چکیده: در اولین سال های دهه 1340 خورشیدی تغییری در ساختار اجتماعی و اقتصادی روستاهای ایران پدید آمد و نظام دیرپای زمین داری دگرگون شد. تا پیش از پیدایش شرایط جدید که در نهایت به اصلاحات ارضی انجامید، دولت ها بر درآمد حاصل از تولید کشاورزی متکی بودند. اصلاحات ارضی در ایران از سویی بخش کثیری از دهقانان را از ستم ارباب رهانید و از سویی دیگر، با حذف مدیریت تولید زراعی و کشاندن سرمایه ها از روست...

پدیده مهاجرت از روستا به شهر با تمرکز بر پیامدها و مشکلات متعدد اجتماعی و اقتصادی در روستاها و شهرها بیش از دهه های گذشته مورد توجه محققان قرار گرفته است. به رغم این توجه، پدیده مهاجرت هنوز از مباحث رایج در توسعه جوامع روستایی می باشد. تعریف مهاجرت روستایی به بسیاری از جنبه ها و ویژگی های جمعیت مربوط می شود. درمدل های نظری حرکت جمعیت، زمانی مهاجرت محسوب می شود که روستاییان، خانه یا بازار کار خو...

موضوع مهاجرت‌های روستایی - شهری همواره مورد توجه اندیشمندان علوم اجتماعی، جغرافی‌دانان و اقتصاددانان بوده است. مقاله حاضر نیز در پی یک مطالعه موردی از وضعیت مهاجرت روستایی در شهرستان زنجان تدوین شده است. نگرش ساختاری و توجه به توان‌ها و محدودیت‌های جغرافیایی ناحیه مورد مطالعه، دیدگاه غالب در این مقاله است. محدوده مطالعه نیز شامل شهرستان زنجان (بر اساس تقسیمات اداری تا سال1375 )بوده که اطلاعات م...

با توجه به تحولات جمعیتی و اجتماعی در طول دهه‏های اخیر در ایران، مسئله‌ اجتماعی تأخیر سن ازدواج یا به تعبیر برخی، پیامدهای منفی ناشی از این امر پدید آمده است و با توجه با بافت اجتماعی، در صورت استمرار می‏تواند به بحران تبدیل شود و حیات جامعه را تهدید کند. میزان سن در اولین ازدواج یا احتمالاً پیوستن بخشی از دختران به مجردین قطعی در همه نقاط کشور، طبق آمارهای رسمی در حال افزایش است. علاوه بر مناطق...

مهاجرت واژه‌ای است که برای انواع حرکات جمعیتی بین قلمروها که منجر به تغییر دائم با نیمه‌دائم مکان سکونت شود، به کار می‌رود. از دید صاحب‌نظران، مهاجرت مهم‌ترین نوع تحرک جمعیت محسوب می شود که از تنوع بسیار چشم‌گیری برخوردار است. یکی از مباحث مهم در بحث مهاجرت، ارتباط آن با امنیت از ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، زیست‌محیطی و غیره است. به عبارت دقیق‌تر، مهاجرت‌های بین‌المللی، به خصوص مهاجرت‌ه...

در ایران همانند سایر کشورهای در حال توسعه ، علاوه بر مهاجرت خانوارهای روستایی به شهر، مهاجرت انفرادی مردان به صورت قطعی یا فصلی نیز وجود دارد. بر این اساس پژوهش حاضر به شناسایی مهم‌ترین اثرات مثبت و منفی جنسیتی مهاجرت مردان سرپرست خانوار نواحی روستایی می‌پردازد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نوع تحقیقات کاربردی- توسعه-ای است. حجم نمونه 289 زن در 22 روستای دارای نسبت جنسی پائین در شهرستان مشهد ب...

مهاجرت از عوامل مهم در توسعه منطقه ای و موردتوجه در برنامه ریزی های اجتماعی و جمعیتی یک کشور است. در ایران این پدیده جمعیتی- اقتصادی توزیع مناسبی را در بین استان های کشور ندارد. ازجمله نامتوازن ترین جریان های مهاجرت، مهاجرت از استان آذربایجان شرقی به استان تهران است. گستردگی و شدت آن موجب گردیده است که در اکثر مناطق استان تهران شاهد خوشه های مهاجر از استان آذربایجان شرقی باشیم. مطالعه کیفی از ن...

اولویت‌بخشی به توسعۀ روستایی به‌عنوان یکی از اصول اساسی نظام مقدس جمهوری اسلامی شناخته شده است. با توجه به برآوردهایی که صورت گرفته است به‌دلیل شرایط خاص اقلیمی کشور ایران و به‌‌ویژه کم آبی و خشکسالی‌های متعدد در سالیان اخیر - اساس دستیابی به این توسعه نمی‌تواند فقط بر توسعۀ بخش کشاورزی در روستاهای ایران بنا نهاده شود. تجارب کشورهای موفق جهان در امر توسعۀ روستایی مانند کشورهای چین و هندوستان، ...

تحولات اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی جهان در دهه های اخیر بویژه در امر توسعه حمل ونقل ،گسترش شهرنشینی، افزایش اوقات فراغت ، بهبود رفاه اجتماعی و در نتیجه امکان اختصاص بخشی از در آمد برای اوقات فراغت موجب رواج گردشگری و بویژه گردشگری روستایی و ایجاد خانه های دوم در بسیاری از کشورهای جهان گردیده است. در ایران نیز پدیده ایجاد خانه های دوم از دهه 40 و بویژه بعد از انقلاب اسلامی در مناطق کوهستانی و خوش ...

عوامل مختلفی تصمیم افراد به مهاجرت معکوس از شهر به روستا را تحت تأثیر قرار می‌دهند. مطالعه حاضر به دنبال بررسی انگیزه‌های مهاجرت از شهر به روستا در روستاهای شهرستان ایجرود و پیامدهای این قبیل مهاجرت‌ها است. تحقیق کاربردی حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی- همبستگی و جمع‌آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه انجام گرفت. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات اعضای هیئت‌علمی مرتبط تأیید شد. برای تعیین...