عرفان همواره در رونق و شکوفایی ادبیات تعلیمی نقشی اساسی داشته است. فرهنگ کناره­گیری از دنیا، توجه به ناپایداری و گذرا بودن دنیا و شادی و غم­های آن، دوری از رذائل اخلاقی و پرداختن به فضائل از جمله مسائل مشترک عرفان و ادبیات تعلیمی است. مثنوی حدیقة الحقیقه نخستین منظومة عرفانی است که با هدف تعلیم مباحث عرفانی، دینی و اخلاقی سروده شده است و سنایی اولین شاعری است که از حکایت و تمثیل برای تعلیم مسا...

هدف اصلی از کابرد تمثیل، مثال زدن برای تبیین و فهماندن مطلب به مخاطب است. یکی از     تمثیل­هایی که تاکنون دربارۀ آن تحقیقی صورت نگرفته، تمثیل  ماهیان در جستجوی دریاست که به لحاظ شباهت با تمثیل سفر پرندگان برای یافتن پادشاه مهم است. تمثیل ماهیان در جستجوی دریا در یک مثنوی عاشقانه به نام  فردوس خیال آمده است. این مثنوی خودزندگینامۀ شاعری به نام رضی است. مؤلّفان گفتار حاضر در هنگام تصحیح ا...

هدف از انجام این پژوهش، مقایسۀ اثربخشی آموزش از طریق «اسناد»، «تمثیل» و «اسناد و تمثیل» بر میزان خوشبینی دانش آموزان بود. روش مطالعه نیمه تجربی، با پیش آزمون پس آزمون و گروه گواه بود. جامعۀ آماری شامل همۀ دانش آموزان دختر سال اول مقطع متوسطۀ دبیرستان های روزانه و دولتی شهر همدان در سال تحصیلی 1390ـ1389 و روش نمونه گیری از نوع خوشه ای چند مرحله ای بود. نمونه شامل 96 نفر از دانش آموزان بود که به ...

«تمثیل» برای بیان مفاهیم عرفانی و رمزی بسیار کارآمد بوده است و تمثیلِ حیوانی و انسانی در ادبیات تعلیمی و عرفانی عمومیت دارد.‌جامی در مثنوی هفت‌اورنگ بیش از ده حکایت از حیوانات آورده است و همچنین از تمثیل‌های نمادینِ حیوانی بهره گرفته و در‌آن‌ها حیوانات را با شخصیت‌بخشی و انسان‌انگاری به عرصه آموزش اخلاقی و عرفانی وارد می‌نماید. از ریشه اساطیری و توتمی آن‌ها نیز غافل نبوده و با استفاده از تجربه پی...

تمثیل از جمله اصطلاحاتی است که علیرغم کاربرد گسترده و قدمتش در بلاغت غرب بخاطر برخی اشتراکات و اختلاطهایی که با دیگر آرایههای بلاغی مانند استعاره، نماد، رمز، کنایه و... داشته منتقدان ادبی و بلاغیون را در ارائة تعریف دقیق و تعیین حدود و کارکردهایش با سردرگمی مواجه کرده، و از این رو اهمیت و اعتبارش در ادوار مختلف براساس جریانهای فکری موجود دچار افت و خیزهای فراوان شده است. مکتب رمانتیسم از جریانه...

کلیله ودمنه جزو آثار ماندگار ادب فارسی است واز دیر باز در بین مردم فارسی زبان جایگاهی ویژه ودرخور احترام داشته است .این کتاب ارزشمند درقالب داستانهای تمثیلی که بیشتر شخصیتهای آنها را حیوانات تشکیل می دهند،نکات اخلاقی ،تعلیمی وتربیتی مهمی را به خواننده القا می کند که از مهمترین این آموزه ها نحو? تعامل با دوستان وطرز برخورد با دشمنان،اصول بر خورد صحیح پادشاهان با زیردستان خود وبالعکس،شیوه های برخ...

کمال الدین مسعود خجندی معروف به «کمال خجندی» و متخلص به «کمال» شاعر و عارف بزرگ قرن هشتم و از معاصران حافظ شیرازی است. کمال خجندی در شیوه غزال سرایی از شاگردان سعدی به شمار می رود. تأثیرپذیری های کمال خجندی از غزل سعدی در حوزه های گوناگون؛ مضامین و محتوا، ساختار کلام، ترکیب ها و عبارات، موسیقی کلام، وزن، قافیه و ردیف و نیز به کارگیری اسلوب معادله و تمثیل چشمگیر است. در متون بلاغی جدید، تمثیل یک...

روضۀ خلد مجد خوافی که به تقلید از گلستان سعدی در هجده باب نگاشته شده است مشتمل بر حکایات کوتاه، نغز، عبرت آموز، تعلیمی و تمثیلی می باشد. هدف این پژوهش بررسی حکایات روضۀ خلد از نظر تمثیل است. در این بررسی ابتدا به تحلیل تمثیل در حکایات روضۀ خلد پرداخته شده است و سپس شخصیت های تمثیلی در این حکایات مشخص شده اند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. با توجه به بررسی تمثیل در حکایات روضۀ خلد ...

استفاده از شعر در عرصه­ی تعلیم و تربیت در ادبیات کهن ما از دیرباز رایج بوده و در دوران مشروطیت با همه­ی تنوع و گستردگی در شعر ملک­الشعرای بهار نمود می­یابد تا جایی که دیوان بزرگ­ترین شاعر معاصر را باید در زمره­ی ادبیات تعلیمی به شمار آورد که بیانگر خوش­بینی او نسبت به نسل آینده ایران است. او آگاهانه و دل­سوزانه از توانایی کم­نظیر خود در عرصه­ی شعر بهره می­برد تا مفاهیم و ارزش­های اخلاقی جهان­شم...