این مقاله قصد دارد به مطالعة عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر تولید گفتمان ادبیات داستانی سیاسی در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی بپردازد. بدین منظور، از نظریه‌های روبرت وسنو، و رندال ‌کالینز استفاده کرده‌ایم که مجموعاً چهار متغیر سیاست‌های اصلاحی دولت نوساز، ایجاد بحران در نظم اخلاقی جامعه، شکل‌گیری زنجیره‌های تعامل میان نویسندگان، و بسیج منابع را بر تولید گفتمان مورد مطالعه مؤثر می‌دانند. در این پژوهش، با...

در ایران معاصر، در مورد جایگاه سیاسی ـ  اجتماعی زنان همواره گفتمان سنّتی مطرح بوده است. این گفتمان که ریشه در سنّتهای اجتماعی و مذهبی در ایران داشته نقش مهمی در نوع نگرش به زن در جامعه ایران ایفا ‌کرده است. اما در آستانه قرن بیستم و انقلاب مشروطه در ایران، گفتمان جدیدی در مورد زنان با تأثیرپذیری از مدرنیسم مطرح شد که هرچند وجوه مشترکی با مبانی مدرنیسم در غرب داشت، اما به دلیل عدم انطباق کامل ...

این پژوهش درصدد توضیح و تبیین تأثیرپذیری تسخیرکنندگان سفارت آمریکا(دانشجویان پیرو خط¬امام) از اندیشه¬های گفتمان اسلام¬گرا، گفتمان بومی¬گرا،گفتمان چپ و ملی¬گرا در دهه¬های 40و50 می¬باشد. البته برای روشن شدن موضوع نیم نگاهی هم به دوره¬های قبل از این تاریخ دارد. پژوهش حاضر از یکسو درصدد توضیح وجود بی¬اعتمادی نسبت به آمریکا _ ناشی از کودتای 28مرداد 1332_ است که با حمایت آمریکا از حکومت پهلوی در طول ...

در دوره رضا شاه پهلوی اقدامات زیادی برای رشد فرهنگی در جهت نوسازی کشور انجام شد. بعد از او پسرش محمدرضاشاه سیاست های فرهنگی پدر را ادامه داد و نتیجه آن بروز آثار و نتایجی در شهرهای ایران از جمله شیراز بود. اقدامات فرهنگی محمدرضا شاه پهلوی در اوضاع اقتصادی، اجتماعی شیراز تأثیرگذار گردید. نمونه ای از این اقدامات فرهنگی شامل جشن هنر شیراز و جشن دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی بود. این جشن ها علی رغم...

هر روایت و متن تاریخی برساخته‌ای اجتماعی است که نشان از موضع فرهنگی مورخ آن دارد. بنابراین، با بررسی پیکره‌بندی روایت‌هایی که از گذشته نقل شده، می‌توان بافت تاریخی آنها را نیز بررسی کرد. در اینجا، به عنوان نمونه موردی، روایت مورخان دوره‌ی پهلوی از شخصیت ابن‌مقفع را در دست گرفته‌ایم تا بر مبنای آن به بررسی بافت تاریخی دوره پهلوی بپردازیم. بدین منظور، از رویکرد معناکاوی گفتمانی بهره برده‌ایم، که ...

مقاله حاضر درصدد تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت گری، طبقات و جریان های پرنفوذ اجتماعی در دوره پس از کودتای 28 مرداد است. محدوده تاریخی تحقیق سال های 1332 تا پایان 1355ه.ش را در بر می گیرد. پیش فرض نظری طرح چنین موضوعی این است که نگرش شاه پیوندی دیالکتیکی با شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه او داشته است . چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای آراء همایون کاتوزیان در نظریه استبداد ایرانی صورتبندی شد. ...

ساختار نظامی ایران از سالهای 1320 تا 1357ش دستخوش دگرگونی هایی شده است. این ساختار که در جریان جنگ جهانی دوم به هم ریخته بود، بعد از شهریور 1320 به صورت کند و عادی بازسازی شد. اما با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 روند بازسازی ساختار نظامی که شامل بخش های مختلف ارتش و واحدهای اطلاعاتی و امنیتی می باشد، توسط محمدرضا پهلوی تسریع بخشید. نیروهای زمینی، هوایی و دریایی ارتش بعد از کودتا تحت تأثیر فضای ایج...

دوره ی پهلوی اول به عنوان نقطه ی عطفی در آوردگاهِ «سنت» و «تجدد»، در تاریخ جوامع اسلامی و تاریخ ایران حائز اهمیت است. در این دوره «دولت» مهم ترین نمود «قدرت» بود و با تسلطی که بر منابع و امکانات مختلفِ سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشت در پی به ثمر رساندن اهداف و برنامه های خود در «حیات اجتماعی» بود. به بیان دیگر «گفتمان قدرت» در صدد تحمیل «هویت» مورد نظر خود بر «جامعه» بود. در این میان، آن ب...

در تاریخ ایران معاصر، زنان برای تغییر وضعیت خود بارها به اقدامات جمعی دست زده‌اند، اما فقط در جریان انقلاب سال 1357 بود که مشارکت آنها سیمایی متفاوت یافت، تاآنجاکه به‌منزلة شاخصۀ انقلاب مطرح شد. ازآنجاکه خواسته‌های زنان، به‌مثابة یکی از متغیرهای اصلی، توجه پژوهشگران و نظریه‌پردازان نسل چهارم انقلاب را به خود معطوف کرده‌‌است، شناسایی نسبت این مشارکت گسترده با گفتمان فمینیستی در آستانة انقلاب اسل...

شیعه، به طورکلی حقانیت و مشروعیت حکومت ها را براساس اعتقادش به اصل امامت نفی می کند. اما فقدان مشروعیت حاکمان در اندیشۀ شیعه، لزوما به مبارزه و شورش فعال علیه حاکمان نینجامیده است. سؤال مقاله، این است که نحوۀ تعامل و مواجهۀ عملی روحانیان با حکومت در بازۀ زمانی 1340-1357، به چه صورتی بوده است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، از روش تاریخی تفسیری بهره گیری شده و تلاش گردیده از طریق مطالعۀ اسناد و مدا...