در مقالۀ حاضر برخی از وجوه غیریّت‎سازی و ابعاد منازعۀ گفتمانی در فرایند پذیرش ولایتعهدی امام رضا (علیه‎السلام) بررسی و بازنمایی شده است. ازآنجاکه قبول ولایتعهدی از سوی امام (علیه‎السلام) در فضای خاصّ سیاسی صورت گرفت، تلاش‌های گستردۀ آن حضرت برای فاصله‎گرفتن از نظام فکری، معنایی و سیاسی ـ اجتماعی دشمن (گفتمان رقیب) و نفی آن به شیوه‌های زبانی و عملی، حایز اهمیت است. آنچه مسلّم است اینکه گفتمان سیاسی...

جریان های سیاسی پس از انقلاب اسلامی ایران تاکنون انشعاب های متعددی به خود دیده است. به گونه ای که هر جریانی، حتی تازه تأسیس بعد از مدت نه چندان طولانی به انشعاب و چندگانگی دچار می شود. انشعاب ها در جریان های سیاسی در بسیاری موارد به انحلال جریان و یا تقابل و نزاع های سیاسی منجر می شود. علت کاوی این انشعاب ها گام اولی است که می توان برای ایجاد ثبات در جریان ها و احزاب سیاسی داخل برداشت، زیرا سیر...

نظریة گفتمان تلخیص سایر رویکرد‌های تحلیل گفتمان و یکی از روش‌های کیفی در حوزة مباحث سیاسی و اجتماعی است. در قلب نظریة گفتمان لاکلاو و موفه این اصل محوری وجود دارد که یک امر اجتماعی یا یک هویت اجتماعی هیچ‌گاه پایان‌یافته و تمام‌شده نیست. لاکلاو و موفه بستر اندیشه‌ورزی خود را بر قلمروهای نظری گوناگون از سوسور تا دریدا، از آلتوسر و فوکو تا لکان قرار داده‌اند. در این راستا آن‌ها با تمرکز ویژه بر وا...

محمد تقی بهار (ملک الشعرا) روزنامه نگار، محقق، ادیب و سیاست ورز، یکی از چهره های برجسته تاریخ معاصر ایران است، که با انتشار روزنامه نوبهار توانست بر جریان های سیاسی-اجتماعی عصر خود تأثیر بسزایی بگذارد. در این پژوهش، به روش تحلیل گفتمان، سرمقاله های او در مقاطع سه گانه انتشار نوبهار (مشروطه، دوره رضاشاه، و دوره پس از شهریور 1320) مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش «ناسیونالیس...

سازمان فضایی شهرهای ایران در طول ادوار تاریخ تحت تأثیر عوامل گوناگون و به ویژه قدرت سیاسی متمرکز در حاکمیت قرار گرفته است. دولتخانه به عنوان محل استقرار دولت همواره مبین گفتمان سیاسی – اجتماعی  دولت بوده است، این گفتمان به تبع شرایط سیاسی اجتماعی ایران دچار تحول گردیده است. فلذا ساختار کالبدی دولتخانه را نیز تغییر داده است. بررسی سیر تحولات فضایی دولتخانه در ایران تا دوره صفوی نشانگر سیر تحول د...

این پژوهش با موضوع مقایسه گفتمان های مشروطه مشروعه شیخ فضل الله نوری و ولایت فقیه امام خمینی (ره)، در پی مقایسه میان ماهیت، دال ها و شکل مفصل بندی هر یک از دو گفتمان سیاسی فوق است. بنابراین با بررسی نظری، تحلیل گفتمانی لاکلا و موفه، روش پژوهش را بر مبنای تحلیل و تفسیر و بررسی دال های گفتمانی قرار داده است. در این روش به بررسی دال های اسلام شیعی پرداخته است و در مقایسه میان گفتمان سیاسی دو فقیه ...

مقاله حاضر به تحلیل گفتمان سیاست‌های قومی پس از انقلاب اسلامی در خوزستان با تاکید بر دوره اصلاحات می‌پردازد. برای تحقق این هدف، ویژگیهای گفتمان حاکم بر سیاسی قومی در دولت‌های سازندگی و اصلاحات مشخص شده است. برای این بررسی از نظریه گفتمان لاکلاو و موف به عنوان چهارچوب نظری و از روش تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به عنوان روش تحقیق بهره گرفته شد. داده‌هایی که دراین تحلیل بدان‌ها پرداخته می‌شود اسناد...

مقاله حاضر تلاش می‏کند تا با بررسی اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) و حسن البنا به مبانی اندیشه سیاسی، وجوه اشتراک و تمایز رهبری مذهبی در ایران و مصر بپردازد. با عنایت به این موضوع، فرایند تاسیس دولت و نظام سیاسی در ایران و مصر، از مباحث مهم و درخور توجه پژوهشگران و محققین این حوزه است. پژوهش ضمن بررسی گفتمان سیاسی در اندیشه امام خمینی(ره) و حسن البنا، کوشش می‏کند با خوانشی از اندیشه دو رهبر سیاسی–م...

دوران تیموری زمانۀ تقابل گفتمان دو نهاد امارت و وزارت است. این دو نهاد و دیدگاه های وابسته به آن ها، رویکرد وزارت محور به نمایندگی از وزرا و طرف داران آن ها و رویکرد امارت محور با محوریت امرا و حامیان شان، هدایت گر جریان های سیاسی و اجتماعی عصر تیموری بوده اند. در این میان نقش مؤلفان دوران تیموری در توصیف، تفسیر، و تبیین دو گفتمان مذکور حائز اهمیت است. از جمله این افراد، در جبهۀ گفتمان امارت مح...