غالباً اندیشمندان دیدگا ههایی دربارة انسان، خدا و جهان داشته اند. ممکن است نقاط و نکاتِ مشترکى در این تفکرات بیابیم که برخى از متفکران تحت تأثیر یکدیگر و برخى برحسب توارد، داراى این اشتراکات بوده اند. بحث ما در مقایسه و مطابقة تشبیه و تنزیه صفات الهى از موضوعات کلامى میان دو اندیشمند است: که یکى شاعرِ عارف که در غزنه قلمرو ایران می زیسته و دیگرى عارفی شاعر که در اندلس پرورش یافته است. سخن از سنایى...

یکى از مهم‏ترین متون ادب فارسى که از دیرباز تاکنون توجه بسیارى از محققان و پژوهشگران را به خود جلب نموده، کتاب کلیله و دمنه است. به دلیل ترجمه این کتاب در دوره‏هاى مختلف مترجمان برحسب ذوق خویش و در گذر زمان دخل و تصرّف‏هایى در آن پدید آورده‏اند. یکى از مشهورترین ترجمه‏هاى فارسى این کتاب ترجمه ابوالمعالى نصراللّه منشى و تنها ترجمه عربى آن متعلق به ابن‏مقفّع است. تفاوت در عناصر داستان از جمله؛ شیوه‏...

در داستان شفقت برانگیز و در عین حال نغز سیاوش در شاهنامه، فقط روساخت داستان ارائه شده، اما بقایایى از اصل اسطورة بارورانة او همچنان در شاهنامه نمایان است. سیاوش درواقع خداى نباتى و بارورى ایران بوده که درپى جابه جایى و شکست اسطوره، در هیئت یک شاهزاده به حماسة ملى راه یافته است. در این جستار، ضمن بررسى تحلیلى تطبیقى سیاوش، اوزیریس و آتیس این نتیجه حاصل شد که خدایان مذکور خویشکارى هاى مشترکى داشت...

 نمایش بخشى از هماهنگى‌هاى بین قرآن و انجیل و نقطه‌هاى افتراق تحمیلى بر انجیل نسبت به قرآن است. نویسنده، پس از گزارش از بخشهاى مختلف کتاب مقدس و تقسیم آن به عهد قدیم و عهد جدید، از سه فرقه بزرگ مسیحیت: کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان نام مى‌برد و مهم‌ترین مناسک و شعائر اصلى دین مسیح را: تعمید، عشاى ربانى، اعتراف، تدهین و سلسله مراتب روحانیان برمى‌شمارد و نظریه کلیسا و پاره‌اى از محققان را درباره ان...

این نوشتار به بررسى و تبیین مفهوم فلسفى - عرفانى "عالم صغیر" یعنى تصور موجود انسانى به منزله‏ى جهانى کوچک که دربردارنده‏ى تمام عناصر "عالم کبیر" (منظومه ى بزرگ جهان هستى) است، مى‏پردازد. پس از بحث کوتاهى در باره ى تاریخچه ى اندیشه ى "عالم صغیر و کبیر" در فرهنگ اقوام یهود، یونان، هند و ایران در عهد باستان، به تبیین دیدگاه اسلام و حکماى مسلمان در این زمینه نیز پرداخته مى‏شود. بخش پایانى این تحقی...

چکیده بزرگ علوی (1283-1375) و عبد الرّحمن منیف (1933-2004)، از تواناترین نویسندگان معاصر ادب فارسی و عربی در ادبیّات زندان هستند. در آثار منیف و علوی، همه­جا دیوار، رنج، مرگ، زندان و شکنجه است. رمان شرق المتوسّط منیف و ورق­پاره‌های زندان بزرگ علوی به شرح برخوردهای توهین‌آمیز و خشونت‌بار مأموران با زندانیان سیاسی است که تصویری از فضای خفقان­بار دوران دیکتاتوری رضاشاه و فضای حاکم در شرق المتوسّط (کشو...

این مقاله به بررسى تطبیقى روایت‏هاى نظامى در خسرو و شیرین با چند اثر تاریخى مى‏پردازد. مسئله اصلى در این مقاله این است که روایت‏هاى نظامى در خسرو و شیرین تا چه میزان با واقعیت‏هاى تاریخى مطابقت دارد و مهم‏ترین هدف این مقاله تعیین بهره‏گیرى نظامى از متون تاریخى و تعیین تصرف‏هایى است که وى در بیان حوادث تاریخى داشته است. این تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتواى کیفى انجام شد و بررسى‏ها نشان داد...