حجاب یک نشانه است. نشانه ای از تفاوت فرهنگی که در جوامع مختلف ظهور و بروز متفاوت دارد. در این مقاله بر حجاب اسلامی مسلمانان در غرب، از یک سو به مثابه «هویت اسلامی» و از سوی دیگر به عنوان نشانه ای از «تفاوت فرهنگی» با جامعه غربی تأکید می شود. این نشانه اسلامی نه تنها، مسلمانان را به عنوان یک گروه دینی، یک اقلیت وابسته به شرق و یک جمع متفاوت با سنت غالب فرهنگی غرب که در بی حجابی و آزادی از حجاب ب...

در پاسخ به این پرسش که چرا روشنفکری دینی ارگانیک پس از مدتی در جمهوری اسلامی ایران تبدیل به غیرارگانیک شد.این رساله می کوشد با استفاده از متدلوژی اسکینر وچارچوب نظری بازخود اندیشی تعامل بین روشنفکری دینی وجمهوری اسلامی ایران را مورد مطالعه قرار دهد. ابتدا مفهوم روشنفکری از ایده های گرامشی اقتباس شده وسپس مفهوم مورد نظر از روشفکری دینی نیز به همین شکل بسط داده شده است.آنگاه به طور گزینشی دو روشن...

سؤال اصلی مقاله این است که گفتمان امام خمینی بر تحولات اخیر کشورهای اسلامی تحت عنوان «بیداری اسلامی» چه تأثیری گذاشته است. فرضیه پژوهش این است که گفتمان امام خمینی مبتنی بر آموزه‌های اصیل اسلامی با برجسته کردن نقش دین در حیات اجتماعی، بسترهای لازم برای الهام فکری و نهادینه کردن اندیشه مقاومت و تقابل با استبداد داخلی و استعمار خارجی را در میان ملت‌های اسلامی و عرب، به وجود آورده و فریاد بیداری ا...

هر چیزی که گفته یا نوشته می شود دارای بار ایدئولوژیک است. در واقع تمام چیزهایی که گفته یا نوشته می شود درون ساختار زبانی خود دربردارنده ی باورها و نگاه ایدئولوژیک خاص گوینده یا نویسنده ی آن است. اما این انتقال و القای ایدئولوژی گاه به صورت پنهان و در لایه های زیرین زبان صورت می گیرد و تنها به کمک ابزارهای زبان شناختی و تحلیل انتقادی گفتمان است که می توان برای آشکارسازی آن ها اقدام نمود. قانون ا...

وقوع انقلاب اسلامی در ایران و تغییر ترکیب جمعیتی برخی کشورهای غربی به واسطه حضور فزاینده اقلیت های مسلمان در این کشورها طی دهه های اخیر باعث شده تا پوشش اسلامی اهمیتی خاص پیدا کند. در این راستا حوزه ای پژوهشی نیز تکوین یافته که شیوه ای خاص از ادراک موضوع را سامان داده و دانشی معین از آن را تولید کرده است بی آن که پیش فرض ها، رویکردها، و یا نحوه طرح مسائل در آن مورد باز اندیشی قرار گرفته شده باش...

انقلاب‌ها علاوه بر بعد ملی و سرزمینی دارای بازتاب‌های فراملی و جهانی هستند. نظریه‌پردازی در  مورد این بعد از انقلاب‌ها به‌طور عام و در مورد انقلاب اسلامی ایران به‌طور خاص کمتر مورد توجه بوده است. این مقاله با استفاده از نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو وموف در پی توجه به این بعد بوده و در صدد است به این سؤال پاسخ دهد که از منظر تحلیل گفتمان لاکلائو وموف، قابلیت و نحوه بازتاب یافتن یک گفتمان انقلابی ه...

یکی از سوژه های فعال در جریان نهضت امام خمینی (ره) و پیشبرد اهداف آن، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام (ره) بودند. از این رو بررسی سیر مواضع و تحولات فکری و سیاسی این دانشجویان در انجمن های اسلامی به عنوان شریان اصلی جنبش دانشجویی در آن سال ها، می تواند روشنگر بخشی از تاریخ انقلاب اسلامی باشد. به جهت مناسبت موضوع و نیز قابلیت فوق العادة گفتمان لاکلا و موفه در تبیین پدیده های سیاسی - اجتماعی، این ن...

پس از انقلاب اسلامی، یکی از حوزه‌هایی که در ساحت فرهنگی دچار تحول جدّی شد، نهاد سینما بود. سینما از آغاز انقلاب ‌چونان ابزاری فرهنگی مورد توجه شایان بوده تا از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای ترویج دین استفاده گردد. در این پژوهش با مطالعه 44 نمونه از آثار سینمای دینی پس از انقلاب با روش تحلیلِ گفتمان و نشانه‌شناسی گفتمانی تلاش شده است تا به این سؤالات پاسخ داده شود که گفتمان‌های سینمای دینی پس از انقلا...

مقاله حاضر در پی تحلیل و بررسی شالوده­های مفهومی و دال­های مفصل­بندی گفتمان بیداری اسلامی از منظر مقام ­معظم­ رهبری است. در این تحقیق، در چارچوب روشی ترکیبی از نظریۀ زبان­شناسی انتقادی نورمن فرکلاف در تحلیل متون و از نظریهۀ گفتمان لاکلاو و موفه در چگونگی فراآیند هژمونیک شدن و تفوق یافتن گفتمان بیداری ­اسلامی بهره برده شده است. تحلیل متون آثار و سخنرانی­های مقام­ معظم ­رهبری نشان داد که در هندسۀ...

شعر مقاومت یا پایداری یکی از شاخه‌ها و جریان‌های شعری در‌ ایران است. در جریان انقلاب اسلامی ‌ایران و جنگ تحمیلی، شاعران بسیاری در این عرصه شعر سرودند و ماندگار شدند که یکی از ‌این شاعران ماندگار، قیصر امین‌پور است. او در سال‌های اول انقلاب اسلامی به حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی پیوست و از گفتمان انقلاب اسلامی تأثیر پذیرفت. امین‌پور با کتاب تنفس صبح نام خود را در شعر انقلاب و جنگ ماندگار کرد....