امروزه، تأثیر نظریه ی چندصدایی و دیالوگیسم را بر جریان های مختلف ادبی و هنری نمی توان نادیده گرفت. به گونه ای که منتقدین بسیاریرادرارزیابی آثارادبی و هنری سخت به خود مشغول داشته است. میخائیل باختین، زبان شناس روسی و واضع نظریه ی منطق مکالمه ای، هر چند که وجه چند صدایی و دیالوگیسم را خاص دنیای رمان می دانست، اما امروزه منتقدین ادبی و هنری این مفهوم را به دیگر ژانرهای ادبی و گونه های هنری گسترش د...

از دیدگاه ساختار گرایی آنچه در بررسی و شناخت اثر ادبی اهمیت دارد و باید مورد توجه باشد خود « متن» و مناسبات درونی آن است، و نه پدید آورنده یا زمینه های پدید آمدن آن . در این گونه بررسی درونی متن، هدف مطالعه معنا و دلا لت های اثر ادبی نیست، بلکه شناخت و بررسی « نشانه های اثر ادبی» و ساختارهای صوری آن است که دلالت های اثر ادبی را امکان پذیر می کند. یعنی همان چیزی که به اثر ادبی، ویژگیهای ادبی می ...

پارادوکس واژه ای اروپایی است که در دوره معاصر به مباحث ادب فارسی وارد شده است و آن را «تناقض نمایی» و اخیراً «پادنمایی» معنی کرده اند و در دو زمینه شعری و فکری یا مفهومی قابل بررسی است.  آن چه امروز بیش تر زیر عنوان «تناقض نمایی» در شعر و ادب فارسی مورد تحقیق واقع شده، زمینه شعری آن است که ذیل «بدیع معنوی» در فنون و صنایع ادبی و به عنوان یک «فنّ ادبی» یا به تعبیر امروزی تر، «آرایه ادبی» تعریف می ...

حماسه یکی از انواع ادبی است که اعمال پهلوانی و حوادث خارق العاده را به زبان فاخر روایت می کند. افلاطون و ارسطو از اولین کسانی بودند که به بحث و پژوهش درباره انواع ادبی پرداخته اند. این تحقیق برآن است تا حماسه های ایران را با ویژگی هایی که برای حماسه های جهان ذکر کرده اند، تبیین نماید. یافته ها بیانگر آن است که میان حماسه های ایران و جهان به جز چند اختلاف جزئی، تفاوت ی اساسی وجود ندارد. این پژوه...

راهنمای تئوریک این نوشتار نظریه میدان تولید ادبی پی یر بوردیو است. در پرتو این نظریه، سوالات پژوهشی ناظر بر ساختار زیرمیدان تولید شعر در ایران تدوین می شوند، به گونه ای که جهت گیری همه این پرسش ها به ساختار تقاطعی این زیرمیدان معطوف است. آغازگاه مقاله با مرور بسیار مختصر نظریه بوردیو همراه است که بازنمود کامل آن را در خلال نوشتار می شود جست. به هر حال، سعی شده است ساختار دوقطبی تولید شعر پیش از...

بینامتنی، نظریه ای است به منظور خوانش عمیق تر متن ادبی و دستیابی به ناگفته های آن. این نظریه به روابط بین متونی می پردازد که موجب آفرینش متن جدید می شود. قرآن کریم یکی از متونی است که سروده های بسیاری از شاعران با آن پیوند و ارتباط بر قرار نموده است؛ از جملۀ این شاعران احمد شوقی، شاعر معاصر مصری است که تعابیر و مفاهیم قرآنی به گونه ای هنرمندانه و با خلاقیتی خاص، توأم با ظرافت های ادبی در شعر او...

فرضیّه ی اصلی این جستار، اثبات تمایز و تفاوت موجود میان گونه ی عشق حماسی و غنایی بوده، موضوعی که تا کنون نه در ایران پژوهشی پیرامون آن انجام یافته و نه حتّی پژوهندگان چنین تمایزی را در تحقیقات خود مدّ نظر داشته اند. اکثر قریب به اتّفاق تحقیقات هم، پیوسته با دریافتی که از گونه ی عشق مطرح در متون غنایی داشته، بنمایه ی عشق و پیوند را در متون حماسی بررسیده اند. به دلیل فقر پژوهشی موجود در همین بستر، گا...

فرضیّه ی اصلی این جستار، اثبات تمایز و تفاوت موجود میان گونه ی عشق حماسی و غنایی بوده، موضوعی که تا کنون نه در ایران پژوهشی پیرامون آن انجام یافته و نه حتّی پژوهندگان چنین تمایزی را در تحقیقات خود مدّ نظر داشته اند. اکثر قریب به اتّفاق تحقیقات هم، پیوسته با دریافتی که از گونه ی عشق مطرح در متون غنایی داشته، بنمایه ی عشق و پیوند را در متون حماسی بررسیده اند. به دلیل فقر پژوهشی موجود در همین بستر، گا...

واکاوی آثار ادبی با تکیه بر آرایه های سخن و هر گونه شگردی که کلام را از سطح زبان به سطح ادب فرا ببرد، در فرایند معناسازی از اهمیّت بسزایی برخوردار است، به گونه ای که کشف لایه های پنهانی متون به درک تازه ای از خواندن متن می انجامد. آیات و احادیث به عنوان شگردی ادبی در هر دوره ای از زبان و ادبیّات فارسی با توجّه به مقاصد شاعران و نویسندگان، در بیان مقصودی خاص مورد استفاده قرار گرفته اند. تاریخ جهانگ...

فانتزی یکی از گونه های ادبی در داستان نویسی است.این گونه ی ادبی محصول تنهایی انسان در جامعه ی پیچیده در علم و تکنولوژی است.زمانی که علم ،هر چیزی را به غیر از خودش رد می کرد .اسطوره و کهن الگو و افسانه را زاییده ی تخیل می شمرد و تخیل را برای انسان مخرب می دانست .این روند برای انسان محصور در علم و خرد ،تنهایی به همراه آورده بود و از آنجایی که تخیل ،عنصر جدایی ناپذیر فطرت انسان است،و هیچ عاملی نمی...