چکیده پند و اندرز و فرا¬خواندن افراد به رعایت اصول و موازین اخلاقی، همواره وجه غالب بسیاری از آثار ادب فارسی بوده است. غنای ادبیات فارسی در زمینه¬ی آثار تعلیمی و اخلاقی شاهدی بر این مدعاست. با وجود این، سبک و شیوه¬ی اندرز¬گویی و تعلیم ، همیشه به یک صورت نبوده است و تفاوت¬های فراوانی از این حیث میان سخن شاعران و نویسندگان ادب فارسی وجود دارد. این تفاوت در شیوه¬ی بیان بیشتر نتیجه¬ی تفاوت¬های ز...

فردوسی بزرگترین شاعر حماسه سرای ایران است که شعر او نه تنها مورد تقلید حماسه سرایان پس از او، بلکه معلمانِ اخلاق، نظیر سعدی شیرازی نیز قرار گرفته است؛ بنابراین می توان گفت که افزون بر ویژگی های حماسی، خصیصه هایی تعلیمی نیز در این اثر نهفته است که شاهنامه را در میان متون ادب فارسی شاخص ساخته و همین امر باعث شده که یکی از بزرگترین شاعرانِ فارسی گوی؛ یعنی سعدی، در بوستان از او تأثیر پذیرد. اگر بر آن...

حوزة ادبیات تعلیمی فارسی نه تنها در قالب و شیوة بیان بسیار رنگارنگ و متنوع می نماید، که در محتوا نیز پهنة وسیعی درنوردیده و از فردیترین عرصة خود سازی و آموزش و تزکیة درون در آثار صوفیانه و حتی آثار غنایی تا برونیترین حوزة انسانی، یعنی آثار سیاسی و اجتماعی را در بر می گیرد. ادب تعلیمی، همچنان که از نام آن برمی آید، ادبیاتی است که در خدمت ارشاد و تعلیم باشد. هدف اصلی سراینده در این نوع از اشعار، ...

ادبیات تعلیمی و زبان آن در ایران از سابقه‌ای طولانی برخوردار بوده، آثار فراوانی از ادبیات سنتی فارسی با مضمون پند و اندرز به دست ما رسیده است. این سابقه و وجود شواهد فراوان به اندازه‌ای است که می‌توان ادبیات تعلیمی را یک نوع ادبی مستقل  که گویا ویژۀ ایرانیان است به شمار آورد. با این حال در عصر مشروطه این نوع ادبی با انتقادات فراوانی روبه‌رو گردید و اندک اندک به حاشیه رانده شد؛ دلیل این گسترش در...

یکی از  سخنسرایان و نویسندگان بزرگ در قرن سیزدهم ه.ق حکیم میرزا حبیب شیرازی متخلص به قاآنی است. وی علی رغم شاعری به نویسندگی نیز پرداخته و کتابِ پریشان خود را برای تعلیم آموزه های تربیتی، اخلاقی و پند و اندرز نوشته است. اگر از دریچه ی ادبیّات تعلیمی به کتاب پریشان بنگریم، به گنجینه ای سرشار از  معرفت شناسی عرفانی و مواعظ، نکات تربیتی و اخلاقی ارزشمند بر می خوریم، به گونه ای که هر کدام از این مفاه...

مقامات حمیدی مجموعه‌ای است از داستان­های کوتاه تمثیلی که در هر کدام از آنها، یک موضوع عرفانی به صورت تمثیلی مورد بحث قرار می‌گیرد. این مقاله حکایت جنون را با توجه به معماری داستان و هندسه ساختاری آن، مأموریت ذاتی اثر و کردار گفتاری- نوشتاری سراینده، به صورت کمّی تشریح می‌نماید و در پایان به این نتیجه می‌رسد که نویسنده در این کتاب تعلیمی با تبحر خاصی انسجام متن را با هنر و مهارت درآمیخته و پند و ...

واژه ” مقامه “ از واژه ” مقام “ که در قرآن مجید و نهج البلاغه ذکر شده است، مقامه، مقالـهیا داستانی کوتاه درباره پند و نصیحت یا برای بیان شرحی درباره ی یکی از شهرهای نامـدارضمناً مقاله شامل اشعاری زیبا و ظریف می باشد . در مقامات حریری که در قرن چـهـارم ومقامات حمیدی که در قرن ششم نوشته شده اشعار بسیار زیبایی و شـرحـی دربـاره یشهرهای معروف در آن دوران از جمله : سمرقند و بلخ ذکر شده، و مقامات حمیـد...

این پایان نامه شامل ترجمه و تحلیل ادبی موضوعی 6 قصیده از قصاید دیوان"تبر و تراب"شاعر معاصر لبنانی ایلیا ابوماضی است،که این دیوان پس از مرگ وی در سال 1960 م، جمع آوری شده و به چاپ رسیده است. او در این اشعار به مضامین ملی گرایی ،عشق به وطن ، وصف طبیعت پرداخته است. با مطالعه ی این اشعار می توان گفت مضامین وی توصیفی است وآنچه که باعث دلنشینی و جذابیت این اشعار گشته محتوای مضامین اخلاقی و پند آموز آ...

شیخ بهایی در اثر خود "پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش" که داستانی است رمزی تمثیلی به مبارزه با خرافات می پردازد. هدف از این مقاله بررسی این اثر شیخ بهایی از دیدگاه خرافات است. به اعتقاد نگارنده شیخ بهایی در این اثرغیر مستقیم به مبارزه با خرافه های مرسوم در زمان خود بخصوص در میان متصوفه  پرداخته است. او در این اثر جوانان را به توجه به عقل و دوری از خرافات هدایت می کند. سعی نگارنده در این م...

یکی از معروف‌ترین تمثیل‌ها، تمثیل حیوانی است که فرنگیان به آن فابل می‌گویند و آن را یکی از انواع ادبی می‌دانند، در فابل قهرمانان حکایت جانوران‌اند که هر کدام نمایندﮤ طبقه‌ای از مردم جامعه هستند. کتاب مرزبان نامه از شاهکارهای نثر مصنوع از زبان حیوانات و به تقلید از کلیله و دمنه نوشته شده است. مؤلف کتاب هنرمندانه و با دید وسیع اجتماعی و فرهنگی، توانسته است از قهرمانان داستان‌ها که همان جانوران هس...