ظهور روشنگری در غرب با ارزش بخشیدن به عقل ابزاریِ انسان در شناخت پدیده‌های پیرامون خود، سلطة انسان بر جهان اطرافش را توجیه کرد و به ایجاد ساختارهای اجتماعی مدرن در جامعه غربی انجامید. از میان منتقدان مدرنیته، میشل فوکو با پیگیری چگونگی شکل‌گیری سوژه در تاریخ جامعه غرب به تبارشناسی روابط قدرت و تغییر شکل در روش‌های اِعمال قدرت می‌پردازد. یورگن هابرماس نیز با انتقاد از عقل ابزاری حاصل از مدرنیته را...

پژوهش حاضر به بررسی تحلیلی هنر تراژیک در تراژدی اصیل در ادبیات قرن هجدهم آلمان می‌پردازد. دلایل درخشش تراژدی در کنار دیگر انواع ادبی ادبیات نمایشی، ساختار و محتوای تراژیک آن است. این بحث بر اشارات ارزندة ارسطو در کتاب فن نویسندگی استوار است و شالودة تفکر تراژدی­نویسان بزرگی مانند لسینگ و فریدریش شیلر نیز برگرفته از همین نکات است. در این پژوهش، نمایشنامة مشهور ژاندارک اثر شیلر مطالعه می‌شود تا س...

ژان راسین، نویسندة قرن هفدهم فرانسه، در آثار خود نقش چشمگیری را به زنان داده است، تا جایی که برخی، از او به عنوان بنیانگذار نقش زن در ادبیات نام برده‌اند. در این نوشتار به بررسی موقعیت سه قهرمان زن با نام‌های آندروماک در تراژدی‌ای به همین نام، آگریپین در تراژدی بریتانیکوس و ف?در در تراژدی ف?در می‌پردازیم. این سه، زنانی‌اند با انگیزه‌هایی متفاوت و موقعیت‌هایی استثنایی. تفاوت‌های فاحشی آنان را از...

سورن کییرکگارد (1813-1855) توجه خود را به عناصر وجودی هستی ما معطوف کرده بود. از میان این عناصر، مفاهیم اضطراب، هراس، گناه و ازخودبیگانگی از اهمیت بسیار برخوردارند. فلسفة وجودی (اگزیستانسیالیسم) کوشید اسرار وجودی بشر را دریابد و به او کمک کرد که از تنهایی، اضطراب، و هراسی که وجود و بقای او را تهدید میکند رها شود. هراس بشر معلول این فرض او بود که در این جهان بیگانه، وانهاده شده است. پینتر تصاویر...

این پژوهش که با روش تحلیلیِ نشانه‌شناسی فرهنگی به انجام رسیده، یک نمایشنامة نوشته شده در فضای ادبیات نمایشی مدرن ایرانی و ساختار تئاتری آن را در سپهر نشانه‌ای قرن 14 هجری شمسی، به‌عنوان یک پدیدة بینافرهنگی با استفاده از نشانه‌شناسی فرهنگی، مورد بررسی قرارداده‌است. با درنظرگرفتن حضور فرهنگ اروپا/آمریکا مرکز به‌عنوان دیگری فرهنگی در قرن مذکور، شیوه‌های مواجهة با این دیگری مورد تحلیل قرار گرفته است...

در دهه هاى، اخیر نقدهاى بسیارى پیرامون مفهوم تاریخ و امورى که تاریخ نگاران همواره به آنها توجه کرده اند، در محافل علمى و فلسفى پسامدرن مطرح شده است. مهم ترین پیامد این نقدها، به چالش کشیده شدن رسالت تاریخ در ارائة تصویرى دانشورانه و عینى از رویدادهاى گذشته است. این دیدگاه نسبى در پیوند با درستى تاریخ، با زیرسؤال بردن سرشت و طبیعت آن، امکان دستیابى به حقیقت تاریخى را مورد تردید قرار مى دهد و بیا...

هدف اصلی این مقاله کاربرد رویکرد تحلیل متنی رولان بارت، اندیشمند فرانسوی، برای بررسی و نقد نمایشنامه فیزیکدانها، اثر فریدریش دورنمات است. این نوع از تحلیل در قالب تحلیل رمزگانی صورت می¬گیرد که در پنج دسته از سوی بارت تقسیم¬بندی شده¬اند. این رمزگان¬ها عبارتند از رمزگان هرمنوتیک یا معمایی که در پی معماهای متن هستند، رمزگان پروآیرتیک که مرتبط با پی¬رفت¬های روایت است، رمزگان نمادین که در تقابل¬های ...

در دهه هاى، اخیر نقدهاى بسیارى پیرامون مفهوم تاریخ و امورى که تاریخ نگاران همواره به آنها توجه کرده اند، در محافل علمى و فلسفى پسامدرن مطرح شده است. مهم ترین پیامد این نقدها، به چالش کشیده شدن رسالت تاریخ در ارائة تصویرى دانشورانه و عینى از رویدادهاى گذشته است. این دیدگاه نسبى در پیوند با درستى تاریخ، با زیرسؤال بردن سرشت و طبیعت آن، امکان دستیابى به حقیقت تاریخى را مورد تردید قرار مى دهد و بیا...

این مقاله قصد دارد به خاستگاه های نمایشی درام روستایی در ایران بپردازد و با مقایسة این مفهوم با درام شبانی، به دریافت تازه ای از گونه های ادبیات نمایشی جهان برسد. اکبر رادی، یکی از برجسته ترین نمایشنامه نویسان معاصر، بسیار تحت تأثیر آنتوان چخوف و سبک پرداخت های نمایشی او بوده است. دو نمایشنامة او با عناوین مرگ در پاییز (1344) و در مه بخوان (1355) کاملاً تحت تأثیر الگوهای درام روستایی چخوف، به وی...

این مقاله قصد دارد تا با به کارگیری «اصل همیاری گِرایس»، سبک ارتباطیِ گفتگوهای نمایشنامة «مِلودی شهر بارانی» (اکبر رادی، 1378) را تحلیل کند. «اشارتگرهای مکالمه¬ای» در روند یک ارتباط کلامی معمولاً ناشی از این ضرورت¬اند که دو سوی رابطه ناگزیرند گفته های خود را منسجم، شفاف و مرتّب ادا کنند. کشف این مسئله که آیا اِعمال الگوهای کاربردی زبان¬شناسی می¬تواند در فرآیند تحلیل روابط نمایشیِ معنادار میان شخصیت¬ها...