چکیده حکمرانیِ ایرانی در سده‌ی نوزده میلادی، سرآغاز شکل‌گیری گونه‌ای دیگر از حکمرانی، متفاوت با دوره‌های پیشین بود. نوعی تغییر در سبک حکومت‌گری، که در نیمه‌ی دوم قرن و در عصر پنجاه‌ ساله‌ی ناصری، با به‌کارگیریِ مفهوم نظری و عملیِ «ترقی» برای توصیف آن از سوی نیروهای چندگانه‌ای که خواهان «ترقی» بودند، در یک گفتمان مفصل‌بندی شد؛ گفتمان «ترقی» و تغییر در حکمرانی، به کانون نوشتارها و کردارهای آن دوره م...

هدف پژوهش حاضر بازخوانی دیدگاه میرزای قمی در "ارشادنامه" و ارائه مستنداتی پیرامون عدم پذیرش سلطنت مشروعه توسط ایشان است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا می‌توان از ارشادنامه‌ی میرزای قمی به نظریه‌ی مشروعیت سلطنت رسید؟ در این راستا، دلایل کسانی که معتقدند میرزای قمی سلطنت مشروعه را پذیرفته است، مطرح شده و در نهایت با بررسی اجمالی عصر میرزای قمی و مقایسه‌ی آثار...

به لحاظ غلبه «گفتمان توهم توطئه» در سده گذشته بر جامعه ایران، در میزان نقش و دخالت انگلستان در کودتای 1299 بسیار اغراق شده است. نقدهای متعددی بر نظریه «توطئه انگلیسی بودن کودتا» یا «طرح انگلیس برای ایجاد پادشاهی نیرومند در ایران» وارد است که پذیرش آن را دشوار م یسازد. واقعیت تاریخی کودتای 1299 آن است که این کودتا، بیشتر از هر عامل دیگری محصول و بازتاب ظهور گفتمان جدید استقلا لخواهی در ایران درآ...

هدف: هدف این نوشتار بررسی سنت شکار به‌عنوان یکی از رسوم مورد علاقه حکام قاجار است. سنت شکار در سیر پادشاهی ایران در قبل و بعد از اسلام تا زمان تأسیس سلسله پهلوی، ازجمله آداب ‌و رسوم پادشاهان و در مقام نظر، از الزامات مقام شاهی بوده و یکی از صفات لازمه پادشاهان به شمار می‌‌آمده است. بااین‌حال فرض بر این است که خوش‌گذرانی و صرف اوقات فراغت در شکارگاه‌‌ها یکی از علل اصلی توجه شاهان قاجار به امر شک...

مرزبان نامه یکی از شاهکارهای کلاسیک ادبیات فارسی است که به واسطه پیوند عمیق و اثر بخشش با فرهنگ و هویت ایرانی سرشار از اندیشه های ایرانشهری است. در این پژوهش سیر و تداوم اندیشه های ایرانشهری را که در لابه لای افسانه و حکایت های مرزبان نامه نظیر: شاهی آرمانی، همبستگی دین و فرمانروایی، عدالت، آرمانشهر، راستی و اشه و... آمده است مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در اندیشه ایرانشهر پادشاه مهمترین رک...

یکی از رویدادهای مهم دوره ساسانیان جنگ های پیروز با هپتالیان است که با وجود تلاش هایی که ایرانیان در این پیکار ها از خود نشان دادند سرانجام شکست سختی از هپتالیان خوردند و ناچار پیامدهای زیادی را متحمل شدند. پیروز که پادشاهی خودکامه بود برای جبران نخستین شکست خویش، بار دیگر به نبرد هپتالیان رفت اما نه تنها کاری از پیش نبرد، بلکه جان خود را نیز از دست داد. پس از این شکست ها هپتالیان مدت های طولان...

انقلاب اسلامی ایران توانسته معادلات سیاسی در منطقه و جهان اسلام را از طرق مختلف و بخصوص الگو دهی به جنبش های اسلام گرا تحت تاثیر قرار دهد. در همین راستا بعد از وقوع انقلاب اسلامی، دولتهای پادشاهی و محافظه کار عرب خلیج فارس بخصوص عربستان سعودی همواره کوشیده اند با استفاده از ابزراهای مختلف از صدور و نفوذ الگوی انقلاب اسلامی ایران که می توانست نظام سیاسی محافظه کار آنها را با چالش مواجهه نماید مق...

مقاله پیش رو به بررسی یکی از دوره های اصلاحی عصر ناصری، یعنی بازه زمانی 1278-1275 می پردازد، بازه ای که معمولا از آن غفلت می شود. در این مقاله، با رویکرد انتخاب عقلانی، به روایت  علی استدلالاتِ مخالفان در قالب سه گروهِ روحانیان، درباریان، و دیوانیان پرداخته شده است و پس از بررسی استدلالات هریک از این سه دسته، (بر اساس روش تطبیقی جان استوارت میل) که عمدتا بر آموزه­های فراموش خانه متمرکز است، استدل...

تلاش حاکمان ساسانی برای استقرار حکومت، ایجاد تحوّلی عمده در نظام حکومتی پیشین و پایه ریزی نظمی نوین بود. بانیان این حکومت، میراث حکومت اشکانی و حکومت های پیش از آن را پیش رو داشتند؛ آنان از یک سو با معنای شاهنشاهی که مرده ریگی از اشکانیان و حکومت های پیش از آن بود و از سوی دیگر با اندیشه های دینی زرتشتی که میراث دودمان های برجای مانده در پارس پس از هخامنشیان بود آشنایی داشتند. کار اصلی فرمانروای...

پادشاهان هخامنشی بر بزرگ ترین امپراطوری عصر باستان حکمرانی می کردند و برای برقراری امنیت داخلی و هم چنین حفظ مرزها و ثغور آن نیاز به امرا و والیانی داشتند تا آنان را در این امر مهم یاری دهند. به طور معمول این امرا و حاکمان از میان طایفه یا خاندان هخامنشی انتخاب می شدند. ازجمله این مقامات ، بسوس بود که از طرف شاه هخامنشی به مرزداری و والی گری باختر منصوب شد. با حمل? اسکندر به شرق، شهربان باختر، ...