چکیده: آفرینندگان متون ادبی برای بیان نگرش خود به پدیده ها، گاه معانی برخی نشانه ها را گسترش می-دهند تا آنجا که گاه این معانی را دگرگون می کنند. این نشانه ها واژگان کلیدی هستند که دسترسی به معانی آن ها دشوار به نظر می رسد. امروزه معناشناسی و روابط مفهومی میان واژگان و جملات، می تواند امکان تحلیل عینی روند گسترش یا دگرگونی معنایی نشانه ها را فراهم کند و با بررسی روابط مفهومی نشانه ها، به نگرش آف...

فرآیند تعامل میان نحو و واژگان در قالب استعداد زبان موضوعی است که هنوز در زبانشناسی نظریه ای علی الخصوص ساختاری، دشوار و بحث انگیز می نماید. مناظراتی که در این زمینه صورت می گیرد، نظریات مخالف ساختار گرایان در زمینه ی ارتباط ما بین نحو و معناشناسی را در کنار هم قرار می دهد. تلاش های مستمر، جهت افزایش تفاهم این ارتباط ، کمک میکند تا شناخت بیشتری نسبت به معماهای پیچیده ای که شامل عملکرد زبا نشناس...

دانش تفسیر قرآن همواره یکی از ضروری ترین نیازهای علمی مسلمانان به شمار آمده که این نیاز به دلیل ‏اهمیت نقش قرآن به عنوان نخستین و اصلی‌ترین منبع دین و شریعت همواره رو به فزونی است. در این ‏راستا برای نیل به مدالیل و مفاهیم قرآن بیش از همه پرداختن به معناشناسی واژگان قرآنی اهمیت بسزائی ‏دارد. بررسی و کنکاش در تعریف واژگان و تعیین حد و مرزهای کاربردی آنها در هنگامه نزول با توجه به ‏اسباب و انگیزه...

زبان و به دنبال آن واژگان، ریشه در فرهنگ­ها، سنت­ها و نظام خاص زندگی در هر جامعه­ای دارد و متأثّر از جهان‌بینی دربرگیرندۀ آن است. بسیاری از واژگان قرآنی نیز پس از گذر از جهان­بینی جاهلی و ورود به جهان‌بینی قرآنی، عناصر معناشناختی تازه­ای پیدا کردند و در دورۀ پس از قرآن نیز با عنایت به گذر زمان، دچار تحوّل معنایی متناسب با حاکمیت فکری دورۀ خویش شدند. شناخت روند تحوّلات معنایی آن دسته از واژگان قرآن...

این مطالعه، یک مطالعۀ معناشناسانه است؛ یعنی در آن بنا ست با مطالعۀ علمی روابط میان معانی بر محور کاربردهای قرآنی مختلف یک لفظ، به استخراج معنای نهفته در متن بپردازیم. رویکرد ما در این روش، رویکرد معناشناسی ساخت‌گرا ست؛ یعنی می‌خواهیم بر پایۀ تحلیل روابط معنایی در کاربردهای متنی، معنای واژه‌ای را توصیف کنیم. واژۀ مورد نظر، «بصیر» است که در قرآن کریم به صورت نکره و معرفه در 51 آیه کاربسته شده است...

معناشناسی از جمله علومی است که به شناخت دقیق واژگان و کشف معانی نهفته ی آن ها در متون مختلف می پردازد این دانش در اواسط قرن 19 پا به عرصه گذاشت ظاهراً ماکس مولر و میشل بریال از جمله واضعانِ این دانش بودند معناشناسی هر واژه ای با در نظر گرفتن روابط مفهومی میان واژگان آن متن به دست می آید فرهنگ لغت ها فقط بخش جزئی و منفکی از معنی واژگان را در اختیار پژوهشگران قرار می دهند در نتیجه برای بررسی معنای ...

معناشناسی به عنوان یکی از شاخه های زبان شناسی که به پیدایش معنا و سیر پیشرفت و تحولات آن می پردازد، روابط معنایی بین مفاهیم مختلف را شناسایی می کند و شبکه ای از معانی مرتبط را استخراج می کند، نقش بسزایی بویژه در حوزه مطالعات قرآنی و تفسیری داشته است. در این پژوهش با بررسی و نقد مکاتب مختلف معناشناسی قابل استفاده در مسیر فهم قرآن کریم، دیدگاه مکتب قوم زبان شناسی به عنوان برجسته ترین مکتب در این...

سخنگویان زبان غالباً وقوع رویدادها و وقایع را به لحاظ ذهنی به زمان خاصی مربوط می­نمایند و بر همین مبنا گزاره­های ذهنی خود را در قالب زمانی خاصی که چارچوب آن عمدتاً توسط واژگان و دستور زبانشان تعیین می­شود قرار می­دهند. هدف این مقاله ارائه بازنمایی معنای ذهنی زمان آینده در زبان فارسی است. نظریه­ی بازنمایی گفتمان [1] از جمله نظریات معنایی است که با دیدی پویا معنای پاره گفتارهای زبانی را بررسی کرده ...

معناشناسی بخشی از دانش زبان شناسی یا شاخه ای مستقل از آن است که از رهگذر آن می توان به تحلیل معنای واژه ها و جمله های یک متن پرداخت و جایگاه دقیق کلمه ها و ترکیب های آن را با توجه به نظام معنایی که در آن قرار دارد، به دست آورد. این نوشتار به معناشناسی واژه عفو در قرآن کریم می پردازد. عفو در لغت حامل معانی مختلف و حتی متضاد است. همچنین در قرآن نیز چندین معنا از سوی مفسران برای آن ارائه شده است ک...