گاهی در متون عرفانی تضادهایی مشاهده می شود. به این معنا که این متون از سویی تجربه ها و پیام های اخلاقی دارند و از سوی دیگر به تظاهر به آن ها طعنه می زنند. منشأ این پارادوکس را باید در کاربرد مضامین قلندرانه جستجو کرد نه نفی دین و اخلاق و مانند آن ها. این پژوهش در صدد یافتن مضامین قلندرانه در غزلیات فریدالدین عطار نیشابوری از عارفان قرن هفتم است. پژوهش حاضر به دسته بندی غزلیات عطار بر اساس کاربر...

رباعی قالب شعری است که نخست در میان شاعران ایرانی رواج یافته، و دراین باره که مبدع آن چه کسی بوده است، اتفاق نظری وجود ندارد. گروهی ریشه آن را در خسروانی های پیش از اسلام دانسته و برخی نخستین رباعی ها را به صوفیّه منسوب کرده اند. عطّار و مولانا دو اندیشمند حوزه ی عرفان و تصوّف نیز از این قالب کوتاه برای بیان بسیاری از مضامین عرفانی و تعلیمی و عاشقانه سود جسته اند. این پژوهش به بررسی مضامین و موض...

تاریخِ ادب عرفانیِ عصر صفوی در کنار شاعران بلند آوازه و مشهور خود نشان از بی‌نام و نشانها نیزدارد که می‌توان از آن میان به سالک قزوینی اشاره نمود. اشعار وی علاوه بر اشتمال موضوعات گوناگون، مشحون از مضامین عرفانی است اما پنهان بودن چهره هنری او در عصر مذکور، او را در حاشیه نگه داشتهاست. هدف از مقاله حاضر آن است که نشان دهد غزلیّات سالک قزوینی از حیث توجه به مضامین عرفانی در خور تأمل می‌باشد و نگاه ...

سید قطب، ادیب، شاعر و اندیشمند معاصر مصری، از جمله شاعران رمانتیکی است که در شعر خود، متأثر از اندیشه­های عرفانی است. توجّه بسیار وی به کشف و شهود روحانی، و نیز مطالعه اشعار و آثار عرفانی، به ویژه غزلیات حافظ، سبب گردیده تا مضامین و اصطلاحات عرفانی در شعر او نمودی پررنگ داشته باشد. بسیاری از رموز عرفانی مانند حیرت، غربت، وحدت وجود، مناجات عارفانه با شب، طیف، سماع، جمع و تفرقه و پرنده روح و ... ب...

از ویژگی های شاخص شعر دفاع مقدس این است که تحت تأثیر فرهنگ و اخلاق اسلامی حاکم بر جامعه و عامل آفرینش آن یعنی، حادثه ی جنگ، غنی از مفاهیم و مضامین عرفانی است. این مضامین پیوندی گسترده با این شعر دارد و همواره پیوست ادبیات منظوم و منثور دفاع مقدس ماست. همین امر باعث شد اشعار دفاع مقدس از انحطاط، یکنواختی و خسته کنندگی برهد و با پذیرفتن چاشنی خاص عرفان، طراوت، تازگی و دلربایی بیابد. بنابراین، در ...

  بررسی نام‌گذاری مضامین دفاع مقدس بر‏مبنای نظریۀ نظام­مند نقشی هلیدی در اشعار قیصر امین‌پور     نسرین فقیه ملک‏مرزبان [1]   پروانه محبی‏تبار [2]   تاریخ دریافت: 20/12/89   تاریخ تصویب: 18/10/90     چکیده   بر‏اساس نظریۀ هلیدی [3] (1994)، نام‌گذاری مضامین و انتخاب واژگان، عاملی تعیین‌کنند‌ه در شکل‏گیری فرانقش اندیشگانی زبان به‏شمار می‏رود. در پژوهش حاضر، نام‌گذاری مضامین دفاع مقدس را در شعر‏های...

نوشتة حاضر، مقایسه ای است تطبیقی بین بخشی از اندیشه های جبران خلیل جبران و سهراب سپهری که از خلال آثار ایشان به دست آمده است. آنچه در اولین نظر به چشم می آید. اشتراکک مضامین مورد توجه این دو شاعر در نگاه به طبیعت است؛ اما نگاهی دقیق تر به آثار آنان، اختلافی عمیق را مشخص می سازد و آن تفاوت در افکار عرفانی این دو شاعر است؛ که همین امر نیز محور اصلی سخن نا را تشکیل می دهد.

نشانه شناسی و معنایابی مفاهیم عرفانی در معماری و شهرسازی نشان از کاربرد مفاهیم روحانی در کالبد معماری و شهر است که می تواند از بستر دیدگاه عرفان اسلامی و یا غرب مورد بررسی قرار گیرد؛ همانطور که در دورانِ صفوی، ارتباط و برهمکنش معنادارِ مضامین عرفان شناختی و معنوی با کالبد و ساختار معماری شهری از منظر رویکردی نشانه شناختی با سایر عناصر کالبدی معماری شهری در کل مجموعه شهر، نشان از همپیوندی و پیوستا...