در زبان فارسی، فعل از جهات گوناگون تقسیم می‌شود. تقسیم بندی بر مبنای ساخت و تعداد اجزای تشکیل دهنده، یکی از مهمترین اقسام فعل است. دستور نویسان در این باره دست کم به دو گونه فعل ساده و فعل مرکب قائلند. برخی نیز اقسام بیشتری برای فعل برشمرده‌اند. عبارت فعلی گونه‌ای از فعل بر مبنای ساخت آن است که دست کم از سه جزء تشکیل می‌شود و معنی واحدی دارد. در چند دهه اخیر این مجموعه فعلی، در برخی از دستورها ...

این پایان نامه شامل یک مقدمه و چهار فصل و یک بخش پیوست ها می باشد. در مقدمه مختصری راجع به شهرستان خواف توضیح داده شده است در فصل یک ساخت واجی گویش مورد بررسی قرار گرفته و واجهای گویش شامل 21 ساعت (همخوان)، 7 مصوت ساده و 4 مصوت مرکب توصیف شده اند. قاعده های واجبی و مقایسه آوایی بین فارسی رسمی و گویش خواف نیز در این فصل گنجانده شده است . در فصل دو تحت عنوان ساختواژه مقوله های دستوری و اقام کلمه ...

پایان نامه ی حاضر انضمام مفعول در زبان فارسی را بر اساس دستور نقش و ارجاع بررسی می کند. پدیده ی انضمام که مورد توجه بسیاری از زبان شناسان قرار دارد، یکی از فرآیندهای واژه سازی است که فعل مرکب می سازد. دستور نقش و ارجاع نظریه ای نقش گراست که افعال را با توجه به ویژگی های نحوی و معنایی به پنج طبقه ی ایستا، کنشی، لحظه ای، پایا و کنشی-پایا تقسیم می کند. افعال ایستا بیانگر کنش خاصی نیستند و تنها حال...

جرم مرکب را جرمی دانسته اند که عنصر مادی آن از افعال متنوعی تشکیل شده است، بنابراین جرم مذکور باید دارای بیش از یک رفتار فیزیکی باشد، زیرا تنها جزء‍‍ِ عنصر مادی که به صورت فعل بروز می کند رفتار فیزیکی است، در حالی که در کلاهبرداری رفتار فیزیکی فقط از توسل به وسایل متقلبانه تشکیل شده که فعل متنوع نیست (هرچند متعدد باشد)، و بردن مال دیگری فقط نتیجه جرم است نه رفتار فیزیکی. بنابراین، نباید وقوع نتی...

در مقاله حاضر به بررسی واژه «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می­پردازیم و نشان می­دهیم که چگونه معنای برخی از واژه­ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینه انسان­ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشه این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت‏نامه‏ها عموماً نادیده گرفته می­شود. راهکار انجام این تحقیق، بر...

سادگی و روانی، برجسته­ترین ویژگی روح بلند آثار عرفانی در زبان فارسی است. هر فعل، مهم­ترین رکن جمله و پایۀ آن است که ساختمانی ساده یا غیرساده دارد. بررسی ساختمان فعل در یک اثر، می­تواند گویای نحوۀ انتقال مفاهیم آفرینندۀ اثر و حتی دغدغه­های وی برای برقراری ارتباط مؤثر با مخاطبانش باشد. شبستری در مثنوی گلشن راز، با آمیختن اندیشه­های عرفانی و فلسفی خود مباحثی نظیر وحدت وجود را مطرح می­سازد. وی، مبن...

در مقالة حاضر به بررسی واژة «دیدن» از منظر معناشناسی قالبی می­پردازیم و نشان می­دهیم که چگونه معنای برخی از واژه­ها در تجارب روزمره و دانش پیش زمینة انسان­ها وجود دارد. به عبارت دیگر، هدف این مقاله دستیابی به تفاوت معنایی ظریف بین واژگان هم معناست و تصور بر این است که ریشة این تمایزات در تجارب نهفته باشد که چنین تمایزات معنایی در لغت‏نامه‏ها عموماً نادیده گرفته می­شود. راهکار انجام این تحقیق، بر...

انعکاسی‌ها در مطالعات زبان‌شناسی به آن دسته از واحدهای زبانی اطلاق می‌شوند که به‌دلیلِ رمزگذاری هم‌مرجع‌بودگی میان فاعل و موضوع دیگر فعل (مفعول مستقیم یا غیرمستقیم) یا تأکید برگروه اسمی در جمله به‌کار گرفته می‌شوند. مختصر حاضر بر آن است تا به بررسی آن دسته از کلمات مرکب در زبان فارسی بپردازد که با عناصر انعکاسیِ: «خویش» و «خویشتن» و عنصر انعکاسی و انعکاسیِ تأکیدیِ «خود» پدید می‌آیند. این بررسی با ه...

ظرفیت کلیدی ترین مفهوم در دستور وابستگی است. از میان مقوله های واژگانی گوناگون، فعل ها دارای کلیدی ترین نقش در نحو و معنای جمله طبق دستور وابستگی هستند. فعل مرکزیت جمله را در دستور وابستگی بر عهده داشته و معنای اصلی جمله را در درون خود نهان می کند. در این مقاله با بررسی روش های مختلف استخراج بی ناظر ظرفیت فعل در زبان فارسی، مسائلی پیرامون یافتن فعل در متون زبانی و ابهامات موجود در شناخت ظرفیت ف...

پژوهش حاضر به بررسی معنایی افعال مرکب اندام بنیاد در زبان فارسی می پردازد. این بررسی در چارچوب رویکرد زبان شناسی شناختی به ویژه معنی شناسی شناختی صورت گرفته است. رویکرد معنی شناسی شناختی می کوشد تا با تکیه بر توانایی شناختی انسان پیچیدگی های معنایی و مفهومی زبان را توجیه و تبیین کند. این رویکرد که تجربیات جسمانی و حسی روزمره انسان را عامل اصلی درک مفاهیم انتزاعی و ذهنی می داند، معتقد است، این ...