مرصادالعباد نجم رازی اثری تعلیمی در تصوف اسلامی است که در سه باب اصلی آن از مبدأ ، معاش و معاد انسان سخن گفته شده است؛ اما این اثر از دیدگاه تربیت اجتماعی نیز حائز اهمیت است. آموزه¬های تربیتی – اجتماعی نجم رازی در سراسر کتاب و بویژه در باب پنجم آن در هر روزگاری نه تنها برای صوفیان بلکه برای همه مردم مفید و قابل توجه است. در این پایان نامه در دو بخش این آموزه¬ها بررسی شده است. ابتدا در فصل سوم م...

شیخ کلینی برای تألیف کتاب الکافی از منابع و مکتوبات پیش از خود استفاده کرده و طریقی به آن کتاب ها داشته است، اما مطالب برخی از این منابع هم با واسطه کتاب های نسل های بعد به دست شیخ کلینی رسیده است. در این نوشتار، به معرفی برخی از منابع تاریخی مورد استفاده شیخ کلینی می پردازیم. شیخ کلینی از کتاب سلیم بن قیس، کتاب های جابر بن یزید جعفی، ابان بن تغلب، ابو محمد جعفری، ابو اسحاق احمری نهاوندی، اخبار...

"اهل شریعت" یا فقها ادعا می کنند که تنها قرائت ما از دین صحیح است و قرائت" اهل طریقت" یا عرفا و نیز فلاسفه و متکلمین را نمی پذیرند و بعضا برخی آن صاحب نظران را کافر و مرتد قلمداد کرده اند، و از طرف دیگر" اهل طریقت" یا عرفا نگاه و قرائت خاص خود را از دین و شریعت دارند و بعضا دیدگاه فقها و "اهل شریعت" را قشری قلمداد می نمایند در این رساله، دانشمندی که هم در فقه و شریعت صاحب تالیف است و هم در عرفا...

دو اصطلاح حال و مقام، از مباحث پر مناقشه نزد صوفیان می¬باشد که جوانب آن، به درستی آشکار نیست. مولّفانِ کتب آموزشیِ صوفیّه کوشیده¬اند تا با ذکر نظریّات گوناگون درباره‏ی روشن¬نمودن مفهوم این دو اصطلاح، تعریفی دقیق از آن¬ها ارائه نمایند. اهمّیّت مسأله چنان بوده که در بسیاری از کتب آموزشی صوفیّه، فصلی به این مباحث اختصاص یافته است. در اللّمعابونصرسرّاج، تعریفی واضح از دو اصطلاح حال و مقام و مصداق‏های آن ارائ...

یکی از مسائل مهم حوزه معرفت‏شناسی، بررسی تأثیر عوامل غیرمعرفتی در شکل‏گیری معرفت است که در این مسئله نیز بحث نسبت اراده و معرفت از مهم‏ترین مباحث است؛ برهمین‏اساس موضوع این رساله تحت عنوان بررسی نقش اراده در شکل‏گیری معرفت با نگاهی هستی‏شناسانه انتخاب شد. در نگاه نخست شاید براساس مباحث فلسفی درباره مبادی فعل اختیاری، حکم شود که مبادی فعل اختیاری (تصور، تصدیق و شوق )، خود اختیاری و ارادی نیست؛ و...

خواجه مجدالدّین هبه الله بن احمد (یا محمد) همگر معروف به مجد همگر شیرازی (607 – 686 ه. ق.) از شاعران پرآوازۀ قرن هفتم است که در خدمت پادشاهان سَلغُری فارس و خاندان جوینی مقرّب بوده و آنان را مدح گفته است. او ملک الشعرای چند تن از اتابکان فارس و مرجع داوری های ادبی روزگار بوده است.دیوان او مشتمل بر قصاید، غزلیات، ترکیب بندها، قطعات و رباعیات است. او در قصیده دنباله رو شاعران خراسان و آذربایجان است و...

نقش تربیت نزد شیخ اجل چنان مهم بوده است که او باب هفتم گلستان را در تاثیر تربیت و همچنین باب هفتم بوستان را در عالم تربیت نام نهاده است. آدمی با مطالعه و دقت و تفحص در آثار سعدی در می یابد که چگونه انسان باشد. چگونه مراحل و خودسازی را طی کرده به مقام قرب الهی نایل آید. با مطالعه آثار وی می توان دریافت که سعدی چقدر به تعالیم انسان ساز اسلام احاطه داشته است. وی اشرافیت خاصی نیز به دیدگاه های تربی...

مثنوی لیلی و مجنون نظامی از شاهکارهای منظومه پردازی عاشقانه در ادب فارسی است که بارها مورد تتبع و تقلید دیگر شاعران قرار گرفته است. از جملۀ نکاتی که در آثار این مقلدان می¬توان مشاهده کرد، سیمای زن است. از آن جایی که مثنوی لیلی و مجنون نظامی دومین مثنوی مشهور اوست و شاعران زیادی از آن تقلید کرده¬اند و اساس داستان زن و معشوق می باشد، ضروری است سیمای زن در لیلی و مجنون نظامی و مقلدان او مورد بررسی...