اسلام­گرایی به مثابه هویت­سیاسی نوین در عصر پهلوی علیرضا کلانتر مهرجردی[1]- حسین صولتی[2] تاریخ دریافت: 7/11/1396  تاریخ پذیرش:23/12/1396   چکیده: فهم هویت ­سیاسی در مواجهه قدرت سیاسی و نیروهای اجتماعی در ایران مساله­ای است که منظری بر فهم تحولات سیاسی اجتماعی جامعه ایران می­گشاید. با شکست مشروطه و خفقان سیاسی ناشی از حاکمیت پهلوی اول، دغدغه هویت ­سیاسی به محاق رفت. پس از استبداد رضاشاهی، دوره...

نهضت آزادی ایران از جمله گروه های سیاسی است که در سال 1340 هـ.ش تأسیس شد. اهمیت این گروه را می توان در انگیزه مذهبی موسسان آن دانست. اعضای گروه از جمله روشنفکران مذهبی به شمار می آمدند. نهضت آزادی تنها گروه مذهبی – سیاسی با سبقه روشنفکری است که بعد از انقلاب مشروطه شکل گرفت. این گروه در فعالیت های خود تعامل با امام و مراجع دینی را مدنظر داشتند. به همین دلیل در بین دیگر گروه های سیاسی از تفاوت...

کارآمدی سیاسی و تلاش برای تحقق اهداف نظام سیاسی، مورد تأکید حضرت امام خمینی+ است. ایشان در کارآمدی سیاسی، همواره بر لزوم انجام وظایف و تکالیف الهی که بر عهده کارگزاران و دولتمردان و بخش‌های مختلف جامعه است، تأکید داشتند. تکلیف‌گرایی بر کارآمدی سیاسی و مولفه‌های سنجش آن (اهداف، امکانات و موانع) تأثیر مستقیم داشته و ضمن استفاده این نظریه از نکات مثبت سایر نظریات، نمی‌توان کارآمدی نظام اسلامی را ب...

یکی از مباحث مهم پیرامون سیره حکومتی امام خمینی(ره) نوع اقتدار و سیادت سیاسی ایشان است. اغلب جامعه شناسان و پژوهشگران سیاسی در تحلیل این موضوع از الگوی جامعه شناختی ماکس وبر بهره گرفته اند. مطابق این الگو، اقتدار یا سیادت سیاسی عمدةً بر سه نوعِ سنتی، قانونی ـ عقلایی و کاریزمایی می باشد. بسیاری از پژوهشگران، اقتدار سیاسی امام خمینی را از نوع سیادت کاریزمایی تلقی کرده اند. پرسش اصلی در این گفتار نق...

مطالعه و بررسی جنبش های اسلامی به خصوص خیزش و بیداری اسلامی علیه نظام سلطه، بدون بررسی و در نظرگرفتن افکار رهبران انقلاب اسلامی بی فایده خواهد بود. باتحلیل گفتمان اندیشه این دو رهبرمی توان به این نتیجه رسید که امام خمینی توانست با راهبردهای نظری و عملی و با راهبری اسلام، وتغییر نگرش نسبت به انسان و جامعه، نظام جهانی و نفوذ قدرتهای بزرگ در کشورهای اسلامی را با چالش های اساسی رو برو کند. در گفتما...

حضرت امام خمینی تفسیری منحصر به فردازسلام داشته وتمام سخنان ونظریات وعقاید ایشان برگرفته ازدین مبین اسلام بوده است وقتی به دیدگاه های ایشان درموضوع حقوق بین الملل توجه شوددرتمامی مواردحقوقی دراداره جامعه اسلامی ونحوه تشکیل حکومت ُ ارتباط جامعه اسلامی باسایر ممالک اعم از اسلامی وغیر اسلامی ونیز دوراندیشی وآگاهی ایشان به اوضاع واحوال ملتها ودشمن ستیزی ُ اتحادبین مسلمین ومستضعفان وازادکردن ملتهاازقی...

هدف اصلی این پژوهش، استخراج و گردآوری آراء امام خمینی(ره) پیرامون نقش خانواده در تربیت کودک و تدوین آن در قالبی نوین جهت رهیابی جامعه به سوی کمال و تعالی می باشد. که در این راستا سعی شده که تا حد امکان آراء تربیتی ایشان بویژه حول موضوع تربیت کودک مورد پژوهش قرار گیرد. اهداف تربیت، اصول، و روش های آن، و در ادامه عوامل موثر در تربیت و نقش والدین در آن از دیدگاه امام خمینی مورد بررسی قرار گرفته اس...

چکیده: رقابت سیاسی را باید پدیده ای با کارکردهای متفاوت تعریف کرد که با رعایت شرط اساسی «در چارچوب بودن» می تواند باعث تقویت امنیت داخلی و ثبات سیاسی به واسطه ی توزیع قدرت میان افراد و گروه ها گردد. اگر رقابت سیاسی مبتنی بر جلوه های قانونمند نباشد، در آن شرایط زمینه شکل گیری خشونت سیاسی فراهم می گردد. اقدامات خشونت آمیز، تأثیر قابل توجهی بر امنیت ملی جوامع بر جای می گذارد، زیرا بسیاری از ستیزش...

فضاهای سیاسی همواره آکنده از دالهای شناور است. عموماً گفتمانهای سیاسی، با هدف تثبیت و معنابخشی و چهارچوب دهی، پیرامون این دالها، شکل می‌گیرد. بنابراین، ما همواره شاهد گفتمانهای سیاسی رقیب در جامعه هستیم. گفتمانهایی که در آنها تلاش می‌شود تا دالهای شناور را با چهارچوب دهی به هویت خود درآورند. حاصل این تلاشها رقابت گفتمانی است که چندان دوامی ندارد و سرانجام یک گفتمان بر گفتمانهای دیگر مسلط می‌...

در این مقاله، پس از فهم جایگاه عناصر درون‌گفتمانی اندیشه حضرت امام، تلاش می‌شود تا عناصر درون‌گفتمانی هویت اسلامی ـ شیعی در متن فرایند انقلاب اسلامی درک شود و دریابیم که رهبر و معمار کبیر این انقلاب چگونه توانست با بهره‌گیری از نص شریعت اسلامی و وقایع مندرج در متن زندگی سیاسی ـ اجتماعی، نوعی تحرک و بسیج سیاسی را در راستای آرمان‌های هویتی خود ایجاد کند. در ادامه، برخی از این مفاهیم را که به عنوا...