عطار نیشابوری و امام خمینی، همچون سایر عرفاء، بر ملازمت علم و عمل یا سلوک عالمانه تأکید دارند و معتقدند سالک الی الله باید به عنوان مقدمّه یا شرط سلوک در کسب علم سلوک بکوشد تا سلوک عملی­اش قرین توفیق باشد. در اندیشۀ عطار مراد از این علم، دو علم شریعت و علم طریقت است که اوّلی را باید با رجوع به سنت پیامبر، فقهاء، مفسّران و محدّثان و دومی را از شیخ طریقت اخذ کرد و غیر از آن هیچ علم دیگری، از جمله علم...

بزرگ‌ترین دشمن سعادت و رستگاری آدمی نفس خودبین و هوس‌مدار اوست. این مرتبه از نفس زمینه را برای راه‌یابی اخلاق ناپسند به ‌عرصة وجود انسان فراهم می‌کند؛ اگر آدمی با این مرتبه از نفس مبارزه کند، می‌تواند خویشتن اصلی خود را پیدا کند و به مرتبة بالاتری نائل آید. از‌این‌رو، مجاهده با نفس و کنار‌زدن هواهای نفسانی موجب به‌بار‌نشستن اخلاق و شکوفا‌شدن آن در وجود آدمی می‌شود. در‌عین‌حال، تنوع و کثرت جلوه‌...

سازگاری میان اخلاق و سیاست، ضرورتی مبرم در نیل به ساختارهای سیاسی و سیاست‌ورزی اخلاق‌محور است. بر این اساس، سه مکتب فضیلت‌گرایی، فایده‌گرایی و وظیفه‌گرایی ارزیابی می‌شود تا ظرفیت‌ها و تنگناهای هریک آشکار و تبیین شود. بدین‌منظور از روش تحلیل مفهومی و ارزیابی انتقادی در بستر فلسفۀ تحلیلی استفاده شده است. برایند این پژوهش نشان می‌دهد که در راستای سازگاری اخلاق و سیاست، نمی‌تو...

نظام اخلاقی اسلام با مشخصه‌های خود دارای مبانی ویژه‌ای است. امام‎رضا (علیه‎السلام) نظام اخلاقی قرآن را بر محور توحید مطرح کرده است. استخراج و معرفی مبانی اخلاق اسلامی از دیدگاه نظری و سیرۀ عملی آن حضرت دستمایه‌ای است که با استناد به آن می‌توان جامعیت نظام اخلاق اسلامی را بر محور توحید تبیین کرد. این مقاله با استفاده از روش تحلیل مفهومی ایزوتسو به این مهم پرداخته است. برای رسیدن به این هدف، چهار...

این نوشتار عهده‌دار انجام واکاوی‌هایی است که هر بحثی در اخلاق زیست‌محیطی به‌نحوی مبتنی‌بر آن‌ها‌ست: این واکاوی‌ها تا اندازه‌ای به جایگاه، اهمیت، و نتیجه‌بخشیِ این شاخه از فلسفه و تا اندازه‌ای به روش‌ها، پیش‌انگاشت‌ها، مفهوم‌ها، استدلال‌ها، و دیدگاه‌های مطرح در آن نظر دارد. بر پایة این واکافت‌ها نتایجی ایجابی به‌دست خواهد آمد. استدلال خواهد شد که رویکرد اصول‌نگر که به اصول حاکم بر رفتار اخلاقی‌ِ م...

در رسائل مشرقی ابن‌سینا استفاده از زبان استدلال را کنار نهاده و حکمت خود را به صورت تمثیل و با استفاده از زبان داستانی بیان می‌دارد. مقالۀ حاضر در بررسی دلایل استفادۀ وی از هنر برای طرح مسائل فلسفی، ابتدا به کارکرد خاص صورت داستانی برای بوعلی پرداخته و نشان می‌دهد که زبان مخیل شعر در هدایت اخلاقی مخاطبین حکمت ابن‌سینا از جایگاه خاصی برخوردار است. در ادامه، با بررسی اشتراکات بین هنر و ا...

زمینه: امروزه فنّاوری­های اطلاعاتی و ارتباطی دستاوردهایی همچون افزایش خلاقیت، یکپارچه­سازی واحدهای سازمانی و انتشار سریع اطلاعات را دربرداشته و باعث تغییر حوزه‌های فعالیت سازمان­ها شده است. از طرفی نیز به‌کارگیری فنّاوری اطلاعات و ارتباطات توسط کارکنان سازمانی، باعث به وجود آمدن مشکلات متعدد اخلاقی در سازمان­ها گردیده که برای رفع این مشکل سازمان­ها بایستی بر مبانی اخلاق حرفه­ای و فضای کاری اخلاقی...

توجه به اخلاق در عرصه‌های مختلف زندگی رو به افزایش است. ریشه‌یابی و درمان اختلال‌های اخلاقی ازجمله الزامات این عصر است و بدون شک یکی از علل رفتارهای انسان در حوزه‌ معرفتی او نهفته است که نشان از پیوند انکار‌ناپذیر معرفت و عمل دارد. آنچه در این مقاله دنبال می‌شود، تأثیر اندیشهها و معارف حِکمی به عالَم در رفتار انسان است. پس از ارائه تعریف دقیقی از معرفت حکمی، أثرگذاری معارف حکمی بر اصلاح اخلاق عمل...

امروزه مفهوم سلامت اجتماعی در کنار دوبعد مهم دیگر سلامت جایگاه وافری پیدا نموده است. از طرفی یکی از برنامه های مهم سیاستگزاران اجتماعی برای تحقق سلامت اجتماعی و توسعه شهرها توجه به مفهوم ارتقاء کیفیت زندگی است. کیفیت زندگی لزوماً همیشه منجر به سلامت اجتماعی نخواهد شد. این تحقیق درصدد است رابطه کیفیت زندگی بر سلامت اجتماعی را با کنترل و میانجیگری اخلاق توسعه اجتماعی تبیین نماید. روش انجام تحقیق ا...

با وجود آنکه درباره نقش اخلاق در حرفه مهندسی، به‌خصوص مهندسی عمران، توافق کلی وجود دارد، اما مدلی که بتواند بیانگر نحوه ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه‌ای مهندسان عمران باشد، ارائه نشده و تبیین نظری روشنی صورت نگرفته است. در این مطالعه‌ هدف ارائه مدلی برای ارتقای صلاحیت اخلاق حرفه‌ای مهندسان در رشته‌ مهندسی عمران بود. اینپژوهشدرچارچوبرویکردکیفیوبابه­کارگیریروشتحقیقداده‌بنیادانجامگرفته است. ...