امروزه کلان‌شهرها با دربرگرفتن حجم عظیمی از جمعیت به نقاط کانونی تولید و مصرف بدل شده‌اند. این مسئله از یک سو دلایل رشد و توسعۀ سریع این کلان‌شهرها و مناطق حاشیۀ آنها را فراهم آورده و از سوی دیگر، مخاطراتی را در زمینۀ نحوه و چگونگی این توسعه در برابرشان قرار داده است. بدون شناخت و برنامه‌ریزی دقیق، کلان‌شهرها در پیامدهای منفی خود در حوزه‌های محیط زیست، منابع طبیعی، سلامت انسانی و ابعاد اجتماعی ...

هدف این مقاله بررسی امنیت غذایی خانوارهای شهری در ایران و عوامل مؤثر بر آن طی سال‌های 1390 – 1362 است. بدین منظور، از الگوی سری زمانی برای ارزیابی عوامل موثر استفاده شد. نتایج نشان داد طی سال‌های مورد بررسی، امنیت غذایی خانوارهای شهری، صعودی بوده است. علی رغم بهبود امنیت غذایی در سطح شهرها، در سال 1390، 1/5 درصد از جمعیت شهری، کمتر از میزان استاندارد، انرژی دریافت کرده‌اند. اثر درصد جمعیت شهرنش...

سیاست توسعة درون‌افزا، فرایند تولید فضای شهری جدید و توسعة جدید شهری از طریق بهینه‌سازی استفاده از زمین درون نواحی شهری است. این سیاست در مقایسه با سایر سیاست‌های رشد در بیرون و پیرامون، با چارچوب پایداری سازگارتر و به اهداف پایداری نزدیک‌تر است. در پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از داده‌های اسنادی در تهران، عرصه‌های درون‌افزایی مطالعه و کارآمدی سیاست رشد درون‌افزا تحلیل می‌شود. برا...

افزایش جمعیت شهرنشین جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه هم¬چون ایران سبب رشد سریع محدوده فیزیکی شهرها شده است. این امر منجر به اثرات منفی جبران ناپذیری از جمله کاهش اراضی کشاورزی، تخریب محیط زیست و آلودگی¬های زیست محیطی می شود. به منظور جلوگیری و کاهش این اثرات لازم است که فرآیند شهرنشینی و روند توسعه فیزیکی شهرها به طور مداوم و از تمام جوانب محیط زیستی پایش شود. یکی از روش¬های بررسی اثرات تو...

جزیره‎ی گرمایی شهر که امروزه به مسأله ای بسیار با اهمّیّت در اقلیم شناسی شهری تبدیل شده است، به‎طورکلّی به‎افزایش دمای محیط شهر در مقایسه با حومه اشاره دارد. این پدیده که از پیامدهای شهرنشینی و شهرسازی است، در کشورهای رو به پیشرفت که با رشد سریع و بدون برنامه ریزی شهرها روبه‎رو هستند، پیامدهای اساسی به‎همراه دارد. تهران، پایتخت و پرجمعیّت‎ترین شهر ایران، به‎دلایل مختلف، مانند ساخت‎وساز ناهمگون و شر...

نواحی روستایی اطراف شهر تهران و از جمله ناحیه رودبار قصران به دلیل شرایط خاص اکولوژیکی عرصه ای تکمیلی برای کلانشهر تهران محسوب می شوند. به همین دلیل روابط شهر و روستا در این نواحی متحول شده وبا بروز پدیده شهر گریزی موقت و دائمی، تغییرات عملکردی گسترده ای در چند دهه گذشته در روستاها بوجود آمده است.هدف این مقاله بررسی تغییرات کارکردی ناحیه رودبار قصران در طی سالهای 1345-1382 است.در این راستا با ا...

اثر فعالیت‏های انسان بر کاربری اراضی و سیمای سرزمین و اثرات متعاقب آن بر محیط طبیعی‎ همواره مورد توجه بوده است. بنابراین آگاهی از این تغییرات به‌منظور برنامه‏ریزی پایدار سرزمین مهم است. در این پژوهش به‌منظور بررسی روند تغییرات و تهیه نقشه‏های پوشش، از تصاویر ماهواره‏ای سنجنده TM در سال 1990، سنجنده +ETM در سال 2002، سنجنده OLI لندست 8 در سال 2013 استفاده شد. مراحل اجرایی شامل تجزیه‌وتحلیل گرادی...

برنامه‌ریزی‌های مختلف و توسعة پایدار شهری، مستلزم ارزیابی و پیش‌بینی صحیح مقادیر تغییرات کاربری اراضی نواحی شهری است. همچنین پایش تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و پیش‌بینی این تغییرات با مدل‌سازی و اتخاذ سیاست‌های مدیریتی مؤثر، در راستای برنامه‌ریزی مطلوب شهری قرار دارد. هدف این پژوهش، پایش، شبیه‌سازی و پیش‌بینی گسترش شهر کرمانشاه با ترکیب مدل سلول خودکار، زنجیره‌ای مارکوف...

شهر دانش­ بنیان یا توسعه شهری دانش بنیان (KBUD) رهیافت و راهبرد جدید تعامل میان دانش و شهر است که با فعال­سازی چرخه دانش در شهر، بنیادهای اقتصاد و نیروی محرکه توسعه شهری را به سرچشمه­های اقتصاد دانش بنیان و خصلت ­زایشی و افزایش دانش مرتبط می­سازد. این مقاله کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشران­های توسعه شهری دانش‌بنیان کلانشهر تهران را بازشناسی و خوشه­بندی کند. داده­های نظری با روش ...

یکی از ویژگی های مهم فرایند شهرنشینی در ایران، گسترش سریع فیزیکی و بدون برنامهء شهرهای آن است. در50 سال گذشته جمعیت شهری در کشورهای رو به رشد 7 برابر شده و انتظار می رود در 20 سال آینده به حدود دو برابر افزایش یابد. در ایران در طی 40 سال گذشته جمعیت شهری کشور 2/6 برابر شده است. با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونیهای را پذیرفتند. این دگرگونیها به شکل افزایش سریع جمعیت و رشد فیزی...