رساله پیش رو با تمرکز بر مفهومِ حاکمیت نزد فیلسوفانی هم چون ژان بُدن، توماس هابز و والتر بنیامین و شانتال موفه، به تبارشناسی و واکاویِ تفسیری-تاریخیِ این مفهوم در الاهیاتِ سیاسیِ اشمیت و انتقاد او از لیبرال دموکراسی هایِ مدرن می پردازد. بی تردید بدون شناختِ ردیه هایِ تند و تیز اشمیت بر پیکر سیاسیِ جامعه اروپایی، نمی توان از سازوکارِ نظامِ سیاسیِ غلبه یافته امروزی (لیبرال دموکراسی) و تناقضاتِ چاره ناپذیراش،...

نظریة عدالتِ جان راولز از هر حیث دارای ویژگی‌های یک نظام جامع مفهومی است و مانند هر نظام مفهومی، دربرگیرندة روشی ویژه است که سرشت و کارکرد آن، تعیین‌کنندة محتـوای نظریة اوست. مفاهیم کانونیِ روش‌شناسیِ نظریة عدالت را می‌توان در ایده‌های قراردادگرایی، وضع اولیه، حجاب جهل و تکنیک موازنة تأملی چکیده کرد. چیستی هر یک از این مفاهیم و نسبت آن‌ها با هم و با مفاهیم مهم دیگری که در یک نظریة سیاسی اجتماعی مط...

اگر چه اولین بار واژه «یوتوپیا» را تامس مور، نویسنده و فیلسوف انگلیسی ساخته است، بشر از دیرباز در برابر ناکامی ها، بیدادگری ها و ناهمواری های زندگی سعی کرده است طرح شهری آرمانی را تصویر کند. انگیزه بشر از طرح این شهر خیالی این بوده است که از دردها و رنج های خود بکاهد و معایب و محاسن جوامع را بازگو کند. در کانون بشری، شاعران، فیلسوفان و نویسندگان زیادی چون افلاطون، ارسطو، فارابی، نظامی و... با ط...

از زمان چاپ کتابِ جریان سازِ ساختار انقلابات علمی تامس کوهن، رویکردهای تاریخی و جامعه­شناختی به علم به نوعی نسبیّت­باوری در قبال ارزیابی نظریات علمی دامن زده و همچنین موجب اعتقاد به گسست در تاریخ علم شده است. قیاس­­ناپذیری هسته اصلی دعاوی کوهن در این زمینه است. از منظر کوهن مصداق/مرجع مفاهیمِ علمی در نظریات مختلف کاملا متفاوت هستند. از سوی دیگر، هر پارادایم پیش از فرایند صورتبندی مفهومی همچون یک چر...

مرتضی مردیها در کتاب فضیلت عدم قطعیت در علم شناخت اجتماع  به‌ دفاع از آرای علم‌شناختی تامس کوهن می‌پردازد و با نقل قول از جی‌.سی.پسرون مبنی بر این‌که‌ فضای کنونی علوم اجتماعی یک فضای غیر پوپری است، به‌ نقد آرای علم‌شناختی کارل پوپر می‌پردازد. در این مقاله‌ آرای مردیها از دو جهت نقد می‌شود: الف. نشان داده‌ می­شود مردیها اگرچه به نقد و نفی رویکرد پوپر می‌پردازد، امّا آنچه خود به عنوان روش درست و م...

هر انسانی با آرمان‌ها و آرزوهایش زندگی می‌کند و در واقع همین نکته است که امید را زنده نگه می‌دارد و زندگی را تداوم می‌بخشد. از آنجا که دنیای معاصر پر است از دغدغه‌هایی که روح انسان را به پوچی و افسردگی سوق‌ می‌دهد؛ لذا تفکر درباره آرمان‌شهر، می‌تواند التیامی بر دردها و نومیدی‌ها باشد. شاعران همواره جزء کسانی بوده‌اند که این تفکر را در شعرشان به‌خوبی ارائه کرده‌اند. شاملو، شاعر معاصر ایران، شاعر...

کتاب ساختار انقلاب‌های علمی کوهن را معمولاً نقطة عطفی در فلسفة علم به‌شمار می‌آورند. با این حال، به جز کوهن، فلاسفة دیگری نیز در روشن‌تر‌شدن نقاط ضعف فلسفه‌های تجربه‌گرایانه مؤثر بوده‌اند و درصدد ارائة راهکارهایی بدیل نیز برآمده‌اند. مایکل پولانی از همین فلاسفه‌ای است که اندکی پیش از انتشار کتاب ساختار در مکتوبات فلسفی‌اش، به‌ویژه در کتاب معرفت شخصی، ایده‌هایی بسیار شبیه به ایده‌های کوهن در ساخت...

استاد مرتضی مطهری از فیلسوفانی است که به دیدگاه طبیعت‌گرایی در فلسفۀ حقوق گرایش دارند. در طبیعت‌گرایی به‌عنوان نظریه‌ای که در طول تاریخ طرفداران زیادی داشته، طبیعت و حقایق وجودی انسان ملاک استنباط احکام حقوقی و قانون در جامعه است. استاد مطهری در تحلیل حقیقت وجود انسان به یک سلسله ویژگی‌های طبیعی و فطری معتقد می‌شود که این ویژگی‌ها مبنای توجیه حقوق اساسی انسان در اجتماع و تفاوت‌های حقوقی زن و مر...