یکی از روابط مفهومی میان واژگان زبان، رابطۀ باهم‌آیی است که بیانگر همنشینی دو یا چند واژه است؛ به گونه‌ای که احتمال با هم آمدن آ‌ن‌ها قابل پیش‌بینی باشد. در زبان ادبی باهم‌آیی، حاصل تداعی ذهنی و ابداع ارتباطات هنری و زبانی میان اجزای کلام است. شعر فارسی از نظر رعایت تناسب و هارمونی در ابعاد مختلف سخن، همواره ممتاز بوده است و این ویژگی در شعر فردوسی نیز وجود دارد. پژوهش حاضر ب...

تحلیل معنایی واژگان و شناخت روابط مفهومی بین آنها، یکی از راه‌های دست‌یابی به دقایق معناست، این امر در رابطه با قرآن کریم که از سطوح معنایی متعددی برخوردار است و چینش واژگان آن در نهایت انسجام بوده ضرورتی ویژه می‌یابد. در این پژوهش، معنای واژه إغواء برحسب روابط بینامتنی میان واحدهای زبان، با روش تحلیلی و توصیفی بررسی گردید. در پرتو شناخت روابط مفهومی این واژه و بسامد بالای همنشینی «ربّ» و «إغواء...

تاریخ بیهقی به عنوان نمونه ای از نثر برجسته ادب فارسی و جریان های بزرگ تاریخ است که نویسنده طی بیان حقایق و ایجاد ارتباط با مخاطب و تاثیر کلامش از دانش زبانی خاصی استفاده کرده است که شامل ساختار نوینی از واژه ها و ترکیبات زیبا و هنرمندانه، ایجاز و اطناب به موقع و کاربرد مناسب آن ها در موقعیت های متفاوت برای ادای مقصود و ارتباط موفق با مخاطب می باشد. این مقاله بر آن است تا به آفرینش زیبایی و هنر...

هدف از عرضه گروه اعداد، ساختن ترکیبات مجاز از اعداد اصلی و ترتیبی در زبان فارسی است. در این مقاله سی و هشت عضو دستگاه عددگویی فارسی در چهارگروه چندعضوی و دو گروه تک عضوی قرار داده شده اند. سی و هشت عضو مذکور در دو دسته قاعده کلی (یعنی قواعد گروه اعداد اصلی و اعداد ترتیبی) جای داده شده اند. تعداد قواعد اعداد اصلی شامل چهل و هفت، و تعداد قواعد اعداد ترتیبی (که خود بر دو نوع اند) شامل چهار قاعده ا...

در این مقاله سعی برآن است تا در قالب ساختار واژه زبان فارسی به ویژگی های معنایی عملکرد تکواژ «خانه» در قیاس با سایر تکواژه های مکان ساز (مثل «ستان)» پرداخته شود. معمولاً در بررسی های ساخت واژه، چه در زبان فارسی و چه در متون غیر فارسی، عملکرد ساخت واژه در محدوده خاص خود مورد بررسی قرار می گیرد و غیر کوشش می شود تا بویژه گی های ساختی نحوی تکواژه ها در همنشینی با یکدیگر توجه گردد. مختصر حاضر با دید...

هدف پژوهش حاضر بررسی تحولی کیفیت ارتباط نوجوانان با دوستان هم‌جنس و غیر¬هم¬جنس بود. براساس روش نمونه¬برداری دردسترس، 182 دانش¬آموز نوجوان دختر و پسر 13، 15 و 17 ساله ساکن شهر تهران که در سال تحصیلی 90 ـ 89 مشغول به تحصیل بودند، انتخاب شدند و کیفیت رابطه¬ آنها با دوستان هم¬جنس و غیر¬هم¬جنس با سیاهه¬ شبکه¬ روابط (فورمن و بارمستر، 1985) مورد سنجش قرار گرفت. داده¬ها با استفاده از تحلیل¬واریانس چند¬...

این نوشتار نسبت تعلیم و تربیت از منظر قرآن کریم را به کاوش نشسته است، رهیافت به چیستی و مفهوم تعلیم و تربیت، تبیین واژگان تعلیمی و تربیتی در قرآن و دیدگاه‌های کلی درباره نسبت تعلیم و تربیت، مباحث درآمدی بحث را سامان داده است. پیوست‌ها و گسست‌های تعلیم و تربیت در ساحت‌های مفهوم، روش‌ها، اسباب، عوامل و فرآیندهای تعلیم و تربیت از محورهای اصلی و کلیدی این پژوهش به شمار می‌رود. پژوهنده در فرجام این ...

این مقاله با استفاده از دو بعد جانشینی و همنشینی، یکی از مهم‌ترین ابزار تحلیل متن در نشانه‌شناسی ساختگرا، ضمن توصیف یکی از اعیاد ارمنی که منسوب به تبرک انگور است، نشان خواهد داد که چگونه رویدادهای فرهنگی تحت فشارهای عقیدتی، با فراموش کردن علت و فلسفه وجودی و صرف حفظ مراسم و آیین آداب و رسوم برگزاری نه تنها جانشین رویدادهای فرهنگ غالب شده‌اند بلکه با عجین شدن با آن‌ها و جابه‌جایی زمانی توانسته‌ا...

خلاقیت و ابتکار شاعر در گونه­های مختلف زبانی و ادبی موجب می­شود که کلام وی رنگ و بوی دگری یابد و آن را فراتر از همگنان بنشاند. بررسی شگردها و سبک شاعران و نمود خصایص شعری آنان می­تواند به شناخت دقیق آن بینجامد. قیصر امین‌پور به نوآوری مشتهر است و ذوق شاعری همراه با تحصیلات دانشگاهی توانایی به او داده است تا در انتخاب واژگان و ترکیب و تلفیق آن­ها در محور جانشینی و نیز همنشینی، تناسب معنایی و لفظ...

در دهه های اخیر، استفاده از رویکردهای مبتنی بر پیکره در آموزش/یادگیری زبان انگلیسی توجه زبانشناسان را به خود معطوف کرده است. مطالعه‌ی حاضر تاثیر کانکوردنس‌ها را بر توسعه دانش ادراک و تولید واژگان همنشین گونه فعل-قید بررسی می‌کند. بعلاوه، این مطالعه به بررسی تطبیقی تاثیرات دو رویکرد شناختی قیاسی و استقرایی بر فراگیری دانش همنشینی واژگان در بستر آموزش از طریق کانکوردنس‌ می‌پردازد. طی طرحی شبه آزم...