یکی از صفاتی که برخی مقامات‏نویسان به احمد جام نسبت داده‌اند «امّی ‏بودن» وی است. آنان، با انتساب چنین صفتی به شیخ جام، همة گفته‏های او را برگرفته از الهام ربّانی و کشف و شهود عارفانه می‌دانند. اگر، بنا به نوشتة این مقامات‏نویسان، همة آثار و نوشته‏های احمد جام متأثر از «الهامات غیبی» باشد، این همه شباهت میان آثار او با نوشته‏های مشایخ متقدم چه می‏شود؟ و چگونه می‏توان این مشابهت‏ها را توجیه کرد؟ آ...

یکی از صفاتی که برخی مقامات‏نویسان به احمد جام نسبت داده اند «امّی ‏بودن» وی است. آنان، با انتساب چنین صفتی به شیخ جام، همه گفته‏های او را برگرفته از الهام ربّانی و کشف و شهود عارفانه می دانند. اگر، بنا به نوشته این مقامات‏نویسان، همه آثار و نوشته‏های احمد جام متأثر از «الهامات غیبی» باشد، این همه شباهت میان آثار او با نوشته‏های مشایخ متقدم چه می‏شود؟ و چگونه می‏توان این مشابهت‏ها را توجیه کرد؟ آ...

تبیین وحی از منظرهای مختلف قابل بررسی و پی گری است، زیرا تحلیل وحی مورد توجه متکلمان، فلاسفه، عرفا و مفسران قرآن بوده است. آنان با گرایش های کلامی، فلسفی، عرفانی و تفسیری خود، دست به تبیین وحی زده و به این ترتیب، نظریه های کلامی، فلسفی، عرفانی و قرآنی وحی را در تحلیل وحی پدید آورده اند. ما در این نوشتار به نظریه های متکلمان خواهیم پرداخت و تبیین های آنان را از وحی ارائه خواهیم داد. به طور کلی، ...

منظومه حکمت صدرایی متشکل از تأمل ژرف در اسرار هستی و ریاضت فکری و جهاد شرعی است که در آن کوشش حکیم پژوهشگر و پاک نهاد، پیوسته به مقام «ولایت»، از افاضه ها و تأییدهای الهی و کشف و شهود برای تکمیل سلوک فکری بهره مند می شود. صدرالمتألهین به وجود «حکمت موهبتی» قایل است و در بخش هایی از کتاب های حکمی خود بر آن صحه گذاشته است و در دستیابی به رموز حکمی، در مواردی خود را تک و تنها می داند. این «موهبت» ...

یکی از مباحث عمده مربوط به دین در جهان معاصر، بحث از تجربه دینی و عرفانی و تجربه هنری و کمّ و کیف زبان گزارش آن تجارب بوده است. در اغلب این نوشته‌ها، به نقاط مشترک و مشابه پرداخته شده و از تفاوتها کمتر سخن به میان آمده است و همین مسأله به این باور دامن زده است که این حالات و تجارب حاصل آنها (در عرصه دین و عرفان و هنر) از یک جنس هستند. در این مقاله، ضمن اشاره به مفاهیم و تعاریف تجربه‌های دینی و ع...