تعامل و برخورد زبان ها باهمدیگر پدیده­ ای است که قدمت آن به آغاز و پیدایش نخستین تمدن­ های انسانی می­ رسد. این تعامل و برخورد زبانی به­ خوبی از روابط و رفتار انسانی هر دوطرف خبر می­ دهد و نقش مرزها و فاصله­ های جغرافیایی را در ارتباط و تمدن انسانی کنار می­زند و از بین می­ برد. یکی از بارزترین مصادیق این تعامل زبانی، وجود واژه­ های دخیل یک زبان بیگانه در زبان مادر است. با بررسی و استخراج این واژ...

ابوالعباس احمد بن محمد بن عذاری مشهورترین مورخ مغربی پیش از ابن خلدون است که با نگارش البیان المغرب فی اخبار الاندلُس و المغرِب یکی از مهمترین نوشته های تاریخی مغرب اسلامی را پدید آورد. این مقاله به بازشناسی و تبیین جایگاه این کتاب در بین نوشته های تاریخی مغرب اسلامی، شیوه تألیف و منابع مورد استفاده مؤلف پرداخته و بدین نتیجه دست یافته است که به رغم نگارش آن در قرن هشتم، کتاب متضمن اخبار بسیار و ر...

در تاریخ تفکر اسلامی اختلاف در تعابیر معتقدان به وحدت وجود، تفسیرهای متفاوتی را به وجودآورده و ادعاهایی از جانب برخی از ایشان، مبنی بر بدیع بودن نظریاتشان، طرح شده است. از آنجمله عارف جنجالبرانگیز اندلسی، ابن سبعین، نظریة وحدت مطلقة وجود خود را دارایتفاوت های بنیادین در این باب میداند. مقالة حاضر به بررسی این ادعا میپردازد و در پایان به ایننتیجه میرسد که چنین ادعایی درست نیست و نظریة او همان با...

در اواخر ده ۀ دوم هجر ی، مسلمانان که بر سواحل شرقی و جنوبی دریای مدیترانهدست یافتند، برای گسترش فتوحات و مقابله با ناوگان بیزانس ، در صدد استفاده ازناوگان دریایی برآمدند . اما خلیفه دوم عمر، علاقه ای به عملیات دریایی نداشت، لذا اینکار در ایام خلافت عثمان صورت پذیرفت . عملیات دریایی در دوره امویان گسترشیافت. امویان به ایجاد پایگاه های دریایی حفاظت از سواحل، بنادر، ناوگان جنگی ،کارگاه های کشتی سا...

استعاره از حیث نوآوری و گیرایی خیال و بازتابی که در جان‌ شنوندگان پدید می‌آورد، قلمرو فراخی برای شگفتی‌زایی و میدانی برای مسابقه بزرگان سخن است، اهمیت استعاره در شعر، چنان است که عده‌ای از نظریه پردازان ادبی، زبان را فقط« خیال و استعاره» می‌دانند. از مکاتب بسیار جدیدی که به مسأله‌ی استعاره پرداخته است، مکتب زبان‌شناسان شناختی است. در این دیدگاه استعاره یک فرآیند ذهنی- زبانی است. آنان استعاره را...

آب در معماری میتواند علاوه بر رفع ضروتها و نیازها اهمیت تزیینی داشته باشد و به زیباسازی و تکمیل عناصر بنا کمک کند. در کوشک باغهای اندلس آب یکی از مهم ترین عناصر تزیینی بنا بوده است و دراشکالی چون حوض، فواره و نهر با طراحیهای بدیع و زیبا به کار گرفته میشده است. بررسی های به عمل آمده از سده چهارم تا نهم هجری/دهم تا پانزدهم میلادی نشان میدهد که در این منطقه سبک هایی خاص با موضوع طراحی آب به کار رف...

کتاب الفلاحة الأندلسیة ابن‌‌‌عوّام اشبیلی مهم‌ترین اثر در قرون ‌وسطا در زمینۀ کشاورزی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی روش ابن‌عوّام در ارزیابی، تدوین، و نگارش دانش کشاورزی می‌پردازد و به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد که جایگاه کتاب ابن‌عوّام در دانش کشاورزی دورۀ اسلامی چیست؟ ابن‌عوام چه تأثیری از پیشینیان گرفته، و چه تأثیری بر آیندگان گذاشته است؟ دستاورد تحقیق نشان می‌‌‌دهد که روش نگارش ...

این مقاله به بررسی اندیشه سیاسی ابن رشد  می­پردازد. متفکری که او را پل انتقال علوم اسلامی به اروپا و جهان مسیحیت برشمرده­اند. وی در قرطبۀ اندلس (595 – 520) در خاندان با سابقه بنورشد دیده به جهان گشود. پدر و پدر بزرگش، جملگی از امامان جمعه و جماعت، قاضی و مدرس بودند؛ همین زمینه سبب شد که او به فراگیری علوم دینی روی آورد. ابن رشد، در موقعیت­های گوناگون علمی – فرهنگی قرار گرفت. از جمله حضور در شور...

موشحات اندلس، از لحاظ ساختار، پدیده ی نوظهوری بود که نیازهای موسیقی، پیشرفت عقلانی مردم عرب، آمیزش آنها با مردم اسپانیا، زمینه های پیدایش آن را فراهم کردند. موشح سرایی در اواخر قرن سوم هجری آغاز و با وقفه صدساله، دوباره از سر گرفته شد. از این زمان تا اواخر قرن نهم، شاعرانی چند، به طور جدّی، به سرودن این نوع شعر پرداختند؛ در این میان موشح سرایانی چون عباده بن ماء السماء، عباده القزاز، ابن بقی، اع...