دعا یکی از کلیدی ترین مفاهیم دینی است. رابطه انسان با خداوند در قالب مفهوم دعا نظام یافته است. بسیاری از فیلسوفان و بزرگان دینی کوشیده اند تا این مفهوم را به نیکی ترسیم کنند و از زوایای مختلف آن پرده بردارند. علاّمه طباطبائی نیز در تفسیر المیزان، به این موضوع نظر کرده است. وی با واکاوی دقیقی در موضوع دعا، گره های بسیاری را از این مفهوم گشوده است. نگاه وی به مسئله دعا، به گونه ای دقیق و به شیوه ا...

سوره تحریم از سوره های ممتحنات است بر اساس ترتیب نزول سوره 107 قرآن می باشد. در سال دهم هجرت در مدینه نازل شده است پنج آیه اول سوره ماجرای خانوادگی پیامبر (ص) را بیان می کنند. از این آیات استفاده می شود که ماجرا شدید است چون که: 1- پیامبر (ص) را مورد عتاب قرار می دهند، که در واقع این عتاب به برخی از زنان حضرت است که سر ایشان را فاش نمودند. 2- تعبیر دال تتوباالی الله که در آن التفات از غایب به خ...

خانواده، اوّلین مکانی که برای هر انسانی تعریف می شود و بدان تعلّق دارد، خانواده است. علامه، خانواده را مهم ترین نهاد اجتماعی می داند که با پیوند مقدّس ازدواج آغاز می شود و با تولّد فرزندان کامل می گردد. این مقاله از روش تحلیل محتوا بهره برده است و از یک روش کُل شماری در نمونه گیری خود استفاده کرده است. در این تحقیق، انواع ارتباط در خانواده که شامل ارتباط میان زن و شوهر، ارتباط والدین با فرزندان، ارت...

یکی از مسائل حیاتی برای هر حکومتی مبحث تربیت سیاسی است. در تربیت سیاسی سعی می شود تا ارزشها و باورهای حکومت، به نسل جدید آموزش داده شود. در واقع هر حکومتی برای تداوم خود نیازمند این است تا افراد را در چارچوب ارزشها واصول خود پرورش دهد و چه بسا دیده شده است که غفلت از این موضوع، سرنوشت دردناکی را برای حکومتها رقم زده است. علامه طباطبائی(ره) به عنوان خالق یکی از بی بدیل ترین و بی نظیرترین تفاسی...

رویارویى چهار مفسّر قرن اخیر با مقوله عقل و کاربرد آن در تفسیر قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. در تفاسیر المیزان، المنار، الفرقان و فى ظلال القرآن کارایى عقل در تفسیر وحى با تفاوتهایى پذیرفته شده است. المیزان عقل سلیم و رها از هوا و هوس را اجازه تفسیرگرى مى‌دهد، المنار عقل علمى و تجربى را میدان داده است. فى ظلال القرآن عقل را شاگرد وحى معرفى مى‌کند و الفرقان عقل را با گونه‌هاى مختلف آن مؤثر مى‌ش...

 ترجمه و تفسیر سوره "ایلاف" مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. نویسنده، پس از ارائه ترجمه برخى از مترجمان و تفسیرِ نویسندگانِ "تفسیر نمونه" و نویسنده "تفسیر المیزان"، به نقد ترجمه و تفسیر آنان پرداخته و اشکالات متعدد ترجمه و تفسیره سوره "ایلاف" را یادآور مى‌گردد.  در پایان بر اساس نقدها و نظراتِ خود، ترجمه و تفسیر جدیدى از سوره "ایلاف" را ارائه داده است.

مقاله حاضر در دو موضع به بررسی و نقد مبنای رویا انگاری وحی پرداخته است. بخش عمده‌ای از این مبنا مدلل به شواهد تاریخی‌ای است که حالات خاص پیامبر در هنگام دریافت برخی آیات را به خواب و رویا احاله نموده است. درحالی‌که طبق دیدگاه فریقین، خواب سهمی ناچیز در بین حالات شش‌گانه پیامبر در حین نزول دارد. بخشی از مدعای ناکارآمدی تفسیر نیز مبتنی بر تکلف تفسیر المیزان در دو موضع راندن شیاطین با شهاب‌های آس...

محمدحسین طباطبایی، علاوه بر مباحث انسان‌شناسانه، در تفسیر آیات جنسیتی قرآن عبارتی بنیادی دارد: زندگی مرد، عقلانی و زندگی زن، احساسی و عاطفی است. با وجود توضیحات نسبتاً مفصل وی درباره عقل، اشتراک زن و مرد در انسانیت در عین تفاوت تکوینی دو جنس، اغلب واژه «عاطفه» بدون تعریف مشخص و در معانی گوناگونی در تفسیر المیزان به کار رفته است. پژوهش حاضر با روش پدیدارشناسی و طبق گام‌های پیشنها...

این نوشتار، وحدت موضوعی در نگاه علامه طباطبایی و محمد رشید رضا در تفسیر المیزان و المنار را به بحث نشسته است. طرح پرسش‌های سه گانه در تناسب آیات و سوره های قرآن، گذار شتاب آلود به پیشینه دیدگاه مفسران و قرآن پژوهان در وحدت موضوعی و تعریف سوره های قرآن ورودی مطلب را فراهم آورده است. لایه‌های شش گانه وحدت موضوعی در قرآن از نگاه المنار و المیزان اسلوب و شیوه المیزان و المنار در موضوع یابی سوره‌ها،...