در این نوشتار آتشفشان‌های سهند، آرارات، نمروت، سوفان، تندورک و قفقاز کوچک با سن میوسن پایانی- کواترنری در منطقه برخورد صفحات قاره‌ای عربی- اوراسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. این آتشفشان‌ها در چند مرحله مواد آذرآواری و جریان‌های گدازه‌ای با ترکیب بازالتی تا ریولیتی را فوران کرده‌اند. این سنگ‌های آتشفشانی ماهیت کالک‎‌آلکالن (سهند) تا آلکالن (تندورک) دارند. تهی‌شدگی از عناصر Nb، Ta، Ti، Y و غنی‌شد...

در شمال خاوری سنندج (جنوب بیجار) واقع در استان کردستان، و در پهنه ساختاری سنندج- سیرجان سنگ‌های آتشفشانی جوان رخنمون دارند. در این منطقه سنگ‌های وابسته به کرتاسه، الیگوسن، میوسن و پلیوسن نیز دیده می­شوند. بررسی‌های صحرایی نشان می‌دهد که در این منطقه، فعالیت آتشفشانی در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست پرتاب مواد آذرآواری، سبب ایجاد مخروط آتشفشان و تشکیل دهانه شده و در مرحله بعد گدازه بیرو...

کانسارآهن ذاکر(شمال خاور زنجان) در نوار ولکانوپلوتونیک طارم در زون ساختاری البرز باختری- آذربایجان واقع شده است. واحدهای سنگ‌شناسی در محدوده کانسار، سنگ‌های آتشفشانی -  آذرآواری با ترکیب توف برشی-  لاپیلی توف و گدازه‌های آندزیتی- بازالتی بخش آمند تشکیلات کرج هستند که طاقدیسی را تشکیل داده‌اند و توده‌های نفوذی با ترکیب کوارتزمونزودیوریت، کوارتز مونزونیت و کوارتز سینیت(با سن الیگوسن) در امتداد مح...

سامانه گسل امتداد لغز بیدهند با راستای شمال شمال باختر- جنوب جنوب خاور، مجموعه سنگ‌های آتشفشانی و نهشته­های رسوبی سنوزوییک را در پهنه ارومیه-  دختر در جنوب شهر قم بریده است. شواهد ساختاری مطالعه شده در این سامانه نشان می­دهد که این گسل، سازوکار امتدادلغز راست‌بر دارد و مقدار جابه‌جایی افقی در امتداد آن با جابه‌جا کردن نهشته­های ائوسن، دست‌کم به 16 کیلومتر می­رسد. داده­های ساختاری مشخص می‌کند که...

منطقه مورد مطالعه در شمال کانسار مس پورفیری میدوک، شمال‌شرق شهربابک واقع است. سنگ‌های تشکیل‌دهنده شامل سنگ‌های آتشفشانی با ترکیب بازالت، تراکیت، آندزیت و داسیت، سنگ‌های آذرآواری با ترکیب لیتیک‌توف و توف تراکیتی و همچنین سنگ‌های نیمه‌عمیق با ترکیب دولریتی است. براساس روابط صحرایی، سنگ‌های آتشفشانی شمال کانسار مس میدوک، از ائوسن تا پلیوسن در چهار مرحله تشکیل شده‌اند. مرحله اول: بازالت‌های تیره‌رن...

آخرین فاز آتشفشانی ائوسن در استان کرمان مجموعه آتشفشانی هزار است که تنوع سنگ‌شناسی آن شامل گدازه (بازالت، تراکی‌بازالت، بازالتیک‌تراکی‌آندزیت و تراکی‌آندزیت)، مواد آذرآواری و سنگ‌های رسوبی (در انتهای بخش شرقی) است. بر اساس مطالعات سنگ‌نگاری، جریان‌های گدازه‌ای دارای کانی‌های پلاژیوکلاز، پیروکسن، الیوین، کانی‌های فرعی و کانی‌های ثانویه هستند. این گدازه‌ها اغلب بافت پورفیری دارند و در زمینه بافت ...

منطقۀ گارجگان در 60 کیلومتری جنوب‌غرب بیرجند و در حاشیۀ شمال شرقی بلوک لوت قرار دارد. در این منطقه سنگ‌های گدازه‌ای ترسیری به شکل گنبد و با ترکیب داسیت، ریوداسیت، تراکی‌آندزیت و سنگ‌های آذرآواری توف و برش رخنمون دارند. پویی‌کلیتیک و ساب‌افیتیک بافت غالب در گدازه‌های منطقۀ پورفیری با زمینۀ ریزبلور است. فنوکریست‌‌های رایج در سنگ‌های داسیتی و ریوداسیتی، کوارتز، پلاژیوکلاز، هورنبلند و بیوتیت و در ت...

آتشفشان سهند در شمال‌غرب ایران قرار گرفته است. این آتشفشان یک استراتوولکان و در برگیرنده فعالیت‌های انفجاری (شامل مواد آذرآواری) و جریان‌های گدازه‌ای میوسن-کواترنری است. آخرین مرحله از فوران این آتشفشان شامل گنبدهای نیمه آتشفشانی-آتشفشانی با ترکیب داسیتی تا ریولیتی بوده است که در این پژوهش به عنوان سهند جوان مورد بررسی قرار گرفته‌اند. این سنگ‌ها دارای ویژگی‌های پتروگرافی از جمله: بافت غربالی و ...

گرانیتوئید تخت باز در شمال‌غربی بیرجند، در مجاورت مجموعه‌ای از سنگ‌های آذرآواری مرکب از توف، توف مارنی و برش رخنمون دارد. بر اساس مطالعات پتروگرافی و تجزیه عناصر اصلی، این توده آلکالی‌گرانیت تا گرانیت است. بافت‌های متداول در این سنگ‌ها، گرانولار، گرافیک، میرمکیتی، گرانوفیریک و پرتیتی است. کانی‌های سازنده اصلی شامل: فلدسپار‌ پتاسیم (اورتوکلاز و میکروکلین پرتیتی)، کوارتز و پلاژیوکلازهای سدیک هست....

کانسار مس آبگاره در 140 کیلومتری جنوب‌غرب شاهرود و بخشی از مجموعه آتشفشانی-رسوبی نوار طرود-چاه‌شیرین است که در حاشیه شمالی پهنه ساختاری-رسوبی ایران مرکزی واقع شده است. محدوده کانسار از نظر سنگ‌شناسی شامل سنگ‌های آتشفشانی با ترکیب آندزیت، آندزیت بازالتی و بازالت و به مقدار کمتر آذرآواری (کریستال‌توف) به سن ائوسن میانی-بالایی می‌باشد که با انواع دگرسانی‌های آرژیلیتی، سریسیتی، سیلیسی، کربناتی، کلر...