باورها همواره معجونی از پندارها و خرافات با حقایق و راستی­ها بوده­اند و بشر همواره این دغدغه را داشته تا اعتقادات خود را با در دست داشتن معیارهایی بپیراید. معرفت­شناسان با ارائۀ ملاک­هایی درصدد راستی­آزمایی باورها برآمده و سازوکاری برای این امر ترسیم کرده­اند. باورهای دینی به دلیل گستره و اهمیت زیاد آنها و نیز ماورایی بودن شان محور اختلاف فراوانی شده­اند؛ نظام­های معرفتی ای مانند قرینه­گرایی و ...

فخر رازی در اوایل حیات علمی خود سخت از نقش عقل در حوزه دین دفاع می‌کرد اما در دوران متأخر، بُرد عقل در حوزه الهیات را محدود دانسته و نقل و شهود را کارآمدترین ابزار می­داند. او برهان، قرآن و عرفان و به‌تعبیری دینداری و خردورزی را با هم قابل جمع می‌بیند و به جایگاه برتر نقل و شهود اذعان می­کند، فهم دین را به‌وسیله عقل لازم و یکی از مهم‌ترین کارکردهای عقل را فهم باورهای دینی و رفع تعارض و تناقض از ...

نگرش به ازدواج یکی از مکانیسم های کلیدی برای پیش بینی رفتار واقعی در ازدواج بوده و متأثر از عوامل متعدد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است؛ لذا این مطالعه با هدف بررسی عوامل مختلفی که بر نوع نگرش جوانان به ازدواج تأثیر گذارده و موجبات افزایش سن ازدواج را فراهم می­سازد، صورت گرفته است. به دلیل خصلت چندبعدی پدیده­های اجتماعی و انسانی و تکثر نظریه­های متعدد در خصوص زوایای گوناگون ازدواج، در این تحقیق س...

نگرش کارکردگرایانه به دین که بسط و تطور خود را مرهونِ جامعه شناسان دین بوده، رهیافتی است که کشف فواید عملیِ باورهای دینی را هدف خویش قرار می دهد. اقبالِ پژوهشگرانِ دینی و نهادهای فرهنگی به اخذ این رهیافت در مقامِ مطالعۀ دین عللی دارد که از آن جمله اند: آسان یاب سازیِ تعالیم دینی، جذابیتِ استناد به شواهد علمی و یافته های تجربی، غلبۀ نگرش تجربی در محافلِ علمی و ادارۀ نهادهای دینی توسط دانش آموختگان علوم ...

یکی از رهیافت‌هایی که در معرفت‌شناسی دینی به دفاع از معقولیت باورهای دینی پرداخته است، «معرفت‌شناسی اصلاح‌‌شده» است. در بین معرفت‌شناسانِ اصلاح‌شده دیدگاهِ «ولترستورف» با انتقادات کمتری مواجه است. این نوشتار سعی دارد با بهره‌مندی از روش توصیف و تحلیل، مبانی معرفت‌شناختی دیدگاه ولترستورف را دربارة معقولیت باورهای دینی نشان دهد. مبانی معرفت‌شناختی ولترستورف از طریق بررسی چالش دلیل‌گرایی قابل تبیین ...

الوین پلنتینگا ظاهر بعضی باورهای دینی را با برخی یافته­های علم امروزی متعارض می­یابد، بنابراین پیشنهاد می­کند برای آنکه هم علم بتواند اشتباهات تفسیری ما را از متون دینی تصحیح کند و هم دین راهنمای علم در  پرهیز از یکی انگاشتن نظریه­های علمی با حقیقت شود، باید به علمی روی بیاوریم که از هر آنچه می­دانیم در آن بهره ببریم: خواه آموزه­ها و باورهای دینی، خواه داده­های تجربی و یافته­های علمی. در این مس...

مولانا در اشعار غنایی مثنوی که حاصل تعامل سازنده و دوجانبه بنده با معبود است پارامترهایی در معرفت و وصال حق دخیل می داند. نغمه های عارفانه­ی این اثر سترگ، حاصل قلبی سرشار از عشق و معرفت به خالق است. برای متحلی شدن به این درجه از محبت، ساز و کارهایی در مثنوی منعکس شده است. اولین ابزار لازم، عقل و برهان است؛ البته نه هر عقلی با هر کیفیتی. مولوی یکی از مهمترین کارکردهای عقل را فهم باورهای دینی و ر...

در این مقاله بر آن هستیم پس از تبیین مفهوم علم دینی، اخلاق پزشکی دینی را معنا کرده، تشابه و تفاوت آن را با دانش اخلاق پزشکی غیر دینی نشان دهیم. روشن است که توجه به باورهای بیماران و کادر درمانی در تصمیم گیری پزشکی برای درمان یا چگونگی درمان بیماران، رابطه‌ای دائمی با دینی بودن اخلاق پزشکی ندارد؛ اما پذیرش اخلاق پزشکی دینی، می‌تواند ضمن تغییر نگاه به انسان در فرایند درمان، بسترساز تدوین اصول رفت...

بحث از رابطه فلسفه و دین در طول تاریخ فکر و اندیشه همواره از چالش برانگیزترین مباحث بوده است. اینکه با نزول وحی به پیامبران در ادوار مختلف تاریخی، تکیه و اعتماد انسان به علوم عقلی که سرآمد آن فلسفه است چگونه باشد، آیا بر اعتبارش خط بطلان کشد یا آن را برای فهم عمیق دین و ایجاد سازگاری بین مولفه های دینی به امداد بطلبد، صف بندی های گوناگونی را در عالم اندیشه پدید آورده است. در جامعه ما نیز چند صب...

الوین پلنتینگا ظاهر بعضی باورهای دینی را با برخی یافته­های علم امروزی متعارض می­یابد، بنابراین پیشنهاد می­کند برای آنکه هم علم بتواند اشتباهات تفسیری ما را از متون دینی تصحیح کند و هم دین راهنمای علم در  پرهیز از یکی انگاشتن نظریه­های علمی با حقیقت شود، باید به علمی روی بیاوریم که از هر آنچه می­دانیم در آن بهره ببریم: خواه آموزه­ها و باورهای دینی، خواه داده­های تجربی و یافته­های علمی. در این مس...