نویسندگان مدرنیست با زیر سؤال بردن نگاه سنّتی به جهان و انسان، به ابداع شیوه‏های جدیدی دست زدند و تغییرات اساسی در فرم و محتوای رمان به وجود آوردند. آن‌ها توانستند از طریق رمان، دنیای ذهنی انسان مدرن را نشان دهند. در این مقاله، رمان نیمة غایب اثر حسین سناپور به روش توصیفی– تحلیلی از منظر مدرنیسم نقد و بررسی شده است و نتایج، گویای آن است که سناپور با بهره‏گیری هوشمندانه و هدفمند از شگردهای مدرنیس...

داستان پادشاه و کنیزک آیینهٔ تمام‌نمای روایت‌های داستانی مثنوی است، روایتی که محل تجلی خاطرهٔ نژادی انسان (کهن‌الگوها) از نماد عشق در ناخودآگاه جمعی مولانا است. نماد عشق در داستان پادشاه و کنیزک، نیرویی است که معنای خودآگاهی، یعنی ادراک و صور مواد اولیه را فراهم می‌‌آورد تا پادشاه جان مولانا به یاری این نماد به فرایند فردیت برسد. در این جستار سعی بر آن است تا با بررسی عناصر روان‌شناسی تحلیلی یونگ...

سوررئالیسم مکتبی ادبی است که آندره برتون، نویسندة فرانسوی، در قرن بیستم آن را بنیان‌گذاری کرده و دامنة نفوذ آن به دیگر کشورها هم کشیده شده است. این مکتب با بهره‌گیری از نظریه‌های علمی فروید در روان‌شناسی و نظریه‌های یونگ در اسطوره‌شناسی و نظریات فلسفی- ‌ادبی هگل و هانری برگسون و برخی نویسندگان ادبی پا به‌عرصة وجود گذاشته است. سوررئالیسم معتقد است که یک اثر ادبی باید محصول ذهن و روان ناخودآگاه خ...

 اگر در مباحث جهان شناختی پذیرفته باشیم که هستی دارای  دو بخش عالم غیب و عالم شهادت است و این مسأله نیز مستدل شده باشدکه هر امری که در عالم شهادت رخ می‌دهد در مبادی عالیه و عقول مجرده ثبت و ضبط است، در نتیجه دسترسی به عالم غیب به معنای پذیرش اتصال وارتباط نفس انسانی با مبادی عالیه است دراین مقاله سعی شده است با تبیین دیدگاه ابن سینا دربارة نقش متخیله در ارتباط با غیب، ابتدا با ارائة مقدمه و مدخ...

سالگشت مرگ آنتوان چحوف نویسنده بزرگ روسی در تاریخ 17 ژوئیه 1904 فرصت ارزنده ای به مترجم داد تا متن کوتاه ولی دشوار «طلبه» را که خود نویسنده آنهمه دوست می داشت بما بشناساند. خانم رؤیا لطافتی آنرا از زبان فرانسوی و نه روسی ولی با توجه به متن اصلی به فارسی برگردانده است، کاری که تاکنون انجام نگرفته سات. گیرائی و زیبائی متن در بیان مترجم موج می زند. با وجود فاصله زمانی و زبانی او با نویسنده، روح دا...

چکیده: برایان مَک­هیل از نظریّه­پردازانی است که با استفاده از مفاهیم ادبی و فلسفی در زمینة ادبیّات داستانی پسامدرن پژوهش نموده است. نظریّة او بر پایة مفاهیم فلسفی استوار است. وی معتقد است داستان­های مدرن عمدتاً سویه­ای معرفت­شناختی دارند؛ حال آنکه داستان­های پسامدرن رویکرد «وجودشناسی» دارند. تحلیلگران پسامدرن با تکیه بر نظریّات مَک­هیل دربارۀ خلق موقعیّت­های داستانیِ معطوف به وجودشناسی، تلویحاً این پرسش...

در تعریف لغوی واژه­ی هورقلیا اگرچه آرای متنوّعی در باب یونانی، سریانی و عبری بودن آن وجود دارد، می­توان دقیق‌ترین تعریف را «خورکلپا» به معنای جسم خورشیدی دانست که ریشه در فرهنگ و زبان ایران باستان دارد. در جهان‌شناسی حکمت اشراق، عالم هورقلیا را می­توان با عالم صور معلقه، اشباح مجردّه، عالم مثال و عالم خیال منفصل یکی دانست. ضمن آن­که در مکتب شیخیه، با توجه به رویکرد کلامی آن مکتب، عالم ملکوت نیز م...

پیشینه طبقه‏بندى ادبیات از حیث محتوایى و ساختارى وپدید آمدن شاخه‏اى از مطالعات ادبى تحت عنوان "انواع ادبى" به روزگار ارسطو و هوراس برمى‏گردد. هرچند که در نظریه‏پردازى‏هاى کهن بر تغییر ناپذیرى ویژگى‏هاى انواع ادبى تاکید مى‏شده است ولى در تئورى‏هاى جدید اعتقاد بر این است که انواع ادبى مى‏توانند دگرگون شوند، بر یکدیگر اثر بگذارند و یا با هم درآمیزند؛ و اساسا تاریخ ادبیات یعنى تاریخ تحول ژانرهاى اد...

یکی از انواع نقد ادبی نقد اسطوره‏ای است که برگرفته از نظریات یونگ در زمینة ناخودآگاه جمعی است. کار منتقد اسطوره‏ای بررسی کهن‏الگوهای اثر ادبی به‌مثابة بازتاب‏های ناخودآگاه جمعی ذهن شاعر یا نویسنده در اثر ادبی است؛ کهن‏الگوهایی که در نهاد ناخودآگاه ذهن مردمان قوم یا جامعه یا فراتر از آن، کل بشر، ساری و جاری است. ذهن آدمی این عقاید و رفتارهای اسطوره‏ای را اغلب به شیوه‏ای نمادین در‏می‏آورد. یکی از...

ماهیّت علمی ادبیّات، به عنوان تجلّی شهودی و روانی آدمی، تاکنون به طور کامل مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. اغلب نظریه‌پردازان ادبی نیز آن را از منظر زیبایی شناختی و یا اخلاقی مورد توجه قرار داده، و گاهی نیز آن را در حدّ التذاذ نفسانی پایین آورده‌اند. در حالی که میان کارکردهای غریزی ذهن و کارکردهای ادبی و در پی آن میان احساس و اندیشة انسان با جهان هستی رابطة هماهنگ و تنگاتنگی وجود دارد که از طری...