نقش قواعد فقه در تنظیم اندیشه فقیه و توان او بر استنباط احکام انکارناپذیر، و از این رو در خور اهتمام است. علی‌رغم فعالیتهای با ارزشی که در این زمینه صورت گرفته است هنوز تا کار بایسته و شایسته فاصله زیادی وجود دارد و جا دارد که پژوهشگران  عرصة علوم اسلامی با همتی والا به ابعاد مختلف آن بپردازند تا بستری برای تبدیل آن به رشته‌ای از علوم اسلامی فراهم گردد و از عرصه تألیف و نگارش به صحنه تدریس ...

مقالۀ حاضر به مطالعۀ بازنمایی شهر تهران در آثار فیلم‌سازان نسل متأخر سینمای ایران اختصاص یافته است. در این پژوهش، با تأکید بر مفهوم ذهنیت نسلی، بر این پرسش تأمل می‌کنیم که کارگردانان دهه­های هشتاد و نود سینمای ایران چه ذهنیتی دربارۀ تهران دارند و در آثار خود به نمایش گذاشته‌اند. بدین­منظور، فیلم‌های به­نمایش­درآمده از کارگردانان نسل چهارم سینمای ایران که از بستری شهری برخوردارند، انتخاب شده‌اند...

چکیده حکمروائی خوب یک اصطلاح غیرمتعیّن است که به اقتضای بستر تفسیر می­گردد. این اصطلاح با هدف توسعه مردم­سالاری و مساوات، هم دارای ابزارهای وسیع­تر و هم اهداف گسترده­تر است. این نوع حکمروائی و توسعه پایدار، دو مفهومی هستند که به یکدیگر مرتبط­اند و اگرچه حکمروائی خوب، توسعه پایدار را ضمانت نمی­کند، اما فقدان آن، تحدید و مانعی برای توسعه پایدار می­شود. از سوی دیگر، امنیت، شرایط و بسترهای تحقق این...

چکیده بهره‌گیری از مدل مکانیکی و آشوب در فیزیک، دو رویکرد نظم‌گرا و ضدنظم‌گرا در مطالعات سازمانی را به همراه داشته است. سازمان نظم‌گرا، نظم را واقعیتی اصیل دانسته و درصدد است تا تئوری‌هایی برای ایجاد یا تقویت آن در سازمان خلق کند. در مقابل سازمان ضدنظم‌گرا، بی‌نظمی را واقعی قلمداد کرده و به دنبال آن است که تا تئوری‌های خود را بر این اصل بنا نماید. این مقاله تبیینی فلسفی از به‌کارگیری دو رویکر...

مکاتب اخلاقی کلاسیک، به ویژه نظام اخلاقی افلاطون، با مشخصة «سعادت‌گرایی» شناخته می‌شوند. آموزة بنیادین «سعادت‌گرایی» این است که مطلوب نهایی انسان، نیل به سعادت است و همة فعالیت‌های آدمی در پرتو این هدف والا، ارج وقرب پیدا می‌کنند. معمولاً گفته می‌شود که فضیلت اخلاقی، راه رسیدن به سعادت را هموار می‌کند؛ اما نسبت میان این دو نیازمند بررسی دقیق‌تری است. در این مقاله، دو مدل برای ترسیم نسبت فضیلت و...

شادی یک پدیدة درونی و روحی است که در زندگی فردی و اجتماعی بشر حضور و نقش فعّالی دارد. از این رو در دین و عرفان اسلامی جایگاهی والا یافته است. ابعاد تعلیمی شادی در عرفان از مهم‌ترین نقشهای آن به شمار می‌آید. غزلیات جلال­الدّین محمد مولوی بلخی - موسوم به غزلیات شمس تبریزی- به اعتبار میزان کاربرد مضمون شادی، برای تحقیق در این مورد اهمیت و ظرفیت زیادی دارد و هدف این مقاله آن بوده که پس از تعریف شادی،...

گرچه وفا جزء مقامات اصلی به شمار نیامده امّا می‌توان آن را از مقامات فرعی و ملکة اخلاقی والا و از آموزه‌های مهم عارفان محسوب کرد. در کتابهای تعلیمی عارفان از وفای به عهد خداوند متعال، وفای به عهد خلق و وفای به عهد خود سخن رفته است. وفای به عهد از اصول و شرایط مقام شیخی و مریدی، آداب حج، آداب سماع، علامت دوستی و علامت فتوّت عارفان و صوفیه است؛ همچنین بیشتر عارفان، مقصود از صدق را وفای به عهد دانست...

از مسائلی که دانشمندان حوزۀ علوم قرآن از همان ابتدای نزول توجه ویژه‌ای به آن داشته‌اند، نظم قرآنی و ارتباط آن با مسئلۀ اعجاز است تا اینکه این مهم نزد عبدالقاهر جرجانی به اوج خود رسید؛ چه وی با اسلوبی منطقی آن را سامان داد و نظریه‌ای ارائه کرد. در این مقاله کوشش شده است تا ضمن اشاره به نظم، تعریف آن و بیان دیدگاه علما در این زمینه با روش توصیفیتحلیلی و با نظر به اجزای سه‌گانۀ این نظریه یعنی واژه...

بعد از دو مقالهء استعاده و نامهای سورهء مبارکهء حمد، نیکو مینمایدکه مقاله را در نوبت سوم، به گزیده ای از ترجمه های زیبا از سورهء مبارکهء حمد والا و دلربا اختصاص دهم که در تاریخ ادب پارسی قرآنی نام بردارند. و در آغاز شمه ای از شرح حال و أثر این ترزبانان سخن سنج را آورم تا ارزش آن آثار ارزنده نیکوتر جلوه نماید و سپس به تطبیق تاریخی ترجمه ها پردازم تا إن شاءالله تعالی محققان سخن سنج و زبان شناس ر...

نویسندگان مسلمان پیرامون فرهنگ و تمدن اسلامی با زاویه دید و خطوط فکری مختلف و نیز با توجه به فضای فکری عصر خویش به تحقیق پرداخته‌اند. مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از روش پژوهش تاریخی مبتنی بر توصیف و تحلیل زوایای مختلف این موضوع را بررسی نماید. یافته‌های اصلی تحقیق نشان می‌دهد که متفکران مسلمان و نویسندگان در راستای حفظ میراث گذشتگان، با نگرش‌های شرعی و فلسفی ابعاد گوناگون فرهنگ و تمدن را...