چکیده ائمه (ع) در شرح واژگان قرآن روش های مختلفی داشتند: اکتفا به ذکر کلمه مترادف واژه بدون توضیح اضافی، ذکر معنا همراه با مطالبی در شرح آن( آوردن مصداق یا تاویل آیه) یا برای پی بردن به معنا وریشه کلمه از آیات دیگر قرآن بهره می بردند (روش تفسیر قرآن به قرآن) لغویون هم به علوم لغت توجه داشتند: به لهجه قوم عرب وتطورات معنایی لغت در طول زمان ، توجه به واژگان غیر عربی (معرب)،چگونگی پیدایش وزایش ...

این پایان نامه به إحصاء قرائت های منسوب به معصومین:، از ابتدا تا انتهای قرآن، بر اساس نقل کتاب های قرائی و تفسیری قدیمی شیعه و سنی پرداخته و هریک را به طور جداگانه از نظر تأثیر بر مفاهیم آیات و بعضاً به لحاظ سندی مورد بررسی قرار داده است.با دقت نظر در تمامی قرائت های یادشده، در نهایت می توان آن ها را به دو بخش کلی تقسیم نمود. اول قرائات بی تأثیر در معنا و دوم قرائات موثر در معنا. بخش اول شامل اش...

ابلاغ پیام الهی یکی از مهم ترین شئون پیامبر9 و امام7است. ولی این شأن تنها شأن آنان نیست بلکه معصومان شئون دیگری نظیر شأن تفریع، ولایت و ارشاد داشته اند. در این مقاله تلاش شده است تا در حدّ ظرفیت یک مقاله به برخی از دیگر شئون معصومان بپردازد و با تتبع در روایات فقه سیاسی برخی از روایاتی که احتمال دارد از سایر شئون معصوم صادر شده باشد، بیان شود. با این بیان اگر روایتی از شأن عادی معصوم صادر شده با...

نهاد آغازین و فرجامین دستگاه شناخت، طبیعت عقل است. از این رو پرسش از چیستی خردورزی و تعقل، اساسی ترین پرسش بشر است. در این نوشته تلاش کرده ایم تا ضمن توضیح چیستی خردورزی، به این پرسش های بنیادین پاسخ دهیم که «عقل چگونه می تواند هم چنان که دربارة «جز خود» تعقل می کند، دربارة خود نیز تعقل کند؟» و «چگونه و از چه رو و تا کجا می تواند خود را نقد کرده و مورد داوری قرار دهد؟» مدعای ما در این مقاله آن ...

چکیده علی بن محمّد خزّاز رازی قمی، از محدّثان، عالمان و فقیهان برجسته و دانشمندان نامدار شیعه در نیمه دوم سده چهارم و اوائل سده پنجم هجری است. وی دارای آثار فراوانی در زمینه دانش های مختلف دینی است. در این میان، کتاب کفایه الأثر فی النّص علی ائمّه الأثنی عشر به دلیل دلبستگی وی به ولایت اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ زیرا در این کتاب که از دیدگاه مکتب تشیّع در موضوع «خلافت و ا...

اصل وجوب نماز جمعه از ضروریات شریعت اسلامی است. منصب امامت جمعه بدین معناست که تصدی و تعیین امام جمعه در شعاع اختیارات ولی امر مسلمین قرار می گیرد و به فراخور مصالح، حاکم و ولی امر با اذن خاص یا اذن عام امام جمعه را نصب می کند. منصب امامت جمعه مشروط به برقراری دولت و حکومت اسلامی نیست بلکه منظور این است که این منصب در حوزه ی اختیارات ولی امر است، در صورتی که مبسوط الید باشد و در صورت عدم بسط ید...

یکی از عوامل مؤثر در فهم حدیث- بالاخص احادیثی که صدور آن بنا به اقتضاء یا اقتضائاتی بوده است. شناخت اسباب ورود حدیث است. گاه سبب در متن حدیث و گاه در سند و طریق آن ذکر می شود؛ اسباب صدور متنوع اند، گاه سبب آن سؤالی از معصوم (ع) است؛ و یا حدیث ناظر به امری تاریخی و یا حادثه و اتفاقی است که در پی آن روایت صادر گردیده است. شناخت حدیث مسبّب [حدیث دارای سبب] فواید زیادی دارد: وقوف بر معنای حدیث و مرا...

نقد و بررسی کتاب »معالم التفسیر من کلام الأمیر« از سند و محتوا است. هر چند کتاب، دارای سه سند - سند نعمانی از ابن عقده و سند ابن قولویه از سعد بن عبداللَّه اشعری و سند سید محسن امین در اعیان الشیعه - است ولی هر سه راه از نگاه سند شناسانه، ضعیف است. نویسنده در مورد ارتباط این کتاب با رساله های دیگر معتقد است؛ »مقدمه تفسیر علی بن ابراهیم«، کتابی است جداگانه که نگارنده آن همان نگارنده تفسیر است و مط...

جایگاهی که قرآن در ادعیه دارد بیانگر جدا ناپذیری قرآن از عترت است، مطابقت سخنان معصوم و دعای ایشان با قرآن و ارتباط تنگاتنگی که میان کلام معصوم و قرآن برقرار است، نشان دهنده ی این است که سخنان معصوم و ادعیه ی ایشان همان منبع و منشأ وحیانی را دارد؛ استفاده ی بجا و مناسب از آیات و شیوه ی به کارگیری آن هنگام مناجات و دعا آن هم با فصاحت و بلاغت کامل کلام، مخاطب را جز به آیات قرآنی و هدایت الهی رهنم...

سخن از درآمیختگی سخن غیر معصوم با معصوم در تفسیر مجمع البیان است. نگارنده دو حقیقت تلخ درباره تفسیر ثمین مجمع البیان را که عبارتند: از بی دقتی نسخه نگاران منابع روایی و حدیثی تفسیر مجمع البیان در نقل شخصیت های واقع در سند روایات و نقل اقوال که سبب بی راهه روی علامه طبرسی )ره( در نقل سخن غیر معصوم به عنوان روایت شده است و نیز عدم مطابقت نسخه های موجود از تفسیر مجمع البیان با آنچه مؤلف نگاشته است...