شادی هایشان را در اعیاد باستانی رونق می بخشیدند. در این میان، سده با آتش و آ تش افروزی انس و الفت بیشتری داشت! به نحوی که بعدها در عصر اسلامی عنوان «عیدالوقود» به خود گرفت. در پژوهش حاضر، با نگاهی اجمالی به تقدّس آ تش در نزد ایرانیان و با درنظرگرفتن ماهیت غیر اسلامی این عید، به چالش های به وجودآمده در تصادم آیین اسلام با عید سده اشار...

افسانه قصّه ای است حاوی سرگذشت یا رویدادی خیالی از زندگی انسان ها، حیوانات، پرندگان یا موجودات وهمی چون دیو، پری، غول و اژدها که با رمز و رازها و گاه مقاصدی اخلاقی و آموزشی توأم است و نگارش آن بیشتر به قصد سرگرمی و تفریح خوانندگان انجام می گیرد. وجه ممیز افسانه ها، تخیل قوی و اغراق آمیز بودن آنهاست. افسانه ها انواعی دارند: تمثیلی، پریان، عاشقانه و پهلوانی. در این مقاله، ضمن تعریف و آشنایی با انو...

سنت ثار در نظام ارزشی قبیله در عصر جاهلی  اگرچه از ارکان فرهنگی این جامعه بود اما کارکردهای نا مطلوب اجتماعی آن به مرور زمان ، وجدان بیدار جمعی از خردمندان یا شاعران آن عصر را جریحه دار کرد.شناخت چیستی و کارکرد این سنت در نظام قبیله مساله ایست که کمتر به آن پرداخته شده است. در همین راستا تلاش گردیده تا از نظریه اجتماعی دورکیم به عنوان یک کلید مفهومی جهت درک  تداوم و  تحول سنت ثار بهره گرفته شود...

گستره ی اصلی این پژوهش، رصد و بازشناسی مضامین حکیمانه ی ابیات سه دفتر آخر مثنوی مولانا در تطبیق با مضامین حکمی ادب عربی است. با تکیه بر نتایج به دست آمده در این تحقیق، می توان ادّعا نمود که مولانا در پاره ای از ابیات مثنوی، متأثّر از مضامین امثال و حکم و اشعار عربی بوده است. آشنایی مولانا با زبان و فرهنگ عربی و نیز مطالعه ی آثار ادبی برگرفته از این زبان، سبب شده است تا وی در کنار بهره گیری از مضا...

گستره ی اصلی این پژوهش، رصد و بازشناسی مضامین حکیمانه ی ابیات سه دفتر اوّل مثنوی مولانا در تطبیق با مضامین حکمی ادب عربی است. با تکیه بر نتایج به دست آمده در این تحقیق، می توان ادّعا نمود که مولانا در پاره ای از ابیات مثنوی، متأثّر از مضامین امثال و حکم، و اشعار عربی بوده است. آشنایی مولانا با زبان و فرهنگ عربی و نیز مطالعه ی آثار ادبی برگرفته از این زبان، سبب شده است تا وی در کنار بهره گیری از مض...

اصطلاح ادب در مثنوی جلوه و جایگاه خاصی دارد .مولوی بارها سالکان را به رعایت ادب در پیشگاه حق و در محضر شیخ دعوت کرده است و رعایت آن را از ضروریات طریق سیر و سلوک و عرفان می داند ،ترک ادب را باعث لغزش و انحراف سالکان می داند که عقوبت و عذاب الهی را در پی داردو همواره به مریدان هشدار می دهد که از خداوند بخواهند تا آنان را توفیق ادب عنایت فرماید تا به سر منزل مقصود و مقام قرب الهی نایل آیند.

در گسترۀ ادبیات جهان و ایران، آثار ادبی بر اساس اندیشه و محتوا به چهار قسم ادب حماسی، تعلیمی، غنایی و نمایشی تقسیم می‌شوند. برخی از متون ادبی، اعم از نظم و نثر، تک‌ژانری هستند؛ اما گاهی متونی ظهور یافته‌اند که ترکیبی از دو یا چند ژانر ادبی متفاوت بوده‌ و با یکدیگر همنشین شده‌اند و از این رهگذر توانسته‌اند دستاوردهایی در تحقیقات متون ادبی فراهم سازند. از جمله همنشینی ژانرها، آمیختگی ادب حماسی و ...

0

در میان دسته بندی های متعدد و متنوع ارائه شده برای اندیشه های سیاسی در اسلام و ایران معمولاً بر حوزه هایی همچون فقه سیاسی، فلسفه سیاسی، کلام سیاسی و سیاست نامه نویسی تأکید می شود، اما ایرانی ترین حوزه اندیشه ورزی در ایران اسلامی را بایستی در حوزه شعر جستجو کرد. زیرا که سپهر اندیشه ایرانی شعر است و اغلب فقها و فلاسفه و متکلمان و عرفای ایرانی، زمانی که خواسته اند نهان شده های دل خویش را آزادانه و ...

این مقاله که بخشی از رساله «ریخت شناسی قصیده در ادب فارسی» نوشته نگارنده است، تحقیقی در باب وزن ها و بحرهای استفاده شده در قصاید ادب فارسی است که از قرن چهارم تا دوره معاصر (بهار) را در بر می گیرد. در این تحقیق، 50 قصیده اول دیوان شاعران معروف قصیده سرا در هر دوره ادب فارسی مورد بررسی قرار گرفت و انواع وزن و مضمون های مورد علاقه آنها مشخص شد که نتایج این بررسی به صورت مقاله زیر درآمد. در این نو...